Fransızca Yayınlanan “Ankara” Gazetesinde Türk Kültürünün Tanıtımına İlişkin Notlar

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 470 - 498, 30.03.2024

Mustafa Kırışman

https://doi.org/10.24186/vakanuvis.1400592

Öz

Cumhuriyetin kuruluşundan sonra Yeni Türkiye, kendi modern kimliğini, kültürünü ve toplumsal yaşamını dünyaya tanıtmak için büyük bir faaliyete geçti. Bunun için pek çok alanda olduğu gibi basın ve yayın alanında da çalışmalar gerçekleştirildi. Bu amaçla kimi gazeteler ve dergiler çıkarılarak tanıtım faaliyetleri yürütüldü. Bunlar biri de 1934-1942 yılları arasında Fransızca olarak yayınlanmış olan Ankara adlı gazetedir. İçinde bolca görsel malzemenin yer aldığı bu gazete sekiz sayfadan oluşuyor, Ankara’da basılıyor, ertesi gün İstanbul, İzmir gibi büyük kentlerde satışa sunuluyordu. Basılan nüshaların önemli bir kısmı yabancı devletlere gönderiliyordu. Türk İnkılâbının yürüyüşünü, milli yükselişin hızını iktisadi ve içtimai yönleriyle tanıtma amacı güden Ankara gazetesi, başta Avrupa ülkeleri ve Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere pek çok ülkeye ulaştırılmıştır. Gazete nüshalarının bir kısmı gazete bayilerine satış için gönderiliyor, önemli bir kısmı ise yurtdışındaki kütüphanelere, üniversitelere, gazetelerin yurtdışı editörlüklerine gönderiliyordu. Böylelikle Türkiye ile ilgili araştırmalar yapan ve haber takip etme niyetinde olanlar, Türkiye hakkında çok çeşitli haberlerin ve bilgilerin yer aldığı Ankara gazetesi sayesinde bilgileniyorlardı.
Fransızca yayınlanan Ankara gazetesinin nüshalarına TBMM Kütüphanesinden ulaşabildik. Yalnızca 1934 yılına ait sayılarına erişebildiğimiz Ankara gazetesinde Türkiye’nin siyasi hayatı, tarihi, kültürü, doğal güzellikleri, ekonomisi, yeni oluşan sanayisi üzerine birçok yazı, haber ve ilan yer almaktadır. Bu yazılar genel anlamda değerlendirildiğinde, Cumhuriyetin ilanına dek Batı kamuoyunda oluşan ve kötü etkiler bırakan Türk ve Türkiye algısının değiştirilmesine yönelik bir çalışmanın yapıldığı gözlemlenmektedir.
Bu çalışmada, Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivinden elde edilen belgelerle kuruluş süreci ele alınacak ve değişik örnekler üzerinden Türk kültürünü tanıtmak amaçlı yazılar üzerinde durularak oluşturulmaya çalışılan imge ve algıların tespitine çalışılacaktır. Başlıca kaynaklarımız gazetenin kuruluşu ve kurulduktan sonra yarattığı etkiye ilişkin arşiv belgelerinden, Ankara gazetesinin elimizde olan koleksiyonundan ve basın hayatını ele alan telif eserlerden oluşmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ankara gazetesi, Türkiye, Türk Kültürü

Notes on the Promotion of Turkish Culture in the French Journal "Ankara"

Öz

Following the foundation of the Republic, New Türkiye started a major activity to introduce its modern identity, culture and social life to the world. For this purpose, studies were carried out in the field of press and broadcasting, as in many other fields. For this purpose, some journals and magazines were published and promotional activities were carried out. One of these is the journal of Ankara, which was published in French between 1934-1942. This journal, which contained a lot of visual material, consisted of eight pages, was printed in Ankara, and was offered for sale in big cities such as Istanbul and Izmir the next day. Of course, a significant part of the printed copies were sent to foreign states. Journal of Ankara, which aims to promote the march of the Turkish Revolution and the speed of national rise with its economic and social aspects, has been delivered to many countries, especially European countries and the United States. Some of the journal copies were sent to newsagents for sale, while an important part was sent to libraries, universities, and foreign editorial offices of the journals. Thus, those who were doing research on Türkiye and intending to follow news were informed by the Journal of Ankara, which contained a wide variety of news and information about Türkiye.
We were able to access the copies of the Journal of Ankara, which was published in French, from the Archives of the Turkish Grand National Assembly. There are many articles, news and advertisements on Türkiye's political life, history, culture, natural beauties, economy, and newly formed industry in the Journal of Ankara, which we can only access from 1934. When these articles are evaluated in general terms, it is observed that the perception of Turks and Türkiye, which formed and left bad effects in the Western public opinion until the proclamation of the Republic, was tried to be changed.
In this paper, the establishment process will be discussed with the documents obtained from the Republic Archive of the Presidency of State Archives, and the images and perceptions that are tried to be created will be tried to be determined by emphasizing the articles aimed at promoting Turkish culture through different examples. Our main sources consist of archival documents on the founding of the journal and its impact after its establishment, the collection of the Journal of Ankara, and copyrighted works dealing with the press life.

