Contemporary Philanthropic Services of Mazbut Waqfs

Yıl 2020, Sayı: 54, 161 - 184, 30.12.2020

Eyüp Sabri Kala

https://doi.org/10.16971/vakiflar.731945

Öz

The mazbut foundations, which are one of the representatives of the foundation civilization, have undertaken many services in the historical process and constituted the basic building block of social life. Nowadays, the management and representation of the mazbut foundations, each of which has a separate legal personality, is carried out by the General Directorate for Foundations (VGM). The charity services are realized by VGM according to their foundation certificate charters or in the other documents.
The main service areas of mazbut foundations can be categorized under five main subjects: education, health, social aid, religious services, urbanism and public works. In this study, under the five main subjects examined the charitable services which carried out by VGM on behalf of the mazbut foundations. On the other hand, library, museum and research center services specially are discussed and examined as concrete examples of the foundation unit.

Anahtar Kelimeler

Social policy, social aid, social work, foundation, Mazbut foundation

Mazbut Vakıfların Günümüz Hayır Hizmetleri

Öz

Vakıf medeniyetinin temsilcilerinden olan mazbut vakıflar, tarihsel süreçte birçok hizmet üstlenmiş ve sosyal yaşamın temel yapı taşını oluşturmuştur. Günümüzde, her biri ayrı bir tüzel kişiliğe sahip olan mazbut vakıflarının yönetimi ve temsili Vakıflar Genel Müdürlüğü (VGM) tarafından yürütülmektedir. Bu vakıfların vakfiyelerinde veya vakfiye yerine geçen belgelerinde belirtilen hayır hizmetleri VGM tarafından yerine getirilmektedir.

Mazbut vakıfların ana hizmet alanları eğitim, sağlık, sosyal yardım, dini hizmetler, şehircilik ve bayındırlık hizmetleri olarak beş ana başlıkta toplanabilir. Bu çalışmada, bahsi geçen beş ana başlık altında VGM tarafından mazbut vakıflar adına yürütülen hayır hizmetleri incelenmiştir. Yine, vakıf birikiminin somut örnekleri olan kütüphane, müze ve araştırma merkezi hizmetleri, kültür hizmetleri başlığı altında ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal politika, sosyal yardım, sosyal hizmetler, vakıf, Mazbut Vakıf

