Tokat-Zile Şeyh Nusrettin Türbe Ve Camisi

Yıl 2017, Sayı: 47, 67 - 98, 30.06.2017

Emine Saka Akın Aygün Kalınbayrak Ercan Elif Yaprak Başaran Yaprak Başaran

Öz

Tokat İli, Zile İlçesi Şeyh Nusrettin/Tekke Köyü’nde
bulunan Şeyh Nusrettin Türbe ve Camii günümüze kadar yöre halkının çabalarıyla
gelebilmiştir. Minare, muhdes depo ve avlunun da bulunduğu bir yapı topluluğu
içinde yer alan türbe ve cami, her yıl Nisan ayında yapılan dinî törenlerin
yanı sıra yıl boyunca da sürekli ziyaret edilmektedir. 14. yüzyıl ortalarına
tarihlendirilen kare planlı, kubbeli türbe ile daha geç dönemde inşa edilen
dörtgen planlı caminin yapı malzemeleri tamamen farklıdır. Türbede bulunan 1855
yılına ait Zileli Emin tarafından yapılmış kalemişi süslemeler dikkat
çekicidir. Türbe ile ilgili 1980’li yıllarda araştırmacı Halit Çal tarafından
çalışmalar yapılmış, mimari ve süsleme özellikleri ortaya konulmuştur. Bu
çalışmada yapı topluluğu, literatürde var olan türbe yapısı ile daha önce
incelenmemiş olan cami ve diğer kısımlarla bir bütün olarak ele alınmıştır.
Literatür ve alan çalışmalarıyla incelenen yapının rölövesi yapılarak dinî yapı
topluluğunun mimarî ve süsleme özellikleri incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türbe, cami, Şeyh Nusrettin, kalemişi, ahşap, Tokat

The Tomb And Mosque Of Şeyh Nusrettin in Tokat-Zile

Öz

The tomb and mosque of
Şeyh Nusrettin, located in Tekke / Şeyh Nusrettin village in Zile county, Tokat
province, Turkey, have survived to our day by the efforts of locals.  The tomb and mosque, which are part of a building
complex, including the minaret, later-added depot and courtyard, are visited
year round as well as every April when religious ceremonies take place.
Construction materials of the domed-square planned tomb which is dated to the
14^th century and the rectangular planned mosque of a later period
are completely different. The kalemişi
(colourful decoration done with a brush on a plastered surface) on the interior
walls of the tomb draws attention, which were made by Zileli Emin in 1855.
Halit Çal studied the architectural and ornamental aspects of the tomb in
1980s. In this study, the building complex has been studied as a whole together
with the tomb, which already exists in the literature, and the mosque and other
structures which were not previously studied. Architectural and ornamental
characteristics of the religious complex have been examined with literature and
field works.

Anahtar Kelimeler

Tomb, mosque, Şeyh Nusrettin, kalemişi, wood, Tokat

Kaynakça

• Akın, Emine Saka ve Canan Hanoğlu (2015).“Tokat’ta Bir Konut: Madımağın Celal’in Evi”.Tokat Tarihi ve Kültürü Sempozyumu, 25-26 Eylül 2014, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.Salmat Basım Yayıncılık Ambalaj San. Ve Tic. Ltd. Şti, Ankara, (C. II): s. 363-383.
• Aktemur, Ali Murat (2013). “Zile Elbaşoğlu Camii’nin Sıvalar Altında Kalan Gizemi”.TurkishStudies - International PeriodicalForTheLanguages, LiteratureandHistory of TurkishorTurkic. Ankara. Volume 8/8: s. 1621-1642.
• Arık, Mehmet Oluş (1967), “Erken Devir Anadolu-Türk Mimarisinde Türbe Biçimleri”.Anadolu (Anatolia). Ankara. S. 11: s. 57-100.
• Arık, Rüçhan (1976). Batılılaşma Dönemi Anadolu Tasvir Sanatı.Türkiye İş Bankası KültürYayınları, Ankara.
• Boyacıoğlu, Didem (2011). “Sivas’ta Bir Kerpiç Camii; Sarızade Mehmet Paşa Camii Restitüsyon Denemesi”.İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi. Yıl: 11, S. 21: s. 81-97.
• Çal, Halit (1987). “Şeyh Nasreddin (Nusret) Türbesi”.Türk Tarihinde ve Kültüründe Tokat Sempozyumu (2-6 Temmuz 1986)Bildiriler Kitabı. Gelişim Matbaası, Ankara. s. 427-461.
• Dursun, Şükrü (2014). “Süsleme Özellikleriyle Develi’de iki Türbe Seyyid-i Şerif ve Hızır İlyas Türbeleri”.Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. Issn: 1307-9581. C.7 (S.33): s. 513-529.
• Erdemir, Yaşar (1987). “Tokat Yöresindeki Ahşap Camilerin Kültürümüzdeki Yeri”.Türk Tarihinde ve Kültüründe Tokat Sempozyumu (2-6 Temmuz 1986)Bildiriler Kitabı. Gelişim Matbaası, Ankara.s. 295-312.
• Gençsoylu, Zehra (2009). XVII. Ve XVIII. Yüzyıllarda Birgi Kazası.Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Aydın.
• Huslack, F.W. (1929). “Christianity And İslam”. Under TheSultans.EditedbyMargaret Huslack. II. Cilt. Oxford.
• Koç, Hamdi (2015). 01.08.2015 Tarihli Görüşme.
• Koçyiğit, Mesut (2015a). 11.08.2015 Tarihli Görüşme.
• Koçyiğit, Necati (2015b). 10.10.2015 Tarihli Görüşme.
• Koçyiğit Tepe, Fazilet (2017). “Zamana Yenik Düşen Bir Esere Görgü Tanığı Olmak: Amasya Kaleköy Camii”.Karadeniz Araştırmaları. S. 53: s.153-166.
• Önkal, Hakkı (1996). Anadolu Selçuklu Türbeleri. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Kültür Merkezi Yayını. S. 91, Ankara.
• Renda, Günsel (1977).Batılılaşma Döneminde Türk Resim Sanatı, Hacettepe Yayınları C-17, Türk Tarih Kurumu Basımevi. Ankara.
• Tuncer, Orhan Cezmi (1991). Anadolu Kümbetleri, 2. Cilt Beylikler ve Osmanlı Dönemi. Sevinç Matbaası.Ankara.
• Türker, Kemal (1991). “Bir Anadolu Ressamı Zileli Nakkaş Emin ve Kalemkâri Süslemeleri”. Tokat Kültür Araştırma Dergisi, S. 2: s. 21-23.
• Uçar, Metin (2013). “Arnavutluk’taki Osmanlı Dönemi Mimarisinde İstanbul Tasvirli Duvar Resimleri”.TurkishStudies - International PeriodicalForTheLanguages, LiteratureandHistory of TurkishorTurkic.Ankara.Volume 8/7 (Summer 2013): s. 671-686.
• Uysal, Osman (1987). “Tokat’taki Osmanlı Camileri”.Türk Tarihinde ve Kültüründe Tokat Sempozyumu (2-6 Temmuz 1986)Bildiriler Kitabı. Gelişim Matbaası, Ankara. s. 313-364.
• Uz Taşkesen, Ayşe Nermin, (2011). Amasya II. Beyazıt Camisi Şadırvanı Duvar Resimlerinin Restorasyonu ve İkonografik Çözümleme, Vakıflar Dergisi, Haziran, Sayı 3, Ankara, s: 177- 189.