Lihni Ayaklanması ve Giorgi Şervaşidze

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 1, 73 - 93, 27.03.2025

Shorena Akhalaia

https://doi.org/10.24186/vakanuvis.1568569

Öz

Lihni ayaklanması sadece Abhazya'nın değil, Kafkasya tarihinin önemli olaylardan biridir. Abhaz tarihçileri tarafından Abhazya tarihi ders kitabında 1866'daki Lihni ayaklanmasını "tuhaf" bir ayaklanma olarak adlandırılmıştır. Ayaklanmanın nedenlerini anlatırken de Rus emperyalizminin işgalci ve cezalandırıcı politikasından söz edilmemiştir. Abhazya halkı, yaşa, kökene ve milliyete bakmaksızın, başarısızlığa mahkum söz konusu bu isyana yine de katılmıştır. Ayaklanmanın temel amacı Rus yönetimini ortadan kaldırmak ve yerel yönetimi yeniden tesis etmekti.
İsyancılar Abhazya Prensi Mikheil'in varisi olan Giorgi'yi tahta çıkardılar ve onun kendilerine önderlik yapmasını istediler. Giorgi oldukça genç yaşında ciddi sorunlarla karşı karşıya bırakıldı. Lihni ayaklanması ve Mikheil oğlu Giorgi’nin hayatı birçok bilim adamı ve araştırmacı tarafından anlatılmış ve araştırılmıştır. Ancak modern tarih çalışmalarda Lihni ayaklanmasının tarihsel önemi, nedenleri ve sonuçları ile birlikte Mikheil oğlu Giorgi Şervaşidze'nin Abhazya tarihindeki rolü değerlendirilmemiştir. Giorgi Şervaşidze zorluklarla mücadele edip bu olay ile başarılı bir şekilde başa çıkmıştır. Buna rağmen Abhaz tarihçileri bunu kabul etmek istememektedir.
Araştırmada hem Gürcü hem de Abhaz tarihçilerin eserleri, Abhaz araştırmacıların elinde olan belgesel materyaller kullanılmış ve bununla birlikte dönemin objektif ve tarafsız basını, Abhazya'daki aile arşivlerinde muhafaza edilen belgeler de çalışılmıştır. Bu çalışma son 30 yıldan bu yana Abhaz bilim adamlarının ortak araştırmalara ilk defa dahil edilmeleri açısından son derece önemlidir. Çünkü şimdiye kadar buna benzer bir örnek bulunmamaktadır. Araştırmada Lihni ayaklanmasının ruhu, Abhazya’nın Rus yönetiminden kurtulma, ulusal kimliği, gelenekleri, dili ve kültürü korumaya yönelik yapılan çalışmalar ortaya konulmuştur. Giorgi Şervaşidze'nin Abhazya'ya özel katkısı gerçek argümanlara dayanılarak vurgulanmıştır. Likhni ayaklanması sırasındaki Abhazya tarihinin objektif ve tarafsız bir şekilde incelenmesi, Abhazya'da unutulmuş olan tarihin yeniden canlanmasına zemin hazırlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Gürcistan, Abhazya, Giorgi Şervaşidze, Lihni ayaklanması.

The Likhni Uprising and Giorgi Shervashidze

Öz

The Lihni uprising is one of the most important events not only in the history of Abkhazia, but also in the history of the Caucasus. In the textbook on the history of Abkhazia, Abkhaz historians call the Lihni uprising of 1866 a “strange” uprising. In the description of the causes of the uprising, the occupying and punitive policy of Russian imperialism is not mentioned. The people of Abkhazia, regardless of age, origin and nationality, still participated in this rebellion, which was doomed to failure. The main goal of the uprising was to remove Russian rule and restore local self-government.
The rebels put Giorgi, the heir to Prince Mikheil of Abkhazia, on the throne and asked him to lead them. Giorgi faced serious problems at a very young age. The Lihni uprising and the life of Giorgi son of Mikheil have been described and researched by many scholars and researchers. However, in modern historical studies, the historical significance, causes and consequences of the Lihni uprising, as well as the role of Giorgi Shervashidze, son of Mikheil, in the history of Abkhazia have not been assessed. Giorgi Shervashidze fought hard and successfully coped with this event. Nevertheless, Abkhaz historians do not want to recognize this.
The works of both Georgian and Abkhaz historians, documentary materials in the possession of Abkhaz researchers, as well as objective and impartial media of the time, documents preserved in family archives in Abkhazia were used in the study. This work is extremely important in that it is the first time in 30 years that Abkhaz scholars have been involved in joint research. Because so far there is no similar example. The spirit of the Lihni uprising, the liberation of Abkhazia from Russian rule, the preservation of national identity, traditions, language and culture are revealed in the study. The special contribution of Giorgi Shervashidze to Abkhazia is emphasized on the basis of real arguments. An objective and impartial study of the history of Abkhazia during the Likhni uprising paved the way for the revival of the forgotten history of Abkhazia.

