Debates on the Abolition of the Caliphate on the Axis of Mustafa Kemal Pasha and the Leaders of the National Struggle

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 2, 809 - 865, 30.09.2022

Ömer Faruk Kırmıt

https://doi.org/10.24186/vakanuvis.1106672

Cited By: 1

Öz

The caliphate turned into a sultanate after four caliphs and gained a political identity. The caliphate finally passed to the Ottoman Empire after the Egyptian campaign of Yavuz Sultan Selim in 1517. On November 1, 1922, the sultanate was abolished and a year later, on October 29, 1923, the Republic was proclaimed. On March 3, 1924, Turkey abolished the institution of the caliphate, which had been going on for 14 centuries. The abolition of the caliphate is one of the most important events in recent history. Although the debates between the leading Pashas of the National Struggle and Sir Rauf and Mustafa Kemal Pasha have been comprehensively handled, when the studies on the abolition of the caliphate are examined, it has been seen that the developments that took place between them remained superficial and were not adequately addressed. For this reason, the aim of the study is to comprehensively address, identify and describe the events that took place at that time. Mainly, the discussions about Kazım Karabekir Pasha, Refet (Bele) Pasha, Ali Fuat (Cebesoy) Pashas and Sir Rauf (Orbay) efforts to unite around the caliph after the abolition of the sultanate were examined. The evaluations about the reactions of the pashas and Sir Rauf towards the abolition of the caliphate were emphasized. In this study, the historical research method was applied in general. Archival documents, memoirs, newspapers of the period and various copyright-reviewed works were used in the study. As a result of the study, it was seen that the reforms made by Mustafa Kemal Pasha, including the abolition of the caliphate, could not be fully understood and internalized by the Pashas and Sir Rauf.

Anahtar Kelimeler

Abolition of the Caliphate, Mustafa Kemal (Atatürk) Pasha, Kazım Karabekir Pasha, Sir Rauf (Orbay), Ali Fuat (Cebesoy) Pasha

Mustafa Kemal Paşa ve Milli Mücadele Liderleri Ekseninde Halifeliğin Kaldırılması Tartışmaları

Öz

Halifelik, dört halifeden sonra saltanata dönüşmüş ve siyasi bir kimlik kazanmıştır. Halifelik, son olarak Yavuz Sultan Selim’in 1517’de Mısır seferinden sonra Osmanlı Devleti’ne geçmiştir. 1 Kasım 1922 tarihinde saltanat kaldırılmış ve bir yıl sonra 29 Ekim 1923 tarihinde Cumhuriyet ilan edilmiştir. Türkiye, 3 Mart 1924 tarihinde, 14 asır boyunca devam eden halifelik kurumunu kaldırmıştır. Halifeliğin kaldırılması yakın tarihin en önemli olaylarındandır. Günümüze kadar, Milli Mücadele’nin önde gelen Paşalarıyla Rauf Bey’in Mustafa Kemal Paşa ile arasında yaşadıkları tartışmalar, kapsamlı şekilde ele alınmasına rağmen halifeliğin kaldırılması olayında yapılan çalışmalar incelendiğinde, onların arasında vuku bulan gelişmelerin yüzeysel kaldığı ve yeteri kadar ele alınmadığı görülmüştür. Bu nedenle çalışmanın amacı, o dönem yaşanan olayları kapsamlı şekilde ele alarak, tespit etmek ve anlatmaktır. Ağırlıklı olarak, saltanatın kaldırılmasından sonra Kazım Karabekir Paşa, Refet (Bele) Paşa, Ali Fuat (Cebesoy) Paşa ve Rauf (Orbay) Bey’in halife etrafında birleşmeye çalışmalarına yönelik tartışmalar incelenmiştir. Paşalarla Rauf Bey’in halifeliğin kaldırılmasına yönelik tepkilerinin nasıl olduğu hakkındaki değerlendirmeler üzerinde durulmuştur. Bu çalışmada genel olarak tarihsel araştırma yöntemi uygulanmıştır. Çalışmada, arşiv belgeleri, hatıratlar, dönemin gazeteleri ve çeşitli telif-tetkik eserler kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda, Mustafa Kemal Paşa’nın yapmış olduğu inkılapların, buna halifeliğin kaldırılması olayı da dahil olmak üzere, Paşalar ve Rauf Bey tarafından tam manasıyla anlaşılamadığı ve içselleştirilemediği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Halifeliğin Kaldırılması, Mustafa Kemal (Atatürk) Paşa, Kazım (Karabekir) Paşa, Rauf (Orbay) Paşa, Ali Fuat (Cebesoy) Paşa.

Kaynakça

• Avcı, Casim, “Hilâfet”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 17, İstanbul, 1998.
• Akbulut, Dursun Ali, Saltanattan Ulusal Egemenliğe Saltanat, Hilâfet ve Millî Hâkimiyet, Temel Yayınları, İstanbul, 2006.
• Akgün, Seçil, "Ankara'nın Başkent Oluşu", IX. Türk Tarih Kongresi,III. Cilt, TTK., Ankara, 1989.
• Altuğ, Yılmaz, Türk İnkılâp Tarihi (1919-1938), Çağlayan Kitapevi, İstanbul, 1997.