Ergenlerde Olumsuz Değerlendirilme Korkusunun Özgüven Üzerine Etkisinin İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 3, 1 - 9, 29.12.2020

Meltem Özcan , Meryem Fırat

Öz

Ergenlik dönemi kimlik
gelişiminin kazanıldığı gelecekle ilgili kararların alındığı bir dönemdir. Bu
nedenle ergenlerin kendilerine güvenleri ve çevre ile iyi iletişim
kurabilmeleri sağlıklı davranış geliştirebilmeleri açısından son derece
önemlidir. Olumsuz değerlendirme korkusu ve öz güven gibi psikolojik özellikler
ergenlerin ruhsal iyilik halini doğrudan etkilemektedir. Araştırma lise
öğrencilerinin olumsuz değerlendirilme korkularını, öz güven seviyelerini ve
bunların birbiri ile olan ilişkisini inceleyebilme amacı ile
gerçekleştirilmiştir.

Araştırmanın evrenini
Erzincan İl merkezinde bulunan lise öğrencileri, örneklemini ise Ertuğrul Gazi
Anadolu Lisesinde okuyan öğrenciler oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak
kişisel bilgi formu, Olumsuz Değerlendirilme Korkusu Ölçeği ve Öz-güven Ölçeği
kullanılmıştır. Veriler ders saatlerinde sınıflara girilerek ulaşılabilen 344
öğrenciden toplanmış analiz edilmiştir.

Araştırma kapsamına
alınan öğrencilerin yaş ortalaması 15.73±0.93 olup, %60.2’si erkeklerden
oluşmaktadır. Öğrencilerin babalarının %34.3’ü üniversite mezunu iken
annelerinin ise sadece %11.3’ü üniversite mezunudur. Öğrencilerin %41.9’u
ailelerinde ilk çocuk olduklarını, %40.7’si koruyucu bir aileye sahip
olduklarını ve %66.3’ü de hayatlarından memnun ve mutlu olduklarını ifade
etmişlerdir. Olumsuz Değerlendirilme Korkusu Ölçeği puan ortalaması 41.65±8.36
bulunmuştur. Öz-Güven Ölçeği toplam puan ortalaması 3.76±0.64, dış öz-güven
puan ortalaması 3.75±0.70, iç öz-güven puan ortalaması 3.78±0.70 bulunmuştur. Ölçekler
arasında yapılan korelasyon analizinde istatistiki açıdan pozitif yönde anlamlı
bir ilişki olduğu belirlenmiştir (p=0.000).

Öğrencilerin öz-güven
ölçeğinden aldıkları puan ortalamaları nedeni ile yüksek düzey özgüvene sahip
olduğu ve olumsuz değerlendirilme korkusu ile ilişkili olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ergen, Olumsuz Değerlendirilme, korku,

