Indonesıa’s Process Of Independence

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: Vakanüvis 10. Yıl Özel Sayısı, 697 - 729, 31.10.2025

Nesrin Hangül

https://doi.org/10.24186/vakanuvis.1677484

Öz

Indonesia’s history has been shaped by its strategic importance and rich natural resources. These riches attracted the attention of European powers in the 15th and 16th centuries and countries such as Portugal, the Netherlands and England came to the region. The Dutch East India Company, founded in 1602, took control of the region in order to exploit Indonesia’s natural resources. In the 20th century, Indonesians started modern national liberation movements. With the formation of an educated local class, political organisations for independence gained momentum. The occupation of the Netherlands by Germany during the Second World War severed its connection with Indonesia and weakened its control over the region. Japan invaded Indonesia in 1942, ending the Dutch colonisation and beginning the period of Japanese colonisation. In order to gain the support of the local population, Japan released some political leaders, provided military training to young people and promised independence. However, this process further strengthened the independence movements of Indonesian nationalists. Indonesia’s independence process was shaped by hard struggles against colonialism, national unity and self-sacrifice. 1949 was an important year in which Indonesia gained its independence and the final negotiations with the Netherlands took place. The process ended with international mediation and agreements between the parties. The study is based on the Turkish Diplomatic Archive documents of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Turkey and the press of the period. In addition, copyrighted works were also utilised.

Anahtar Kelimeler

Indonesia , Netherlands , Colonialism , United Nations , Independence

Bağımsızlık Sürecinde Endonezya

Öz

Endonezya’nın tarihi stratejik önemi ve zengin doğal kaynaklarıyla şekillenmiştir. Bu zenginlikler, 15. ve 16. yüzyılda Avrupalı güçlerin dikkatini çekmiş Portekiz, Hollanda ve İngiltere gibi ülkeler bölgeye gelmiştir. 1602’de kurulan Hollanda Doğu Hindistan Şirketi, Endonezya’nın doğal kaynaklarını sömürmek amacıyla bölgeyi kontrol altına almıştır. 20. yüzyıla gelindiğinde Endonezyalılar modern ulusal kurtuluş hareketlerini başlatmışlardır. Eğitimli bir yerli sınıfın oluşmasıyla beraber bağımsızlık için siyasi örgütlenmeler hız kazanmıştır. İkinci Dünya Savaşı sırasında Hollanda’nın Almanya tarafından işgale uğraması, Endonezya ile bağlantısını kesmiş ve bölgedeki kontrolünü zayıflatmıştır. Japonya, 1942’de Endonezya’yı işgal ederek Hollanda sömürgesini sona erdirmiş ve Japon sömürgesi dönemi başlamıştır. Japonya, yerel halkın desteğini kazanmak amacıyla bazı siyasi liderleri serbest bırakmış, gençlere askeri eğitim vermiş ve bağımsızlık vaadinde bulunmuştur. Ancak bu süreç, Endonezyalı milliyetçilerin bağımsızlık hareketlerini daha da güçlendirmiştir. Endonezya’nın bağımsızlık süreci sömürgeciliğe karşı verilen zorlu mücadeleler, ulusal birlik ve özveri ile şekillenmiştir. 1949 yılı, Endonezya’nın bağımsızlığını kazandığı ve Hollanda ile son müzakerelerin gerçekleştirildiği önemli bir yıl olmuştur. Süreç, uluslararası arabuluculuk ve taraflar arasındaki anlaşmalarla son bulmuştur. Çalışma, Dışişleri Bakanlığının Türk Diplomatik Arşiv belgeleri ve dönemin basını temel alınarak hazırlanmıştır. Ayrıca telif eserlerden de faydalanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Endonezya , Hollanda , Sömürgecilik , Birleşmiş Milletler , Bağımsızlık

