Lost Martyrs and a Lost Battery Martyrdom in the Light of New Military Data of the Çanakkale Front

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: Dr. Recep Yaşa’ya Armağan, 2837 - 2870, 24.10.2023

Murat Karataş

https://doi.org/10.24186/vakanuvis.1346604

Öz

The five-volume work called Our Martyrs, published by the Ministry of National Defense in 1998, is among the most basic works used as the main source on the subject in terms of being prepared according to archive records. However, the data on the war records kept during the wars and the martyrs reflected in other military and official documents are also the main source; provides first-hand refined information.
In this article, the differences were revealed by comparing the data in the work titled Our Martyrs, published by the Ministry of National Defense, about those who were martyred while serving in the İntepe-Çakaltepe region of the Çanakkale Front during the First World War, and the newly emerged data in the Ottoman military archive documents of 1915; In this way, it is aimed to eliminate missing or erroneous information. In addition, new historical military data are presented about a Battery Martyrdom that does not exist in the aforementioned area today, but was found to be present in 1915.

Anahtar Kelimeler

First World War, Çanakkale Front, Martyrs, Martyrdoms

Proje Numarası

SBA-2021-3743

Çanakkale Cephesi’ne Ait Yeni Askerî Veriler Işığında Kayıp Şehitler ve Kayıp Bir Batarya Şehitliğinin Tespiti

Öz

Milli Savunma Bakanlığı tarafından 1998 yılında yayınlanan beş ciltlik Şehitlerimiz isimli eser, arşiv kayıtlarına göre hazırlanması bakımından konu ile ilgili ana kaynak olarak kullanılan en temel eserler arasındadır. Ancak savaşlar zamanında tutulan harp cerideleri ile diğer askerî ve resmî evraklara yansıyan şehitlere dair veriler de ana kaynak niteliğindedir; birinci el rafine bilgi sağlamaktadır.
Bu makalede, Birinci Dünya Savaşı sırasında Çanakkale Cephesi’ndeki İntepe-Çakaltepe mıntıkasında görevli iken şehit olanlara dair Milli Savunma Bakanlığı tarafından yayınlanan Şehitlerimiz isimli eserdeki veriler ile 1915 yılına dair Osmanlı askeri arşiv belgelerinde yeni ortaya çıkan verilerin karşılaştırılması yoluyla aradaki farklar ortaya çıkarılmış; bu yolla, eksik veya hatalı bilgilerin giderilmesi amaçlanmıştır. Ayrıca günümüzde bahsi geçen mıntıka içerisinde mevcut olmayan ancak 1915 yılında mevcut olduğu anlaşılan bir Batarya Şehitliği hakkında yeni tarihsel askerî veriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Birinci Dünya Savaşı, Çanakkale Cephesi, Şehitler, Şehitlikler

Destekleyen Kurum

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

SBA-2021-3743

Teşekkür

Çanakkale Savaşları Enstitüsü

Kaynakça

• Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüd Başkanlığı (ATASE)
• Birinci Dünya Harbi (BDH) Katalogu,
• Klasör No: 4620, Dosya No:53A, Fihrist No: 1-7.
• Klasör No: 4620, Dosya No:53A, Fihrist No: 3.
• Klasör No: 4620, Dosya No:53A, Fihrist No: 3a.
• Klasör No: 4620, Dosya No:53A, Fihrist No: 3-1.
• Klasör No: 4620, Dosya No:53A, Fihrist No: 3-1a.
• Klasör No: 4620, Dosya No:53A, Fihrist No: 3-2.
• Klasör No: 4620, Dosya No:53A, Fihrist No: 3-2a.
• Klasör No: 4620, Dosya No:53A, Fihrist No: 3-3.
• Klasör No: 4620, Dosya No:53A, Fihrist No: 3-3a.
• Klasör No: 4620, Dosya No:53A, Fihrist No: 3-4.
• Klasör No: 4620, Dosya No:53A, Fihrist No: 3-4a.
• Klasör No: 4620, Dosya No:53A, Fihrist No: 3-5.
• Klasör No: 4620, Dosya No:53A, Fihrist No: 3-5a.
• Klasör No: 4836 Dosya No: H6 Fihrist No: 1-3.
• Klasör No: 5635 Dosya No: H3 Fihrist No: 1-11.
• Klasör No: 5635 Dosya No: H3 Fihrist No: 1-24.
• Birinci Dünya Savaşında Çanakkale Cephesi, C. 5, Birinci Kitap, Ankara: Genelkurmay Yayını, 2012.
• Çanakkale Muharebelerinde Müstahkem Mevki Cerideleri (02.08.1914-25.2.1915), 2 Cilt, Ankara: Genelkurmay Basımevi, 2019.
• Dr. Şefik Hüsnü Deymer Yaşam Öyküsü, Vazife Yazıları, İstanbul: Sosyal Tarih Yayınları, 2010.
• Harp Ceridelerine Göre Çanakkale Savaşları'nda 3. Ağır Topçu Alayı, Cilt 1, Yay. Haz. Buğra Terzi, Didem İlkem Cumalı, Melih Canberk Din, Nurcan Yıldırım, Ed. Murat Karataş, İstanbul: Çanakkale Savaşları Enstitüsü Yayını, 2022.
• Harp Ceridelerine Göre Çanakkale Savaşlarında 57. Alay, yay. Haz. Murat Karataş, Buğra Terzi, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 2021.
• İsmet Görgülü, On Yıllık Harbin Kadrosu (1912-1922), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayını, 2014, s. 76.
• Karataş, Eda, “Bak Bir Varmış Bir Yokmuş Eski Günlerde: Birinci Dünya Savaşı Osmanlı Yazınında Çocukta Savaş Algısı, Savaşta Çocuk Unsuru”, Anafarta, Sayı 18, İstanbul: Çanakkale Savaşları Enstitüsü Yayını, 2022, ss. 38-47.
• Karayar, Yeşim, Çanakkale Savaşları'nda Anadolu Yakası'nın Savunması ve Kumkale Muharebesi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Tarih Anabilimdalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale 2021.
• Korkmaz, Mehmet, “Bahriye Müze ve Kütüphane İdaresi’nin Kurucu Müdürü Mehmet Hikmet (Salahor) Paşa (1863-1934): Hayatı, Askerî Faaliyetleri ve Eserleri”, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, Sayı 43, İstanbul 2020, ss. 109-154.
• Küçükçoban, Göktuğ, “Türk- Alman Silah Arkadaşlığı: Son Vazife, Çanakkale’de Hayatını Kaybeden Alman Askerlerinin İstanbul’a Nakli”, Anafarta, Sayı 16, İstanbul: Çanakkale Savaşları Enstitüsü Yayını, 2022, ss. 20-26.
• Şehitlerimiz: Osmanlı-Rus, Osmanlı-Yunan, Trablusgarp, Balkan, Birinci Dünya, İstiklâl, Kore, Kıbrıs, İç Güvenlik, 5 Cilt, Ankara: Milli Savunma Bakanlığı Yayını, 1998.
• Wolf, Klaus, Gelibolu 1915, çev. Eşref Bengi Özbilen, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2014.