The Dervish Convents and Lodges of the Belviran District (1476-1876) / Belviran Kazası Tekke ve Zaviyeleri (1476-1876)

Yıl 2016, Sayı: 45, 0 - 0, 01.08.2016

Hamit Şafakçı

https://doi.org/10.16971/vd.10401

Öz

Abstract
In this study, dervish convents and lodges of Belviran districts in Konya sanjak bound to the province of Karaman are analysed. As such, the study also stresses on waqf staff, named as mutewalli (administrator of waqf), nazir (supervisor of waqf), cabi (waqf revenue collector), kâtip (scribe) who maintain the waqf and their works. Then, services of the waqf will be evaluated through title deeds registry (tapu tahrir), waqf and accounting records. Dervish convents and lodges served in the fields of education, culture and other fields and undertook
important roles in social life. While analysing buildings like dervish convents and lodges located in the district of Belviran during the Ottoman era, the presence of some residential places and their social life has emerged, too. In this study, three dervish convents and thirty three dervish lodges has been identified.
Key Words: Konya, Belviran, waqf, dervish lodge, dervish convent.

 

Öz
Bu çalışmada, Karaman eyaletinin Konya sancağına bağlı olan Belviran kazasında bulunan tekke ve zaviyeler incelenmiştir. Bu anlamda vakfın devamlılığını sağlayan mütevelli, nazır, cabi, kâtip gibi görevliler ve yaptığı işler üzerinde durulacaktır. Ardından tapu tahrir, vakıf ve muhasebe defterlerine göre verilen hizmetler ele alınacaktır. Sosyal hayatta önemli roller üstlenen tekke
ve zaviyeler, eğitim ve kültür gibi birçok alanda faaliyet göstermişlerdir. Osmanlı döneminde Belviran kazasında bulunan tekke ve zaviye vb. yapılar incelenirken o dönemdeki bazı yerleşim yerlerinin varlığı ve sosyal yaşamı da ortaya çıkmaktadır. Çalışmada Belviran kazasında üç tekke ve otuz üç zaviye tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Konya, Belviran, vakıf, tekke, zaviye.

Kaynakça

• Kaynaklar
• Arşiv Kaynakları
• 1. Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA) Bab-ı Asafi Divan-ı Hümayun Sicilleri Karaman Ahkam Defterleri (AHK.KR.d): 3, 11, 14, 30.
• Cevdet Evkâf (C. EV): 14098, 17242, 18687, 30120.
• Cevdet Timar (C. TZ): 4853.
• Evkâf Defterleri (EV.d): 15622, 20137, 26189.
• Evkâf-ı Haremeyn Muhasebesi Defterleri (EV. HMH.d): 777.
• İbnülemin Evkâf (İE. EV): 2813, 7519.
• Maliye Varidat Muhasebesi Temettuat Defterleri (ML. VRD. TMT.d): 9814.
• Tapu Tahrir Defterleri (TT.d): 40, 63, 399, 455.
• Numaralı Muhâsebe-i Vilâyet-i Karaman ve Rûm Defteri (937/1530) I (1996). Ankara: Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı Arşivi
• Daire Başkanlığı Yayın Nu:32.
• 2. Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi (VGMA)
• Defterler (d.): 582, 591, 2178, 3146.
• Hurufat Defterleri (HD): 537, 538, 539, 540, 541, 542, 1058, 1074, 1075, 1078, 1079, 1079/2, 1080, 1082, 1083, 1097, 1106, 1111, 1112, 1133, 1137, 1140, 1143, 1144.
• 3. Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü Arşivi (TKGMA)
• Tapu Tahrir Defterleri (TD): 113, 565, 584.
• 4. Şeriye Sicilleri
• Konya Şeriye Sicilleri (KŞS): 2, 8, 26, 34, 41, 76, 91, 92, 100, 107, 108, 150.
• Bozkır Şeriye Sicilleri (BŞS): 336.
• 5. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı
• Muallim Cevdet Yazmaları, MC.O.116/1.
• Kitaplar, Tezler ve Makaleler
• Barkan, Ömer Lütfi (1942). “Osmanlı İmparatorluğunda Bir İskân ve Kolonizasyon Metodu Olarak Vakıflar ve Temlikler I İstila Devirlerinin
• Kolonizatör Türk Dervişleri ve Zaviyeler”, Vakıflar Dergisi, II, 279-386.
• Coşkun, Fahri (1996). 888/1483 Tarihli Karaman Eyaleti Vakıf Tahrir Defteri, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Erdoğru, Mehmet Akif (1993). “Karaman Vilâyeti Kanunnâmeleri”, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 4, Ankara, 467-516.
• Erdoğru, Mehmet Akif (2003). “Murat Çelebi Defteri: 1483 Yılında Karaman Vilâyetinde Vakıflar-II-”, Tarih İncelemeleri Dergisi, XVIII, S. 2, 99-140.
• Erdoğru, M. Akif (2006). Osmanlı Yönetiminde Beyşehir Sancağı (1522-1584), İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Gülcan, D. Ali (tarihsiz). Geçmiş Yüzyılların Karaman Büyükleri ve Şairleri, Bifa Şirketler Grubu Yayınları.
• Kahraman, Seyit Ali (2009). XVI. Yüzyıl Başlarında Karaman Vilâyeti Vakıfları, Kayseri: Kayseri Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
• Küçükdağ, Yusuf (2005). “Konya’da Osmanlı Döneminde İnşa Edilen Tekke ve Zaviyeler”, Türk Tasavvuf Araştırmaları, Konya, 367-380.
• Ocak, Ahmet Yaşar (1978). “Zaviyeler”, Vakıflar Dergisi, S. XII, Ankara, 247-269.
• Silay, Güler (2015). Belviran Kazası Tarihçesi ve Sosyokültürel Yapısı, Konya: Çizgi Kitabevi Yay.
• Şafakcı, Hamit (2013). Bozkır’da Madencilik (1776-1839), Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora
• Tezi.
• Şafakcı, Hamit (2016). “Şeyh Hocenti Zaviyesi”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 39, Konya, s. 1-23.
• Uzluk, F. Nafiz (1958). Fatih Devrinde Karaman Eyâleti Vakıfları Fihristi, Ankara: Vakıflar Umum Müdürlüğü Neşriyatı.
• Yıldız, Suat (2010). (H.984) 1576-1577 Tarihli Timar Ruznamçe Defterine Göre Karaman Eyaleti, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• Yörük, Doğan (2005). XVI. Yüzyılda Aksaray Sancağı (1500-1584), Konya: Tablet Kitabevi.