Kahramanmaraş Müzesi’nden Bir Grup Bezemesiz Cam Bileziğin Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: Dr. Selma Pehlivan'a Armağan, 1938 - 1958, 31.12.2024

Fevziye Eker

https://doi.org/10.24186/vakanuvis.1563973

Öz

Günümüzde olduğu gibi antik çağda da güzel görünmek için süslenme merakı hep var olmuştur. Cam bilezikler MÖ 2. bin yıllarda özellikle kadın ve çocukların kullandığı süs eşyalarından birisiydi. Arkeolojik kazılarda oldukça fazla rastladığımız cam bilezikler hem yapım kolaylığı hem de maliyetinin azlığından dolayı sevilerek kullanılan bir takı olmuştur. Çalışma kapsamında Kahramanmaraş Müzesi’nde korunan 23 adet bezemesiz bilezik örneği üzerinden giderek bu tip bileziklerin yapım tekniği ve gelişimi konusunda bilgiler verilecektir. Renk, bezeme, teknik ve kesit olarak farklı şekillerde üretilmiş olan bilezikler uzun dönemler boyunca üretilmesinden kaynaklı olarak tarihlendirme konusunda sıkıntılar yaşanmaktadır. Cam bileziklere tarih aralığı verilirken bu aralık çok geniş olabilmektedir. Yapılan çalışma ile Kahramanmaraş Müzesi’ndeki 23 adet cam bileziğin incelenmesi yapılacak ve ardından analoji yöntemi ile eserlerin dönem özellikleri de göz önüne alınarak tarihlenecektir. 1-23 olarak verilen numaralar bileziklerin müze envanter numaralarından bağımsız olarak çalışma içerisinde kolay anlaşılırlığı sağlayabilmek adına yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Antik çağ, Kahramanmaraş Müzesi, Süs Eşyası, Tek Renkli, Cam Bilezik.

Evaluation of a Group of Undecorated Glass Bracelets from the Kahramanmaraş Museum

Öz

As in our day, the curiosity to decorate to look beautiful has always existed in ancient times. Glass bracelets were one of the ornaments used especially by women and children in the 2nd millennium BC. Glass bracelets, which we have come across quite a lot in archaeological excavations, have been a popular jewellery because of their ease of production and low cost. Within the scope of the study, information will be given on the production technique and development of this type of bracelets through 23 undecorated bracelet samples preserved in the Kahramanmaraş Museum. The bracelets, which are produced in different ways in terms of colour, decoration, technique and cross-section, have been produced over long periods of time, which causes difficulties in dating them. When giving a date range to glass bracelets, this range can be very wide. In this study, 23 glass bracelets in the Kahramanmaraş Museum will be analysed and then dated by analogy method, taking into account the period characteristics of the artefacts. The numbers given as 1-23 are independent of the museum inventory numbers of the bracelets in order to ensure easy understanding within the study.

Anahtar Kelimeler

Antiquity, Kahramanmaras Museum, Ornaments, Monochrome, Glass Bracelet.

