Mostar Hayırseverleri: Babüsaade Ağası Ahmed Ağa ve Vakf

Yıl 2023, Sayı: 60 - Aralık 2023, 89 - 106, 30.12.2023

Adnan Kadric Muamer Hodzic

https://doi.org/10.16971/vakiflar.1317631

Öz

Bu çalışmada Mostar'ın gelişiminde vakıfların önemi vurgulanmaktadır. Bu müessese sayesinde Mostar, Bosna Eyaleti'nin en büyük kültür ve ekonomi merkezlerinden biri haline gelmiştir. Çalışmada özellikle Babüssaade Ağası Ahmed Ağa’nın vakfı ele alınmakta, vakfiyesi yayınlanmaktadır. Vakfiye, Ahmed Ağa’nın vakfetmiş olduğu yeni binalar, nakit ve diğer şeyler hakkında bilgi içermektedir. Ayrıca Ağa’nın evvelki vakfiyesinin bazı şartlarında yapılan değişikliklere de yer vermektedir. Vakfiyede İstanbul ve Mostar’daki vakıfları zikredilmektedir. Mostar’daki vakıfları hakkında çok az şey bilindiğinden, bu çalışma vakfiye metnine dikkat çekmeyi amaçlamaktadır. Ahmed Ağa vakfiyesinin içeriği, bu vakfın Mostar’daki kültürel yaşam için önemini ve yerel imamların ve öğrencilerin aydınlanmasındaki rolünü göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Bosna, Mostar, vakıf, Babüssaade Ağası, Bosnalı Ahmed Ağa

Mostar Benefactors: Babusaade Agha Ahmed Agha and his Endowment

Öz

This paper emphasizes the significance of waqfs in the development of Mostar. Thanks to that institution, Mostar has become one of the largest cultural and economic centers in Eyalet of Bosnia. Special
attention was given to the waqf of Babussaade Agha, Ahmed Agha. His waqfiye, which is an integral part of this work, contains information about new buildings, money and other things endowed by the aforementioned Ahmed Agha. It also includes changes to some of his previous waqfiya’s stipulations. His endowments in Istanbul and Mostar are mentioned in the waqfiye. Because little is known about his waqf in Mostar, this work aims to draw attention to the waqfiya’s text. The content of Ahmed Aga’s waqfiye demonstrates the importance of his waqf for cultural life in Mostar and his role in enlightening local imams and students.

Anahtar Kelimeler

Bosnia, Mostar, waqf, Babussaade Agha, Bosnali Ahmed Agha

Kaynakça

• T.C. Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi (VGMA), D. 575, No 16, p. 8-12.
• Bosna Hersek Vakfiyeleri (2016). Ed. Mevlüt Çam & Rahman Ademi. (2). Vakiflar Genel Müdürlüğü Yayınları. Ankara.
• Poimenični popis sandžaka vilajeta Hercegovina (1985). Ed. and transl. Aličić, Ahmed. Orijentalni institut, Sarajevo.
• Sidžil mostarskog kadije 1632-1634 (1987). Prevod i bilješke Muhamed A. Mujić, Prva književna komuna. Mostar.
• Vakufname iz Bosne i Hercegovine (XV i XVI vijek), Orijentalni institut u Sarajevu, Sarajevo 1985.
• Čar-Drnda, Hatidža (2014). Nastanak Mostara, njegov urbani i demografski razvoj do kraja 16. Stoljeća. Sarajevo.
• Dilberović, Alija (2018). “Bukʼa medresa u Mostaru”. Hercegovina, (17). Mostar. 95-123.
• Džaka, Bećir. (1996). “Vakuf-nama Koski Muhamed-paše iz Mostara”. Prilozi za orijentalnu filologiju, (Vol. 44-45), Sarajevo. 301-332.
• Fajić, Zejnil (1978). “Popis vakufnama iz Bosne i Hercegovine koje se nalaze u Gazi Husrev-begovoj biblioteci u Sarajevu“. Anali GHB, (V-VI). Sarajevo. 245-302.
• Hafız Hüseyin Ayvanserayi, Mecmua-i tevarih (1985). Ed.: Fahri Ç. Derin & Vahid Çabuk. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi. İstanbul.
• Hammer, Joseph (1979). Historija Turskog/Osmanskog/Carstva (transl. Nerkez Smailagić), (vol. 2). Zagreb.
• Hasandediç, Hıvziya (1968). “Mostar'ın Türk Devri Kültürel ve Tarihi Anıtları”. Vakıflar Dergisi, (7). Vakıflar Genel Müdürlüğü. Ankara. 215-234.
• Hasandedić, Hifzija (1972). “Muslimanske biblioteke u Mostaru”. Anali Gazi Husrev-begove biblioteke, (1). Sarajevo. 107-112.
• Hasandedić, Hivzija (2005). Spomenici kulture turskog doba u Mostaru. Islamski kulturni centar, Mostar.
• Hodžić, Muamer (2019). Foča središte Hercegovačkog sandžaka, Univerzitet u Sarajevu – Orijentalni institut, Sarajevo.
• Kadrić, Adnan (2012). Mostarski bulbuli: poezija mostarskih pjesnika na orijentalnim jezicima. Fondacija “Baština Duhovnosti”. Mostar.
• Karaçay Türkal, Nazire (2012). Silahdar Fındıklılı Mehmed Ağa, Zeyl-i Fezleke (1065-22 Ca 1106/1654-7 Şubat 1695) Tahlil ve Metin. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü. İstanbul.
• Lavić, Osman (2010). “Rukopisi Karađoz-begove biblioteke u Mostaru”. Anali GHB, (XXIX-XXX). Sarajevo. 143-162. Mehmed Halîfe (1340). Târîh-i Gılmânî, İstanbul.
• Mehmedović, Ahmed (2006). “Čuvena mostarska porodica (Ulema mostarske porodice Kešfi)”. Most - časopis za obrazovanje, nauku i kulturu. Mostar. 77-79.
• Nametak, Fehim (1996). “Vakuf-nama Aiše, kćeri hadži Ahmeda iz Mostara”. Prilozi za orijentalnu filologiju, (Vol. 44-45). Sarajevo. 363-366.
• Oruç, Hatice (2011). “L’impact ottoman sur l’urbanisation du Sandjak de Bosnie”. ACTES L’homme et son environnement dans le Sud-Est européen, Xe Congrès l’Association internationale d'études du Sud-Est européen (AIESEE), Paris, 24-26 septemnbre 2009. Paris. 199-211.
• Süreyya, Mehmed (1308-16/1890-98). Sicill-i Osmani, Istanbul.
• Evlija Čelebi, Putopis: odlomci o jugoslavenskim zemljama (1967). Šabanović, Hazim (Ed.). Svjetlost, Sarajevo.