Osmanlı Askeri Basınında Ordunun Modernizasyonu ve Eğitimi Üzerine Bir İnceleme: Kılınç Gazetesi Örneği

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 2, 2165 - 2249, 30.09.2025

Fatih Özaslan

https://doi.org/10.24186/vakanuvis.1631545

Öz

Osmanlı ordusunun modernleşme süreci, 19. yüzyıldan itibaren Batı askeri modellerinin benimsenmesiyle hız kazanmış, eğitim, teşkilatlanma ve disiplin konularında köklü reformlara gidilmiştir. Bu süreçte askeri basın, reformları destekleyen ve ordunun gelişimine katkı sağlayan önemli bir mecra haline gelmiştir. Kılınç Gazetesi, Osmanlı ordusunun modernizasyonu ve askeri eğitimine dair önemli meseleleri ele alan, dönemin askeri basını içinde öne çıkan bir yayın organıdır.
Gazetede yayımlanan yazılar, piyade ve süvari birliklerinin eğitim ve disiplin süreçlerinden, askeri sağlık uygulamalarına kadar geniş bir yelpazede ele alınmıştır. Askerlerin bireysel eğitimlerinin önemi, talimnamelerin uygulanışı, kumanda zincirinin etkinliği gibi konular detaylı şekilde işlenmiş; Hıfz-ı Sıhha ve zabt-ı rabt gibi askerî düzenin temel unsurları tartışılmıştır. Kılınç Gazetesi, Osmanlı ordusunun gelişimine yönelik eleştiriler ve öneriler sunarak, askeri reform sürecinin bir parçası olmuş, bu konudaki tartışmalara akademik ve pratik bir perspektif kazandırmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kılınç Gazetesi , Ordu , Modernizasyon , Eğitim

An Analysis of the Modernization and Training of the Ottoman Army in Military Press: The Case of Kılınç Newspaper

Öz

The modernization and training of the Ottoman army were critical components of military reform efforts aimed at ensuring an effective and disciplined force. In an era marked by rapid technological advancements and changing warfare strategies, military institutions had to adopt new training methods and tactical approaches. The restructuring of the army included the implementation of standardized training programs, the adaptation of European military doctrines, and the development of a disciplined, professional force. These efforts were essential for maintaining the empire’s military strength and adapting to the evolving nature of warfare.
Kılınç newspaper played a significant role in documenting and analyzing these modernization efforts within the Ottoman military. The newspaper provided a detailed account of military training, discipline, hygiene, and organizational reforms. Through articles on infantry and cavalry training, the importance of systematic education and individual soldier discipline was emphasized. Additionally, topics such as military hygiene (Hıfz-ı Sıhha) and order and discipline (Zabt-ı Rabt) were discussed in depth, highlighting the importance of maintaining soldiers' health and ensuring operational efficiency. Kılınç served as a platform for military officers and intellectuals to debate the effectiveness of training methods and propose improvements. The newspaper’s articles reflect the Ottoman military’s evolving structure and its efforts to align with contemporary European standards, making it an invaluable source for understanding military reform in the late Ottoman period.

