19. Yüzyıl Bir Rus Entelektüel Çiftin Gözünden Fergana Bölgesi Yemek Kültürü

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: Dr. Mahmut Kırkpınar'a Armağan, 1841 - 1883, 29.12.2022

Hatice Sarıcı Hocayev

https://doi.org/10.24186/vakanuvis.1199894

Cited By: 1

Öz

Rus bir çift olan Vladimir Petroviç Nalivkin ve Maria Nalivkina 1876-1918 tarihleri arasında Türkistan’da yaşamıştır. V. P. Nalivkin 1876 yılında askerlik hayatından ayrılmış ve Fergana’nın Namangan ilçesinde başkan yardımcılığına atanmıştır. 1878 yılında buradaki memuriyetini bırakan V. P. Nalivkin, karısı ve ailesi ile birlikte önce Kıpçak köyü olan Radvan’a daha sonra ise Nanay köyüne yerleşmiştir. Nanay köyünde altı veya sekiz yıl yaşayan Nalivkinler bölgenin dilini, yaşam tarzını, tarihini öğrenmişlerdir. Nalivkinler şarkiyatçı eğitimi almamalarına rağmen Fergana bölgesinde yaşadıkları dönemde kendilerini farklı alanlarda geliştirerek çok çeşitli eserler yazmışlardır. Nalivkinlerin 1886 yılında Kazan’da yayınladıkları “Oçerk Bıta Jenşinı Osdlago Tuzemnago Naseleniya Ferganı’’ adlı eser de bunlardan biridir. Bu eser ile Nalivkinler birçok başarı elde etmişlerdir. M. Nalivkina bölgede yaşadığı yıllar boyunca yerli halkın içinde yabancı bir erkeğin edinemeyeceği tecrübe ve bilgiler edinmiştir. O yerli kadınlar hakkında edindiği bu kültürel bilgiler ile kocasıyla birlikte yazdığı bu esere büyük katkılar sağlamıştır. Onun sağladığı bu katkılar ile bölgenin yemek kültürü hakkında bilgi sahibi olunmuştur. Nalivkinlerin eserine Rus İmparatorluk Coğrafya Derneği tarafından altın madalya verilmiştir. Nalivkinlerin bu eseri yine birçok oryantalistin takdirini ve övgüsünü almıştır. Eserin ilk eleştiri yazısını yazan Akademi üyesi Nikolay İvanoviç Veselovsky, M. Nalivkina’yı döneminin ‘‘ilk Rus kadın etnografı’’ olarak adlandırmıştır.

Anahtar Kelimeler

Maria Nalivkina, Vladimir Petroviç Nalivkin, Türkistan, Fergana, Turkestan

Teşekkür

Rusça eserlerin tercümesi için yardımcı olan sevgili eşim Elbrus Hocayev’e teşekkür ederim.

Food Culture of Fergana Region Through the Eyes of a 19th Century Russian Intellectual Couple

Öz

Vladimir Petrovich Nalivkin and Maria Nalivkina, a Russian couple lived in Turkestan between 1876-1918. V. P. Nalivkin left his military service in 1876 and was assigned vice president in the Namangan district of Fergana. Nalivkin, who left his civil service here in 1878, settled first in the Kipchak village of Radvan and then in the village of Nanay with his wife and family. Living in Nanay village for six or eight years, the Nalivkins learned the language, lifestyle and history of the region. Although the Nalivkins received an oriental education, they developed themselves in different fields and wrote a wide variety of works during the period they lived in the Fergana region. The work titled “Oçerk Bıta Jenşinı Osdlago Tuzemnago Naseleniya Ferganı” published in Kazan in 1886 by the Nalivkins is also one of them. With this work, the Nalivkins won through many successes. During the years Nalivkina lived in the region, she got experience and knowledge among the local people that a foreign man could not get. This cultural knowledge she obtained about local women contributed greatly to this work she wrote with her husband. With these contributions she provided, information about the food culture of the region was obtained. The work of the Nalivkins was awarded a gold medal by the Russian Imperial Geographical Society. This work of the Nalivkins again received the appreciation and praise of many orientalists. Academy member Nikolay Ivanovich Veselovsky, who wrote the first critical review of the work, called M. Nalivkina the “first Russian female ethnographer” of her period.

Anahtar Kelimeler

Turkestan, Maria Nalivkina, Vladimir Petroviç Nalivkin, Fergana

Kaynakça

• Bayrak, Dilara, “XIX. Yüzyıl’da Bazı Batılı Seyyahların Gözüyle Batı Türkistan’da Türk Kadını”, Tarih Araştırmaları Dergisi, S. 39/ 67 (2020) , s.289-304.
• Bonvalot, Gabriel, Orta Asya’ya Seyahat –Moskova’dan Türkistan’a- (Fransızcadan Çeviren M. Reşat Uzmen), İstanbul, 2015.
• Doğan, Elif, İngilizce Seyahatnamelere Göre 19. Yüzyılda Türkistan’da Kadın, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2019.
• Ertürk, Yakup Erdal & Yılmaz, Orhan, “Bağımsız Türk Cumhuriyetlerinde Hayvancılığın SSCB’nin Dağılmasından Sonraki Değişimi”, International Animal Science Congress Of Turkish And Relatives Communities Bildiri Kitabı, 1, (2012), s.70-78.
• Kutyukova T, V, ‘‘Oherk Byta Zhenshchiny Osedlogo Tuzemnogo Naseleniya Fergany, V. P. I. M. V. Nalivkinykh, Neopublikovannyye Retsenzii”, Vostochnyy Arkhiv No 1 /33, (2016), s.62-66.
• Lukashova, Natalia, “Ethnographic Study of Life and Culture of The Population of Fergana Valley in the Late XIX-Early XX Century in The Works of Russian Researchers”, EPRA International Journal of Multidisciplinary Research (IJMR) - Peer Reviewed Journal, 6 /9, (2020), s.399-404.
• Melentev, Daniil “Ethnography and Eroticism in Russian Turkestan”, State, Religion and Church, 7 /2, (2020), s.48-75.
• Nalivkin, Vladimir Petroviç & Nalivkina Maria, Muslim Women of the Fergana Valley. (M. Kamp & M. Markova, English Translation.). Indiana 2016.
• Nalivkin, Vladimir Petroviç, & Nalivkina Maria, Oçerk Bıta Jenşinı Osdlago Tuzemnago Naceleniya Ferganı, Kazan 1886.
• Ögel, Bahaeddin, Türk Kültür Tarihine Giriş 1, 2, 2, 4, Ankara, 1991.
• Schuyler, Eugene, Türkistan Batı Türkistan, Hokand, Buhara ve Kulca Seyahat Notları, (çev. Figen Çetin & Halil Çetin), İstanbul, 2007.
• Togan, Zeki Veli, Hatıralar, Ankara 2020.
• Vambery, Arminius, Bir Sahte Dervişin Orta Asya Gezisi, (çev. Abdurrahman Samipaşazâde Abdülhalim), 7 Baskı, İstanbul, 2019.
• Vurgun, Seda Yılmaz, “XVIII. Yüzyılın İlk Yarısından XX. Yüzyılın İlk Yarısına Kadar Türkistan’da Kadın”, Türk Dünyası Araştırmaları, 214, (2015), s.187-200.
• Yorulmaz, Mahinur, XV. Yüzyıl Orta Asya Türk Topluluklarında Sosyal-Kültürel ve İktisadi Hayat, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2003.