Kaynakça

• 3.3.1340 (3 Mart 1924) tarih ve 430 sayılı Tevhidi Tedrisat Kanunu, www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.430.pdf (10.02.2020).
• 17.2.1926 tarih ve 743 sayılı mülga Türk Kanunu Medenisi, 4.4.1926 tarih ve 339 sayılı Resmi Gazete, www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/5.3.743.pdf (10.02.2020).
• 5.6.1935 tarih ve 2762 sayılı Vakıflar Kanunu, 13.6.1935 tarih ve 3027 sayılı Resmi Gazete, cdn.vgm.gov.tr/mevzuat/2762-sayili-vakiflar-kanunu-mulga.pdf (10.02.2020).
• 27.2.2008 tarih ve 5737 sayılı Vakıflar Kanunu, www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5737.pdf (10.02.2020).
• 24.05.1985 tarih ve 18763 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Camilerin Bakım Onarım Temizlik ve Çevre Tanzimi Yönetmeliği, www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.9078&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=Camilerin%20bak%C4%B1m# (15.02.2020).
• 9 Mart 1986 tarih ve 19042 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Vakıflar Orta Öğrenim Öğrenci Yurtları Yönetmeliği, www.resmigazete.gov.tr/arsiv/19042.pdf (10.02.2020).
• 27.09.2008 tarih ve 27010 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Vakıflar Yönetmeliği, www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.12466&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=vak%C4%B1flar# (15.02.2020).
• 20.08.2013 tarih ve 28741 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Vakıflar Genel Müdürlüğü Yükseköğrenim Burs Yönetmeliği, www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.18746&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=y%C3%BCksek%C3%B6%C4%9Frenim (10.02.2020).
• 15.07.2018 tarih ve 4 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/19.5.4.pdf (10.02.2020).
• 9.5.2019 tarih ve 30769 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Vakıflar Genel Müdürlüğü Öğrenci Yurtları Yönetmeliğinin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair Yönetmelik https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/05/20190509-1.htm (10.02.2020).
• Vakıflar Genel Müdürlüğünce Yurt Dışına Yapılacak Ayni Yardımlarda Uygulanacak Usul ve Esaslar, cdn.vgm.gov.tr/mevzuat/altmevzuat/26082019/yabanci-uyruklu-tedavi-us.pdf (10.02.2020).
• Vakıflar Genel Müdürlüğünce Yükseköğrenim Öğrencilerine Özel Eğitim Yardımı İle Akademik Başarı Bursu Verilmesinde Uygulanacak Usul ve Esaslar, cdn.vgm.gov.tr/mevzuat/yonerge/oe-ab-usul-esas-eylul-201.pdf (13.02.2020).
• Yabancı Hastaların Tedavi Usul ve Esasları https://cdn.vgm.gov.tr/mevzuat/altmevzuat/26082019/yabanci-uyruklu-tedavi-us.pdf (15.02.2020).
• Akyıldız, A. (2010). Şer’iyye ve Evkaf Vekâleti, DİA, C. 39, 7-8.
• Arı, A. (2012). Tevhit-i Tedrisat ve Laik eğitim, G.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 2002 I – II (1), 181-192.
• Çınar, Ö. (2016). Mazbut ve Mülhak Vakıflarda Galle (Gelir) Üzerinde Vakıf Evlatlarının ve Diğer İlgililerin Hak Sahipliği ve İntifa Hakkı Hayrından Fazla Olan Mülhak Vakıfların Aile Vakfına Dönüştürülmesi, M.Ü. Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları dergisi, 22 (3), 828 – 855.
• Erkan, G. (2005). Tabhane. Toplum ve Sosyal Hizmet, 16 (2), Ekim 2005, 53-56.
• Ertem, A. (1999). Osmanlıdan Günümüze Vakıflar, Divan Dergisi, 4 (6), 111-150.
• Gurebâ-i Müslimîn Hastanesi, http://bezmialemhastanesi.com/tr/Sayfalar/kurumsal/vakif-kurucumuz.aspx, (15.02.2020).
• Kala, E. S., Akarçeşme, İ. (2019). Mihrişah Valide Sultan Vakfı, Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Koyunoğlu, H. H. (2002). Sosyal Politika Açısından Vakıflar – XVII. Yüzyıl İstanbul Örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İ.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kozak, İ. E. (1994). Bir Sosyal Siyaset Müessesesi Olarak Vakıf, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Yay.