Anahtar Kelimeler

Georgia, Abkhazia, Giorgi Shervashidze, Likhni uprising

Kaynakça

• Kalak Kutaisis tsentraluri arkivi, pondi N186, anatseri N1, sakme N93 (Central archive of the city of Kutaisi. Fond N186, inscription N1. Case N93)
• Kalak Kutaisis tsentraluri arkivi, mepisnatsvlis kantselariis çanatserebi, sakme საქმე N 413, 1883 tslis 24 oktomberi.
• (Central archive of the city of Kutaisi." Records of the Viceroy's Chancellery, case N 413. October 24, 1883)
• Kalak Kutaisis tsentraluri arkivi, pondi N186, anatseri N1, sakme N473 (Central archive of the city of Kutaisi. (Case N473). Central archive of the city of Kutaisi, fond N 186. Inscription N1. case N 473).
• Gazeta “Kavkaz”, №70, Tiflis, 7 sent, 1866. (Newspaper " Kavkaz ", (E. Schwartz, Ed.), №70, 7 Sep 1866).
• Gazeta “Kavkaz”, №68, Tiflis, 14 iyun, 1868. (Newspaper " Kavkaz ", (I. A. Slivitsky, & S. A. Slivitsky, Ed.), №68, 14 Jun 1868)
• Gazeta “Kavkaz”, №125, Tiflis, 4 iyun, 1910. ( Newspaper " Kavkaz ", (A. Belinsky, & V. Stratonov, Ed.), №125, Tbilisi, 4 Jun 1910)
• Jurnali “teatri da tskhovreba”, 1918 tslis 7 ivlisi, 1918 ts., gv. 1-16. ( magazine „Theatre and Life“, July 7, 1918, p. 1-16.
• Bgajba, O. Lakoba, s. İstoria Abkhazii s drevneyşikh vremyon do naşikh dney. Sukhum, 2007. (Bgazhba, O. Lakoba, S. History of Abkhazia from Ancient Times to the Present Day. Sukhum, 2007).
• Dzidzaria, G. Vosstanie 1866 goda v Abkhazii. Sukhumi: Abgosizdat, 1955. (Dzidzaria, G. The 1866 Uprising in Abkhazia. Sukhumi: Abgosizdat, 1955).
• Dzidzaria, G. Prisoedinenie Abkhazii k Rossii I ego istoriçeskoe znaçenie. Sukhumi: ABGOSİZDA 1960. (Dzidzaria, G. The accession of Abkhazia to Russia and its historical significance. Sukhumi: ABGOSIZDAT, 1960)
• Dzidzari G. Makhadjirstvo I Problemi İstorii Abkhazii XIX Stoletia. Sukhumi: Alaşara, 1982. (Dzidzaria, G. Mahajirism and Problems of the History of Abkhazia of the 19th Century. Sukhumi: "Alashara", 1982).
• Canaşia, S. Giorgi Şarvaşidze. Kulturul-istoriuli narkvevi, Sokhumi: 1946. (Janashia, S. Giorgi Sharvashidze. Cultural-historical essay. Sukhumi, 1946).
• Khorava, B. Abkhazta 1867 tslis muhaciroba. Tbilisi: Artanuci, 2004. ( Khorava, B. Migration of Abkhazians in 1867. Tbilisi: Artanuji, 2004).
• Lakoba, S. Oçerki politiçeskoy istorii Abkhazii. Sukhumi: Alaşara, 1990. (Lakoba, S. Essays on the political history of Abkhazia. Sukhumi: Alashara, 1990).