Etik Beyan

Yoktur

Destekleyen Kurum

Yoktur

Teşekkür

Yoktur

Kaynakça

• T. C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşivi
• DBTDA, 519-28365-117035-10.
• DBTDA, 519-28365-117035-17.
• DBTDA, 519-28365-117035-21.
• DBTDA, 519-28365-117035-31.
• DBTDA, 519-28365-117035-42.
• DBTDA, 519-28365-117035-7.
• DBTDA, 519-28365-117042-12.
• DBTDA, 519-28365-117042-20.
• DBTDA, 519-28365-117042-23.
• DBTDA, 519-28365-117042-27.
• DBTDA, 519-28365-117042-35.
• DBTDA, 519-28365-117042-45.
• DBTDA, 519-28365-117042-52.
• DBTDA, 519-28365-117042-8.
• DBTDA, 519-28372-117054-37.
• DBTDA, 519-28372-117054-39.
• DBTDA, 519-28372-117054-48.
• DBTDA, 519-28372-117054-49.
• DBTDA, 519-28372-117058-15.
• DBTDA, 532-44804-216052-2.
• “Endonezya’da Dün Gece Ateşkes Emri Verildi”, Cumhuriyet, 5 Ağustos 1947.
• “Endonezya’da Harp Dün Bütün Şiddetle Başladı”, Cumhuriyet, 22 Temmuz 1947.
• “Endonezya’da İkinci Defa Ateşkes Emri Verildi”, Cumhuriyet, 27 Ağustos 1947.
• “Hollanda Amerika’nın Tavassutunu Kabul Etti”, Cumhuriyet, 2 Ağustos 1947.
• “Endonezya Devleti İstiklaline Kavuştu”, Son Posta, 28 Aralık 1949.
• “İndonezya’da Harp”, Akşam, 21 Temmuz 1947.
• “Endonezya’da”, Ulus, 22 Temmuz 1947.
• “İndonezya’da Savaş”, Akşam, 22 Temmuz 1947.
• “Endonezya Hadiseleri”, Vakit, 23 Temmuz 1947.
• “İndonezya Meselesi”, Akşam, 24 Temmuz 1947.
• “Endonezya Meselesi Güvenlik Konseyinde”, Vakit, 1 Ağustos 1947.
• “Hollanda’nın Ricati”, Cumhuriyet, 2 Ağustos 1947.
• “Endonezya Meselesi”, Vatan 3 Ağustos 1947.
• “Konseyin Kararı”, Ulus, 3 Ağustos 1947.
• “Dünya Vaziyeti”, Vatan, 22 Aralık 1948.
• “Güvenlik Konseyinin Kararı”, Akşam, 25 Aralık 1948.
• “Müstakil Endonezya”, Akşam, 28 Aralık 1949.
• “Yeni Endonezya Devletini Tanıdık”, Son Posta, 29 Aralık 1949.
• “Endonezya Türk Dostluğu”, Son Posta, 30 Aralık 1949.
• “Hollanda-Endonezya Birliğinin Sonu”, Akis, 21 Ağustos 1954.
• “Endonezya’da Harp Çetin Safhaya Girdi”, Cumhuriyet, 30 Temmuz 1947.
• “Endonezya’da Tecavüz Konseyde Takbih Edildi”, Cumhuriyet, 24 Aralık 1948.
• Doğrul, Ömer Rıza, Hollanda ve Endonezya, Cumhuriyet, 22 Aralık 1948.
• Ediz, Hasan Ali, “Endonezya Hadiselerine Kısa Bir Bakış”, Cumhuriyet, 23 Temmuz 1947.
• Ediz, Hasan Ali, “Endonezya Devletinin Kuruluş Mücadelesi”, Son Posta, 27 Aralık 1950.
• Erinç, Sırrı, “Endonezya: Fiziki ve Beşeri Coğrafyası”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C.11, İstanbul 1995, s. 192-194.
• Göksoy, İsmail Hakkı, “Endonezya: Sömürge Dönemi”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C.11, İstanbul 1995, s. 204-209.
• Göksoy, İsmail Hakkı, Endonezya’da İslam ve Hollanda Sömürgeciliği, 2. Baskı, TDV İSAM Yayınları, Ankara 2020.
• Göksoy, İsmail Hakkı, “Endonezya’da Milliyetçiliğin ve Üçüncü Dünyacılığın Seyri”, Müslüman Dünyada Çağdaş Düşünce, Cilt 7: Güneydoğu Asya’da Müslüman Düşüncesi (ed: Lütfi Sunar), YTB Yayınları, Ankara, 2021, s.103-145.
• Kılıçdaroğlu, Kerem, “Endonezya’da Marksizm’in Ve Sol Hareketin Gelişimi”, Türkiye’de Endonezya Çalışmaları- I (ed: A. Merthan Dündar, Gökberk Durmaz), APAM Yayınları, Ankara, 2022, s.69-89.
• Robby, Hadza Min Fadhli, “Endonezya’da Siyasi Partiler ve Endonezya’nın Siyasi Parti Sistemi”, Türkiye’de Endonezya Çalışmaları- I (ed: A. Merthan Dündar, Gökberk Durmaz), APAM Yayınları, Ankara, 2022, s.91-112.
• Vickers, Adrian, A History of Modern Indonesia, Cambridge University Press, Cambridge 2005.