Two Ottoman Kilims in the Administration of Cyprus Vaqfs

Yıl 2016, Sayı: 46, 135 - 144, 30.12.2016

Suzan Bayraktaroğlu

Öz

Two highly remarkable carpets collected from the waqf of mosques in Nicosia, Cyprus will be discussed in this article. The carpets are completely different from traditional Anatolian carpets and don’t resemble Ottoman palace carpets. Based upon comparative analysis, it is believed that they are 16th century Ottoman weavings. 

These single piece kilims with large dimensions are styled as Ottoman tents kilims. They characterized by a single geometric motif. The principal motif is cross-shaped. This single motif gives them a strong character. The four arms of the cross extend towards the sides and cover the entire surface of the carpet by lining up on the oblique axis. The basic colours are yellow and blue. They look like a very thin fabric made completely of pure wool. 

Anahtar Kelimeler

Cyprus, Ottoman, foundation, kilim, four directions motif

Kıbrıs Vakıflar İdaresinde Bulunan İki Osmanlı Kilimi

Öz

Lefkoşa’daki vakıf camilerinden toplanan halı ve kilimler içerisinde bulunan iki kilim son derece dikkat çekicidir. Geleneksel Anadolu kilimlerinden tamamen farklı olan kilimler, Osmanlı Saray Kilimlerine de benzememektedirler. Bu kilimlerin 16. yüzyılda dokunmuş Osmanlı Dönemine ait kilimler oldukları düşünülmektedir. 

Çok büyük boyutlu ve tek parça olarak dokunan kilimler, Osmanlı çadır kilimleri tarzındadırlar. Bu kadar büyük boyutlu ve tek parça olan kilimin ancak Osmanlı Saray atölyelerinde dokunmuş olabileceği ve Osmanlı ordusunun uzun seferlerinde çadırlarının zeminine serilerek kullanılmış olduğu düşünülmektedir. Burada tanıtacağımız kilimlerde geometrik tek bir motif bulunmaktadır. Haçvari şekilde dört kol halinde, dört yöne doğru uzantılı bu motif, verev eksenler üzerinde sıralanarak ve tekrarlanarak kilimin bütün yüzeyini kaplamaktadır. Esas renkler sarı ve mavidir. Çok ince kumaş gibi bir görüntüsü vardır. Kullanılan malzeme tamamen yündür.

Anahtar Kelimeler

Kıbrıs, Osmanlı, vakıf, kilim, dört yön motifi

Kaynakça

• Alantar, Hüseyin (2007. Motiflerin Dili. İstanbul.
• Arık, Rüçhan ve Oluş Arık (2007). Anadolu Toprağının Hazinesi Çini. İstanbul.
• Balpınar, Belkıs ve Udo Hirsch (1982). Flatweaves of the Vakıflar Museum İstanbul. Wesel.
• Bayraktaroğlu, Suzan (1985). “Çanakkale Halıları”. Vakıflar Dergisi. (XIX). Ankara. s. 237-260.
• Bayraktaroğlu, Suzan (2006). “Halı Sanatı”. Anadolu Selçuklu ve Beylikler Devri Uygarlığı. (II). TC. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayını. Ankara. s. 553-563.
• Bayraktaroğlu, Suzan ve Serpil Özçelik (2007). Vakıflar Genel Müdürlüğü Halı Müzesi ile Kilim ve Düz Dokuma Yaygılar Müzesi Kataloğu. Ankara.
• Bayraktaroğlu, Suzan (2014). “Vakıfların ve Vakıf Eserlerinin Müzeciliğimizdeki Önemi ve Vakıf Müzeleri”. Evkaf-ı İslamiye Müzesinin Kuruluşunun 100. Yılı ve Vakıf Müzeleri Paneli 27 Mayıs 2014. Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayını. Ankara.
• Bayraktaroğlu, Suzan (2015). “Kıbrıs’ta Vakıf Kültür Mirası: Kıbrıs Türk İslam Eserleri Müzesi”. 8. Uluslararası Türk Kültürü Kongresi Kültürel Miras Bildiriler-II. Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayını. Ankara.
• Çoruhlu, Yaşar (2000). Türk Mitolojisinin Anahtarları. İstanbul.
• Çoruhlu, Yaşar (2007). Erken Devir Türk Sanatı, İstanbul.
• Erbek, Mine (2002). Anatolian Motifs from Catalhoyuk to the Present. Ankara.
• Gazioğlu, Ahmet C. (2000). Kıbrıs’ta Türkler. Lefkoşa.
• Karamağaralı, Beyhan (1997). “Türk Halı Sanatındaki Motiflerin Yorumu Üzerine”. Arış. (3). s. 28-39.
• Kur’an-ı Kerim Meali (2010). Diyanet İşleri Başkanlığı Yayını. Ankara.
• Ölçer, Nazan (1988). Türk ve İslam Eserleri Müzesi Kilimler. İstanbul.