Anahtar Kelimeler

Kılınç Newspaper , Army , Modernization , Training

Kaynakça

• Aksu, Cevad, Dâr-ı Şûra-yı Askeri, Ankara Üniversitesi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2004.
• Atici, Ali, II. Meşrutiyet Dönemi Osmanlı Ordusunda Modernizasyon, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2024.
• Belirtilmemiş, “Hıfz-ı Sıhhat Kavaidi Hakkında Harbiye Nezareti Talimnamesi”, Kılınç, S. 11, 26 Şubat 1325, s. 4.
• Belirtilmemiş, “Hıfz-ı Sıhhat Kavaidi Hakkında Harbiye Nezareti Talimnamesi”, Kılınç, S. 12, 5 Mart 1326, s. 3.
• Belirtilmemiş, “Hıfz-ı Sıhhat Kavaidi Hakkında Harbiye Nezareti Talimnamesi”, Kılınç, S. 14, 19 Mart 1326, s. 4.
• Belirtilmemiş, “Hıfz-ı Sıhhat Kavaidi Hakkında Harbiye Nezareti Talimnamesi”, Kılınç, S. 15, 26 Mart 1326, s. 6-7.
• Belirtilmemiş, “Zabt-ı Rabt ve Terbiye-i Askeriyeye Dair”, Kılınç, S. 5, 15 Kanun-ı Sani 1325, s. 2.
• Belirtilmemiş, “Zabt-ı Rabt ve Terbiye-i Askeriyeye Dair”, Kılınç, S. 6, 22 Kanun-ı Sani 1325, s. 6-7.
• Belirtilmemiş, “Zabt-ı Rabt ve Terbiye-i Askeriyeye Dair”, Kılınç, S. 7, 29 Kanun-ı Sani 1325, s. 5-6.
• Belirtilmemiş, “Zabt-ı Rabt ve Terbiye-i Askeriyeye Dair”, Kılınç, S. 9, 12 Şubat 1325, s. 2
• Belirtilmemiş, “Zabt-ı Rabt ve Terbiye-i Askeriyeye Dair”, Kılınç, S. 10, 19 Şubat 1325, s. 2
• Belirtilmemiş, “Zabt-ı Rabt ve Terbiye-i Askeriyeye Dair”, Kılınç, S. 11, 26 Şubat 1325, s. 1-2.
• Belirtilmemiş, “Zabt-ı Rabt ve Terbiye-i Askeriyeye Dair”, Kılınç, S. 18, 16 Nisan 1326, s. 1-2.
• Belirtilmemiş, “Zabt-ı Rabt ve Terbiye-i Askeriyeye Dair”, Kılınç, S. 19, 23 Nisan 1326, s. 2-3.
• Belirtilmemiş, “Zabt-ı Rabt ve Terbiye-i Askeriyeye Dair”, Kılınç, S. 20, 30 Nisan 1326, s. 2-3.
• Belirtilmemiş, “Zabt-ı Rabt ve Terbiye-i Askeriyeye Dair”, Kılınç, S. 21, 7 Mayıs 1326, s. 2.
• Belirtilmemiş, “Zabt-ı Rabt ve Terbiye-i Askeriyeye Dair”, Kılınç, S. 23, 21 Mayıs 1326, s. 2-3.
• Berkes, Niyazi, Türkiye’de Çağdaşlaşma, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2004.
• Beydilli, Kemal, “Nizam-ı Cedid”, DİA, C. 33, TDV Yayınları, İstanbul, 2007, s. 175-178.
• Birinci, Ali, “Meşrutiyet Matbuatı (1324-1325)”, Kebikeç, Yıl: 3, S. 6, 1998, s. 143-148.
• Ceylan, Ayhan, “Tanzimat Dönemi Osmanlı Basım ve Yayımında Hukuki Düzen (1839-1876)”, Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları, S. 1, 2006, s. 139-155.
• Çadırcı, Musa, “Anadolu’da Redif Askeri Teşkilatı’nın Kuruluşu”, Tarih Araştırmaları Dergisi, C.8, S. 14, s. 63-75.
• Demir, Kenan, “Osmanlı’da Basının Doğuşu ve Gazeteler”, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 5, 2014, s. 57-88
• Ertuğ, Hasan Refik, Basın ve Yayın Hareketleri Tarihi, Yenilik Basımevi, İstanbul 1970.
• Halil Zeki, “Süvari Nazariyatı Dersleri”, Kılınç, S. 2, 25 Kanun-ı Evvel 1325, s. 5-6.
• Halil Zeki, “Süvari Neferinin Talim ve Terbiyesinde Tutulacak Hatt-ı Harekat”, Kılınç, S. 3, 3 Kanun-i Sani, s. 2-3.