Anahtar Kelimeler

Journal of Ankara, Türkiye, Turkish Culture

Kaynakça

• Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA)
• Süreli Yayınlar: Ankara
• Ahmad, Feroz, İttihatçılıktan Kemalizme, Kaynak Yayınları, İstanbul, 1997.
• Altınkaş, Evren, “Cumhuriyetin İlk Yıllarında Aydınlar: Kurucu İdeolojinin Seçkinleri”, ÇTAD, 7/14 (2011), s. 114-132.
• Arıkan, Zeki, “Yirmisekiz Çelebi Mehmed”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 43 (2009), s. 551-552.
• Beydilli, Kemal, “Selim III”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 36 (2009), s. 420-425.
• Dal, Esin, “Atatürk Döneminde Resim ve Resim Tartışmaları”, Sanat Tarihi Yıllığı, 12/5 (1983), s. 5-20.
• De Gobineau, Arthur, İnsan Irklarının Eşitsizliği, çev. Vedat Ahsen Coşar, Dorlion Yayınları, 2022.
• Evcin, Erol, “Atatürk’ün Güzel Sanatlara ve Sanatçılara Bakışı”, Atatürk Yolu Dergisi, 47 (2011), s. 521-544.
• Göbel, Arda, Mehmet Saffet (Arın) Engin’in Modern Türk Siyasal Düşüncesine Katkıları Üzerine Bir İnceleme, Basılmamış Doktora Tezi, Afyonkarahisar, 2022.
• Göyünç, Nejat, “Mimar Sinan’ın Aslı Hakkında”, Tarih ve Toplum, 4/19 (1985), s. 38-40.
• Karta, Nurullah, “Sultan III. Selim Döneminde Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik Durumu ve Alınan Tedbirler”, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (2014), s. 21-50.
• Maksudyan, Nazan, Türkçülüğü Ölçmek: Bilim Kurgusal Antropoloji ve Türk Milliyetçiliğinin Irkçı Çehresi 1925-1939, Metis Yayınları, İstanbul, 2005.
• Necipoğlu, Gülru, “Sinan Çağında Mimarlık Kültürü ve Âdâb: Günümüze Yönelik Yorumlar”, Osmanlı Mimarlık Kültürü, Kubbealtı Neşriyatı, İstanbul, 2016, s. 19-66.
• Oral, Mustafa, “Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü”, Atatürk Yolu, 27-28 (2001), s. 321-333.
• Toprak, Zafer, Darwin’den Dersim’e Cumhuriyet ve Antropoloji, Doğan Yayıncılık, İstanbul, 2012.
• Toprak, Zafer, Atatürk: Kurucu Felsefenin Evrimi”, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2019.
• Toprak, Zafer, Cumhuriyet ve Antropoloji, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2019.
• Toprak, Zafer, “Şevket Aziz Kansu ve Antropolojinin Evrimi”, Toplumsal Tarih, 207 (2011), s. 18-29.
• Uyar, Hakkı, “Resmî İdeoloji ya da Alternatif Resmî İdeoloji Oluşturmaya Yönelik İki Dergi: Ülkü ve Kadro Mecmualarının Karşılaştırmalı İçerik Analizi, Toplum ve Bilim, 74 (1997), s. 181-192.
• Yakıt, İsmail, “Mimar Sinan’ın Milliyeti Hakkında Yapılan Tartışmalar”, Türk Dünyası Araştırmaları, 128/252 (2021), s. 93-110.
• Yurdakul, Şükran, Şairler ve Yazarlar Sözlüğü, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1973.