MÜTENEBBÎ’NİN (öl. 354/965) ŞİİRLERİNDE SAVAŞ UNSURLARINA AİT TASVİRLER

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 15, 127 - 145, 15.12.2021

Adnan Arslan

https://doi.org/10.54893/vanid.1003979

Öz

Şiir denilen edebi türün can damarı duygulardır ve korku, ümit, neşe, üzüntü gibi pek çok duygunun en yoğun yaşandığı zemin de savaş meydanlarıdır. Bu yüzden yazılı ilk edebi metinler savaş ve kahramanlıkları anlatan destanlar olmuştur. Klasik Arap şiirinin pişdar isimlerinden olan Mütenebbî, pek çok edebi mahareti içerisinde savaşa ait unsurların tasvirlerdeki başarısı ile Arap şiir eleştirmenleri tarafından takdir edilmiştir. Şair çoğu kez övdüğü kimlerin savaşlardaki heybeti, atlarının ihtişamı, kılıç, mızrak ve ok gibi silah araçlarının öldürücülüğü vb. hususlarda tasvirlerde bulunmuştur. Şairin hayal gücüne uyum sağlayan söz sanatlarındaki ustalığı da bir araya gelince, savaş filmi sahnelerini aratmayan olağanüstü şiirler ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada Mütenebbî’nin söz konusu şiirlerindeki tasvirleri başlıklar halinde incelenmiştir. Girişte şairin hayatı ve şairliği hakkında kısa bir tanıtım yapılmıştır. Sonrasında ise Onun şiirlerinden kılıç, mızrak, atlar, savaş meydanına gelen leşçillerin nasıl tasvir edildiğine dair ilgi çekici örnekler seçilmiş ve zaman zaman eleştiriye tabi tutulmuştur. Kısacası bu çalışmada Mütenebbî’nin şiirleri, savaş edebiyatı açısından Türk akademisine tanıtılmak istenilmiştir. Sonuç olarak konunun akademik bir tez düzeyinde araştırılması tavsiye edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Arap Dili ve Belagati, Mütenebbi, Klasik Arap Şiiri

Kaynakça

• Durmuş, İsmail. “Mütenebbî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 32/195-200. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
• Eco, Umberto. Anlatı Ormanlarında Altı Gezinti. çev. Kemal Atakay. İstanbul: Can Yayınları, 1995.
• Hanân, Ba´dâş. el-Hamâsetu fî şi´ri Ebi Tayyib el-Mutenebbî: el-Hadesu’l-hamrâ nemûzecen. Cezayir: El-Arabî b. Muheydi Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Yüksek Lisans Tezi, 2012-2013.
• Hevâvî, Abdurrahmân b. Sûûd. el-Harbu ve edevâtuhâ fî şi´ri’l-Mutenebbî. Beyrut: Yebsân li’n-Neşri ve’t-Tevzî´, 2015.
• Hüseyin, Tâhâ. Maa’l-Mutenebbî. Kahire: Müesesetü Hindâvî, 2013.
• Maarrî, Ebu’l-Alâ. el-Lâmiu’l-azîz şerhu dîvâni’l-Mutenebbî. thk. Muhammed Saîd. Arabistan: Merkezu’l-Melik Faysal li’l-buhûs ve’d-dirâsâti’l-İslâmiyye, 1429.
• Mütenebbî, Ebü’t-Tayyib Ahmed b. el-Hüseyn b. el-Hasen b. Abdissamed el-Cu‘fî el-Kindî. Dîvânu’l-Mutenebbî. Beyrut: Dâru Beyrût, 1983.
• Şebîl, Abîr Ubeyd. “Şi´ru’l-furûsiyye lede’l-Mutenebbî ve’l-Ma´arrî”. Mecelltu Vâdi’n-Nîl. 17/17 (2018), 337-392.
• Şeybânî, Ebü’l-Feth. el-Mes̱elü’s-sâʾir fî edebi’l-kâtib ve’ş-şâʿir. thk. Ahmed el-Hûfî. 4 Cilt. Kahire: Dâru Nahda, ts.
• Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân et-Türkmânî el-Fârikī. 15 Cilt. Târîhu’l-İslâm. thk. Beşşâr Avvâd. B.y.: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 2003.