• Halil Zeki, “Süvari Taliminde Bölük Kumandanları Alay Kumandanının Hangi Kumandalarını Tekrar Ederler”, Kılınç, S. 4, 10 Kanun-i Sani 1325, s. 3-5.
• Halil Zeki, “Süvari Taliminde Bölük Kumandanları Alay Kumandanının Hangi Kumandalarını Tekrar Ederler”, Kılınç, S. 6, 22 Kanun-i Sani 1325, s. 4-6.
• Halil Zeki, “Süvari Talimnamemiz ve Telkin-i Hakikat”, Kılınç, S. 8, 5 Şubat 1325, s. 3-6.
• Hüseyin Hüsnü, “Süvaride Kumandaların Suret-i İcrası-Yahut Kılınç’ın 4 ve 6 numaralı Nüshalarındaki Mündericatına Cevap-“, Kılınç, S. 7, 29 Kanun-i Sani 1325, s. 3-5.
• İnuğur, M. Nuri, Basın ve Yayın Tarihi, Der Yay., İstanbul 1993
• İskit, Server, Türkiye’de Matbuat İdareleri ve Politikaları, Basın ve Yayın Umum Müdürlüğü, Ankara 1943.
• Karadaş, Yücel, Osmanlı Ordusunda Modernizasyon ve Demodernizasyon 1826-1918, Ege Üniversitesi Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir, 2011.
• Karal, Enver Ziya, Büyük Osmanlı Tarihi- Nizam-ı Cedid ve Tanzimat Devirleri, TTK Yay, Ankara, 1999.
• Karal, Enver Ziya, Büyük Osmanlı Tarihi-Islahat Fermanı Devri, TTK Yay., Ankara, 1977.
• Karaman, Mehmet Ali, II Meşrutiyet Dönemi Osmanlı Askeri Matbuatı ve Siyasi Hayattaki Rolü, Atatürk Araştırma Merkezi Yay, Ankara 2017.
• Kaşıyuğun, Ali, Enver Paşa’nın Orduyu Islah Çalışmaları, Mustafa Kemal Üniversitesi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hatay, 2009.
• Koloğlu, Orhan, İlk Gazete, İlk Polemik, Vakay-i Mısriye’nin Öyküsü ve Takvim-i Vakayi’de Tartışma, Kaynak Yayınları, İstanbul, 2014.
• Koloğlu, Orhan, Osmanlı’dan 21. Yüzyıla Basın Tarihi, Pozitif Yay., İstanbul 2013.
• Konuk, Oğuzhan, XX. Yüzyılın Başında Osmanlı Nizamî Süvari Birlikleri (1900-1914), Milli Savunma Üniversitesi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2022.
• Nalcıoğlu Ulusoy, Belkıs, “Tanzimat Dönemi Türk Gazeteciliği Ve Türk Basınının İlkleri”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, s. 254-267.
• Okay, Cüneyd, Osmanlıca Süreli Yayınlar Üzerine Bir Bibliyografya Denemesi, Gezgin Kitabevi, Ankara 2000.
• Ortaylı, İlber, İkinci Abdülhamid Döneminde Osmanlı İmparatorluğunda Alman Nüfuzu, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara, 1981.
• Özcan, Abdülkadir, “Humbaracı Ahmed Paşa”, DİA, C. 18, TDV Yayınları, İstanbul, 1998, s. 351-353.
• Özdemir, Hami, İkinci Meşrutiyet Sonrası Osmanlı Ordusunda Yenileşme Hamleleri, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Samsun, 2019.
• Parmaksız, Esma, II. Abdülhamid Dönemi (1876-1909) Eğitim Sistemi, Eğitim Yapıları ve Askeri Rüşdiyeler, Yıldız Teknik Üniversitesi Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, 2008.
• S. T., “Piyade Nazariyatı Dersleri”, Kılınç, S. 1, 18 Kanun-ı Evvel 1325, s. 3-4.
• S. T., “Piyade Nazariyatı Dersleri”, Kılınç, S. 10, 19 Şubat 1325, s. 3-4.
• S. T., “Piyade Nazariyatı Dersleri”, Kılınç, S. 11, 26 Şubat 1325, s. 2-3.
