İlimler, sanatlar ve mesleklerin mazisi tarihe konu olduğu
gibi, tarih de farklı sahalara mensup kimseler tarafından kaleme alınmıştır.
İslam toplumunda 3./9. yüzyıldan itibaren tıp ve tabipler tarihine dair eserler
yazılmaya başlamıştır. Öte yandan, tabiplerin de çağının tanığı olarak tarih
yazdıklarını görmekteyiz. İslam dünyasında tabiplerin tarih yazıcılığının ilk
örneklerine Abbâsî Devleti’nde rastlamaktayız. Saray tabipleri halifelerin ve
devlet ricalinin tedavisiyle vazifeli iken, aynı zamanda siyasi ve toplumsal
hadiselere de bizzat yakından şahit olmuşlardır. Bu tabiplerden bazıları gördüklerini
rivayet ederek tarih yazımına dolaylı yoldan katkıda bulunmuş, bazıları ahbâr
veya kronik türünden eser yazarak çağını kayıt altına almış, bazıları da
hatırat kaleme alarak müşahedelerini gelecek nesillere aktarma yolunu
seçmiştir.
Bu araştırmada Abbâsî Devleti’nin ilk iki asrında sarayda tabip
olarak hizmet etmenin yanı sıra tarih eseri yazan şahsiyetler tespit edilmeye çalışıldı.
Bu tabiplerin dönemin tarih yazıcılığına ne tür katkı sağladıkları, kaleme
aldıkları tarih eserlerindeki hususiyetler ve Abbâsî sarayında istihdam edilen
tabiplerin gündelik yaşamlarının öne çıkan yönleri ele alındı. Özellikle Abbâsî
sarayı tabiplerinden Huneyn b. İshak’ın (ö. 260/873) tarihe kaynaklık eden
hatıratı ve Sâbit b. Sinân’ın (ö. 365/976) kroniği üzerinde duruldu.
Abbâsî Devleti Saray Tabipleri Tarih Yazıcılığı Huneyn b. İshak Sâbit b. Sinân
As the past of sciences, arts and professions are dealt in
history, history has also been written by the people from different fields. In
Islamic society, the works on history of the medicine and physicians (ṭabīb)
began to be written in the 3rd AH / 9th AD century. On
the other hand, we see some physicians who also write
history as a witness of their era. Where we find the first examples of
history-writing by the physicians in the Islamic world is the Abbasid state.
While physicians charged at the Abbasid court with the treatment of the
caliphate and statesmen, at the same time, they were eyewitnesses to the
political and social events. Some of these physicians recorded their era by
writing the reports or the annals and some others, writing the memories, preferred
transferring their witnesses to the next generations.
In this research we tried to identify personalities wrote books of
history in addition to their service as a physician
at the courts of Abbasid State in the first two centuries. Their contribution
rates to the historiography of the period, the characteristics of their
historical works and the prominent aspects of daily life of physicians employed
by the Abbasid courts also studied. Especially, this study will focus on works
done by physicians of Abbasid
palace, Ḥunayn b. Isḥāq’s (d. 260/873) autobiography and Thābit b. Sinān’s (d.
365/976) chronicle.
Abbasid State Court Physicians Historiography Ḥunayn b. Isḥāq Thābit b. Sinān
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Din Araştırmaları |
Bölüm | Araştırma Makaleleri |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 15 Aralık 2019 |
Gönderilme Tarihi | 4 Kasım 2019 |
Kabul Tarihi | 9 Aralık 2019 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 |