• Öğüz, M. T. (2007). Türk Hukukunda Vakıf Tüzel Kişiliğinin Hukuki Esasları, İstanbul. Vakıflar Genel Müdürlüğü Aşevi Hizmeti, www.vgm.gov.tr/faaliyetler/hayir-hizmetleri/asevi-hizmeti (20.02.2020).
• Vakıflar Genel Müdürlüğü Kütüphaneler, https://www.vgm.gov.tr/faaliyetler/kulturel-faaliyetler/kutuphaneler (20.03.2020).
• Vakıflar Genel Müdürlüğü Müzeler, https://www.vgm.gov.tr/faaliyetler/kulturel-faaliyetler/kutuphaneler (20.03.2020).
• Vakıflar Genel Müdürlüğü Yurt İçi Kuru Gıda Yardımları. www.vgm.gov.tr/faaliyetler/hayir-hizmetleri/yurt-ici-kuru-gida-yardimlari (10.03.2020).
• Vakıflar Genel Müdürlüğü Yurt Dışı Kuru Gıda Yardımları, www.vgm.gov.tr/faaliyetler/hayir-hizmetleri/yurt-disi-kuru-gida-yardimlari (10.03.2020).
• Vakıflar Genel Müdürlüğü Faaliyet Raporları. (2006-2019), www.vgm.gov.tr/kurumsal/planprogram-ve-raporlar/faaliyet-raporlari (20.02.2020).
• Vakıflar Genel Müdürlüğü Faaliyet Raporu-2006. (2007), Ankara: VGM, http://cdn.vgm.gov.tr/genelicerik/genelicerik_216_260519/2006_yili_faaliyet_raporu.pdf (20.02.2020).
• Vakıflar Genel Müdürlüğü Faaliyet Raporu-2007. (2008), Ankara: VGM, http://cdn.vgm.gov.tr/genelicerik/genelicerik_216_260519/2007_yili_faaliyet_raporu.pdf (20.02.2020).
• Vakıflar Genel Müdürlüğü 2008 Yılı Faaliyet Raporu. (2009), Ankara: VGM, http://cdn.vgm.gov.tr/genelicerik/genelicerik_216_260519/2008_yili_faaliyet_raporu.pdf (20.02.2020).
• Vakıflar Genel Müdürlüğü 2009 Yılı Faaliyet Raporu. (2010), Ankara: VGM, http://cdn.vgm.gov.tr/genelicerik/genelicerik_216_260519/2009_yili_faaliyet_raporu.pdf (20.02.2020).
• Vakıflar Genel Müdürlüğü 2010 Yılı Faaliyet Raporu. (2011), Ankara: VGM, http://cdn.vgm.gov.tr/genelicerik/genelicerik_216_260519/2010_yili_faaliyet_raporu.pdf (20.02.2020).
• Vakıflar Genel Müdürlüğü 2011 Yılı Faaliyet Raporu. (2012), Ankara: VGM, http://cdn.vgm.gov.tr/genelicerik/genelicerik_216_260519/2011_faaliyet_raporu.pdf (20.02.2020).
• Vakıflar Genel Müdürlüğü 2012 Yılı Faaliyet Raporu. (2013), Ankara: VGM, http://cdn.vgm.gov.tr/genelicerik/genelicerik_216_260519/2012_faaliyet_raporu.pdf (20.02.2020).
• Vakıflar Genel Müdürlüğü 2013 Yılı Faaliyet Raporu. (2014), Ankara: VGM, http://cdn.vgm.gov.tr/genelicerik/genelicerik_216_260519/2013_falliyet_raporu.pdf (20.02.2020).
• Vakıflar Genel Müdürlüğü 2014 Yılı Faaliyet Raporu. (2015), Ankara: VGM, http://cdn.vgm.gov.tr/genelicerik/genelicerik_216_260519/2014_faaliyet_raporu.pdf (20.02.2020).
• Vakıflar Genel Müdürlüğü 2015 Yılı Faaliyet Raporu. (2016), Ankara: VGM, http://cdn.vgm.gov.tr/genelicerik/genelicerik_216_260519/2015_faaliyet_raporu.pdf (20.02.2020).
• Vakıflar Genel Müdürlüğü 2016 Yılı Faaliyet Raporu. (2017), Ankara: VGM, http://cdn.vgm.gov.tr/genelicerik/genelicerik_216_260519/2016_falliyet_raporu.pdf (20.02.2020).
• Vakıflar Genel Müdürlüğü 2017 Yılı Faaliyet Raporu. (2018), Ankara: VGM, http://cdn.vgm.gov.tr/genelicerik/genelicerik_216_260519/2017%20YILI%20%20%C4%B0DARE%20FAAL%C4%B0YET%20RAPORU.pdf (20.02.2020).
• Vakıflar Genel Müdürlüğü 2018 Yılı Faaliyet Raporu. (2019), Ankara: VGM, https://cdn.vgm.gov.tr/genelicerik/genelicerik_216_260519/22018-yili-idare-faaliyet.pdf (20.02.2020).
• Vakıflar Genel Müdürlüğü Faaliyet Raporu 2019. (2020), Ankara: VGM, https://cdn.vgm.gov.tr/genelicerik/genelicerik_216_260519/vgm-2019-faaliyet-raporu.pdf (01.03.2020). Yener, M. S., Uslu K. (2013). Mazbut ve Mülhak Vakıflarda Vakfiyeden Doğan Haklara İlişkin Davalar, Ankara.