• S. T., “Piyade Nazariyatı Dersleri”, Kılınç, S. 12, 5 Mart 1326, s. 1-2.
• S. T., “Piyade Nazariyatı Dersleri”, Kılınç, S. 13, 12 Mart 1326, s. 2-3.
• S. T., “Piyade Nazariyatı Dersleri”, Kılınç, S. 14, 19 Mart 1326, s. 2-4.
• S. T., “Piyade Nazariyatı Dersleri”, Kılınç, S. 15, 25 Mart 1326, s. 2-4.
• S. T., “Piyade Nazariyatı Dersleri”, Kılınç, S. 16, 2 Nisan 1326, s. 1-3.
• S. T., “Piyade Nazariyatı Dersleri”, Kılınç, S. 17, 9 Nisan 1326, s. 1-3.
• S. T., “Piyade Nazariyatı Dersleri”, Kılınç, S. 18, 16 Nisan 1326, s. 2-4.
• S. T., “Piyade Nazariyatı Dersleri”, Kılınç, S. 19, 23 Nisan 1326, s. 3-4.
• S. T., “Piyade Nazariyatı Dersleri”, Kılınç, S. 2, 25 Kanun-ı Evvel 1325, s. 3-4.
• S. T., “Piyade Nazariyatı Dersleri”, Kılınç, S. 20, 30 Nisan 1326, s. 3-5.
• S. T., “Piyade Nazariyatı Dersleri”, Kılınç, S. 21, 7 Mayıs 1326, s. 3-4
• S. T., “Piyade Nazariyatı Dersleri”, Kılınç, S. 22, 14 Mayıs 1326, s. 3-5.
• S. T., “Piyade Nazariyatı Dersleri”, Kılınç, S. 23, 21 Mayıs 1326, s. 3-4.
• S. T., “Piyade Nazariyatı Dersleri”, Kılınç, S. 24, 28 Mayıs 1326, s. 2-3.
• S. T., “Piyade Nazariyatı Dersleri”, Kılınç, S. 4, 10 Kanun-ı Sani 1325, s. 2-3.
• S. T., “Piyade Nazariyatı Dersleri”, Kılınç, S. 5, 15 Kanun-ı Sani 1325, s. 3-4.
• S. T., “Piyade Nazariyatı Dersleri”, Kılınç, S. 6, 22 Kanun-ı Sani 1325, s. 3-4.
• S. T., “Piyade Nazariyatı Dersleri”, Kılınç, S. 7, 29 Kanun-ı Sani 1325, s. 2-3.
• Topuz, Hıfzı, II. Mahmud’dan Holdinglere Türk Basın Tarihi, Remzi Kitabevi, İstanbul 2012.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Devleti Teşkilatından Kapıkulu Ocakları I, TTK Basımevi, Ankara, 1988.
• Ünal, Uğur, “İdari ve Sosyal Alanlarda Nizâm-ı Cedîd Çabaları”, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Sayı:14, 2003, s. 273-289.
• Yancı, Ülkü, “Osmanlı’nın Bisikletle Tanışması ve Osmanlı’da Bisikletin Kullanım Alanları”, Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 2020, Yıl 10, S. 1, s. 5-26.
• Yaramış, Ahmet, II. Mahmud Döneminde Asakir-i Mansure-i Muhammediyye (1826-1839), Ankara Üniversitesi Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara, 2002.
• Yasin Hilmi, “Terakkiyat-ı Medeniyyenin Askerliğe Ait Aksamından”, Kılınç, S.2, 25 Kanun-ı Evvel 1325, s. 2-3.
• Yasin Hilmi, “Terakkiyat-ı Medeniyyenin Askerliğe Ait Aksamından”, Kılınç, S.3, 25 Kanun-ı Sani 1325, s. 1-2.
• Yasin Hilmi, “Terakkiyat-ı Medeniyyenin Askerliğe Ait Aksamından”, Kılınç, S.4, 10 Kanun-ı Sani 1325, s. 1-2.
• Yasin Hilmi, “Terakkiyat-ı Medeniyyenin Askerliğe Ait Aksamından”, Kılınç, S.5, 15 Kanun-ı Sani 1325, s. 1.
• Yasin Hilmi, “Terakkiyat-ı Medeniyyenin Askerliğe Ait Aksamından”, Kılınç, S.6, 22 Kanun-ı Sani 1325, s. 1-2
• Yeni, Mustafa, Osmanlı İmparatorluğu’nda Motorlu Kara Taşıtları (1890-1922), Marmara Üniversitesi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2011.