During the Ottoman rule, especially in its early centuries, high-ranking officers founded large waqf establishments which provided free education, health care and protection and served as poor-relief social institutions. One of these multifunctional complexes which served the whole Muslim community was founded in the center of the European province Rumeli by Sofu Mehmed Paşa, an Ottoman governor during the reign of Sultan Süleyman I. The waqf külliye in Sofia, designed by the great architect Mimar Sinan, comprised a Friday Mosque, a medrese with a manuscript library, a caravanserai and guest-houses, a bath-house, a hospice, a public kitchen, a bakery with storerooms. Various archival sources from the 17th - mid-19th centuries, provided rich data about its role in the economic, socio-cultural development and everyday life of the population and the guests of Sofia. The available data also enables Sofu Mehmed Paşa’s medrese and its significance in the Ottoman education system to be examined.
Osmanlı idaresi döneminde, özellikle bu idarenin ilk yüzyıllarında, üst düzey yetkililer kentlerde belirli
kişilere ücretsiz eğitim, koruma ve barınma sağlayan büyük vakıflar kurmuşlardır. Bu vakıflar kentsel
yerleşim yerlerin sosyal ve ekonomik hayatında önemli rol oynamaktadırlar. Bunların arasında Kanuni
Sultan Süleyman döneminde (1520-1566) bir Osmanlı valisi olan Sofu Mehmed Paşa tarafından Sofya’da kurulan külliye de vardır. Ünlü Mimar Sinan tarafından tasarlanmış bu külliye cuma cami, medrese,
medreseye bağlı kütüphane, kervansaray, hamam, bir darülaceze, bir imaret mutfağı ve depoları ile bir
fırından oluşuyordu. 17’nci yüzyıldan 19’uncu yüzyılın ortalarına kadar uzanan çeşitli arşiv kaynakları, bu
külliyenin Sofya’nın ekonomik ve sosyo-kültürel gelişimi, halkın günlük yaşamındaki rolü ve Sofya’ya gelen misafirler hakkında zengin veriler sunmaktadır. Bu kaynaklardan elde edilen bilgiler, Sofu Mehmed
Paşa’nın hem medresesinin hem de medresenin Osmanlı eğitim sistemindeki öneminin incelenmesine
de olanak sağlamaktadır.
Birincil Dil | İngilizce |
---|---|
Konular | Osmanlı Eğitim Tarihi |
Bölüm | Araştırma Makalesi |
Yazarlar | |
Erken Görünüm Tarihi | 31 Aralık 2023 |
Yayımlanma Tarihi | 30 Aralık 2023 |
Gönderilme Tarihi | 28 Haziran 2023 |
Kabul Tarihi | 20 Kasım 2023 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 |
Vakıflar Dergisi Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün Haziran ve Aralık aylarında yayımlanan süreli ilmi yayınıdır. Yayın talebiyle Vakıflar Dergisi’ne gönderilen makaleler Yayın Kurulu tarafından ön incelemeye tabi tutulur ve uygun bulunan makaleler incelenmek üzere çift kör hakem sistemiyle alanında uzman en az iki akademisyene gönderilir. Hakem raporları ve Yayın Kurulu kararı ile Vakıflar Dergisi'nde yayımlanması kabul edilen yazıların telif hakkı Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne devredilmiş sayılmakla birlikte yayımlanan makaleler ilgili okuyucular ve araştırmacılar tarafından kaynak gösterilmek koşuluyla kullanılabilir.