Kaynakça

• Atilla, Cenker, - Gürler, Binnur, Bergama Müzesi Cam Eserleri. İzmir: Bergama Kültür ve Sanat Vakfı, 2009, s. 194-197.
• Canav, Üzlifat, Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları Koleksiyonu. İstanbul: Türkiye Şişe ve Cam Fabrikası Anonim Şirketi, 1985.
• Çakmakçı, Zeynep, “Ödemiş Müzesi Koleksiyonundaki Bizans Dönemi Boyalı Cam Bilezikleri” TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, 16, (2017), s.125-143.
• Çoruhlu, Yaşar - Oktay, J. Özlem, “2006-2009 Kars-Ani Kazılarında Ortaya Çıkarılan Cam Bilezikler Üzerine”. XIV. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri 20-22 Ekim 2010, Konya, (2011), s. 155-171.
• Çömezoğlu, Özgü, Akdeniz Çevresi Ortaçağ Camcılığı Işığında Demre Aziz Nikolaos Kilisesi Cam Buluntuları, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2007.
• Davidson, Gladys R., Corinth Vol. 12, The Minor Objects, American School of Classical Studies at Athens (1952), pp. iii-vii+ixxii+1+3-366.
• Eker, Fevziye, “Antikçağın Süsü: Kahramanmaraş Müzesi’ndeki Kaburgalı Ve Burma Cam Bilezikler” TUBA-AR, 25, (2019), s. 161-171.
• Erdal Eser- Müberra Şahin, “Divriği Kalesi Kazısı Cam Buluntular”, Her Yönüyle Sivas Kongresinin 100. Yılında Sivaz Uluslararası Sempozyumu, Kültür, Sanat, Toplum, 3. Cilt, (ed. Prof. Dr. Hakan Yekbaş - Doç. Dr. Ahmet Yüksel), Sivas, (2019), s. 256. s. 149-164.
• Geyik Karpuz, Gül, “Cam Bilezik Araştırmaları Üzerine Bir Deneme” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, cilt 6, Sayı 25, (2013), s. 249-255.
• Geyik Karpuz, Gül, “Mardin Müzesi’nde Bulunan Bezemesiz Cam Bilezikler Üzerine Bir Değerlendirme” Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 59, (2017), s. 145-156.
• Geyik Karpuz, Gül - Çibuk, Kemal, “Kocaeli Arkeoloji ve Etnografya Müzesinde Bulunan Cam Bilezikler”, Uluslararası Gazi Süleyman Paşa ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu-III, Kocaeli, (2017), s.283-296.
• Gill, Margaret Anne Violet, Amorium reports. Finds I, The glass (1987-1997), Oxford : Archaeopress, 2002.
• Gürler, Binnur, Tire Müzesi Cam Eserleri. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2000.
• Hazinedar Coşkun Tümay, “Berna Oğuz Koleksiyonu’Ndan Bizans Dönemi Cam Takıları”, TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi (22), 2020, s. 31-49.
• Lightfoot, Christopher S., - Aslan, Melih, Anadolu Antik Camları: Yüksel Erimtan Koleksiyonu. Ankara: Ünal Offset. 1992, s. 222-223.
• Oral Çakmakçı, Zeynep, “Kuşadası-Kadıkalesi Kazılarından Süs Amaçlı Cam Objeler: Boncuklar ve Bilezikler”, II. ODTÜ Arkeometri Çalıştayı, Ankara (2012), s. 114-135.
• Petronius Arbiter, Satyricon, 52.
• Shindo, Yoko, “The Classification and Chronology of the Islamic Glass Bracelets from al-Tur, Sinai”, Cultural Change in the Arab World Senri Studies 55, (2001), s. 73-100.
• Spaer, Maud, “The Pre-Islamic Glass Bracelets of Palestine”, JGS, Vol.30, New York, (1988), s.51-61.
• Taştemür Emre - Aytaç, İsmail, “Harput İç Kale Kazısı Cam Fırınlarına Ait İlk Gözlemler” SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (2017), s. 69-89.
• Tek, Ahmet Tolga, “Arykanda'da Bulunan Antik Cam Eserlere Genel Bir Bakış” SERES’07, (2007), s. 152-168.
• Tekocak, Mehmet, “Akşehir Nasreddin Hoca Arkeoloji Müzesi’nden Bir Grup Cam Eser” Kaunos/Kbid Toplantıları 2 Anadolu Antik Cam Araştırmaları Sempozyumu (Ed. Çiğdem Gençler Güray), 2013, s. 127-142.
• Temür, A.-Eker, F., “Sinop Müzesi Geç Antik Çağ Cam Bilezikleri” Doğudan Batıya 70. Yaşında Serap Yaylalı’ya Sunulan Yazılar, (Ed. Aydın Erön Emre Erdan) Bilgin Kültür Sanat Yayınları, Ankara, 2019a, s. 17-34.
• Temür, A. – Eker, F., Sinop Müzesi Cam Eserler Kataloğu, Akademisyen Kitabevi, Ankara, 2019b.
• Uysal, Z., “Kubad-Abad Kazılarında Bulunan Cam Bilezikler (2005-2010)”, Sanat tarihi Dergisi, S. XIX/2, (2010), s. 43-54.
• Uysal, Zekiye, Kubad-Abad Sarayında Selçuklu Cam Sanatı, Türk Tarih Kurumu Yayınları IV/A-2-1.9.Dizi-Sayı 1, Ankara, 2013.
• Uysal, Zekiye, “Samsat Kazılarında Bulunan Cam Bilezikler” Sanat Tarihi Dergisi, 29/1, (2020), Fot. 2. s.301-317
• Von Saldern, Axel, Ancient and Byzantine Glass From Sardis, 1980.
• Yavuzyılmaz, Ahmet, “Gevale Kalesi Cam Bilezik Buluntuları (2013-2015)”, XX. Uluslararası Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri I 02-05 Kasım 2016, Sakarya, (2017), s.49-61.