Kaynakça

• KAYNAKLAR Akagündüz N. İnsan Yaşamında Özgüven Kavramı. Ümraniye Rehberlik ve Araştırma Mer-kezi Müdürlüğü Yayınları, Sayı 1, İstanbul, 2006.Akın A. Özgüven ölçeğinin geliştirilmesi ve psikometrik özellikleri. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 2007; 7(2): 165- 175.Altıntaş E. Kuramdan Uygulamaya Özgüven. I.Baskı, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara, 2014.Amerikan Psikiyatri Birliği, “Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabı” 4. Baskı. (Çev. E. Köroğlu) Ankara: Hekimler Yayın Birliği,1994.Ayan A, Ünsar SA. Olumsuz Değerlendirilmekten Korkma Düzeylerinin Belirlenmesi: Bir Devlet Üniversitesi Öğrenceleri Üzerine Araştırma. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2015; 4(5): 263-277.Aydıner BB. Üniversite Öğrencilerinin Yaşam Amaçlarının Alt Boyutlarının Genel Özyeterlik, Yaşam Doyumu ve Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış), Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya. 2011.Bal PN, Öner M. Sosyal Kaygı İle Başa Çıkma Psiko-Eğitim Programının Ortaokul Öğrencileri Üzerindeki Etkisi, Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2014; 4(1): 335-348.Bilgin E. Ergenlerde Özgüven Düzeyinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya, 2011.Bilgin O. Ergenlerin Özgüven Düzeyi ile Yaşam Amacı ve Diğerleriyle Olumlu İlişkiler Ara-sındaki İlişki. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 2018;31(2): 55-66.Çetin B, Doğan T, Sapmaz F. Olumsuz Değerlendirilme Korkusu Ölçeği Kısa Formunun Türkçe Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Eğitim ve Bilim, 2010; 35 (156): 205-216Çetin B, İlhan M, Yılmaz F. Olumsuz Değerlendirilme Korkusu ve Akademik Risk Alma Arasındaki İlişkinin Kanonik Korelasyonla İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 2014;14(1): 135-158.Erdoğan Ö, Uçukoğlu H. İlköğretim okulu öğrencilerinin anne-baba tutumu algıları ile atıl-ganlık ve olumsuz değerlendirilmekten korkma düzeyleri arasındaki ilişkiler. Kasta-monu Eğitim Dergisi, 2011; 19(1): 51-72.Erkan Z, Güçray SS, Çam S. Ergenlerin Sosyal Kaygı Düzeylerinin Ana-Baba Tutumları ve Cinsiyet Açısından İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2002; 10(1): 64-75. Erol M, Avcı-Temizer D. Ergenlerin Utangaçlık Düzeylerinin İncelenmesi. I. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2015; 5(44): 97-108.Göknar Ö. Özgüven Kazanmak. 2. Baskı, Arkadaş Yayınevi, Ankara, 2010.Göktürk GY. Ergenlerin Sosyal Kaygı Düzeylerinin Öz Güven ve Bazı Kişisel Demografik Özelliklere Göre İncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Ensti-tüsü. Yüksek Lisans Tezi, 2011.Irmak M. Ortaöğretim Öğrencilerinin Olumsuz Değerlendirilme Korkusu ve Öğrenmeye İlişkin Tutumlarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi (yayınlanmamış). Erciyes Üniversitesi, Kayseri, 2015.Kanadıkırık Kılıç A, Kılıç A. MEB Ortaöğretim Kurumlarındaki Öğrencilerin Akran Zorbalı-ğına Maruz Kalma Düzeyleri ve Özgüven Arasındaki İlişki. Sakarya Üniversitesi Eği-tim Bilimleri Enstitüsü, VI. Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumu, 10-11 Mayıs 2013, Sakarya.Kanak M, Pekdoğan S. Ergenlerin Utangaçlık Düzeylerinin Anne-Baba Tutumları ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science. 2015; 32(1): 513-525.Karademir N. Fen Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğrencilerinin Özgüven Algıları. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2015; 12 (1): 53-77.Kaya A, Bozaslan H, Genç G. Üniversite Öğrencilerinin Anne-Baba Tutumlarının Problem Çözme Becerilerine, Sosyal Kaygı Düzeylerine ve Akademik Başarılarına Etkisi. Dicle Üniversitesi, Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 2012; 18 (1): 208-225.Ömür YE, Aydın R, Argon T. Öğretmen adaylarının olumsuz değerlendirilme korkuları ile akademik sahtekârlık eğilimleri arasındaki ilişki. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 2014; 5(9): 131-149.Özgüngör S. Öz Bilinç, Olumsuz Değerlendirilme Korkusu, Performans Odaklı Sınıf Algısı ve Not Yönelimi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2006; 19 (1): 1-8.Öztürk N. Üniversite Öğrencilerinin Algıladıkları Aile İklimi ve Anne-Babaya Bağlanma Bi-çimleri İle Özgüven Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. The Journal of Inter-national Lingual Socialand Educational Sciences, 2017; 3(1): 9-22.Sarıçam H, Güven M. Özgüven ve Dini Tutum. The Journal of Academic Social Science Stu-dies International Journal of Social Science, 2012; 5(7): 573-586.Soner O. Aile Uyumu, Öğrenci Özgüveni ve Akademik Başarı Arasındaki İlişkiler. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğilim Bilimleri Dergisi, 2000; 12(1): 249-260. Subaşı, G. Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Kaygıyı Yordayıcı Bazı Değişkenler. Gazi Üni-versitesi Eğitim ve Bilim Dergisi, 2007; 32(144): 3- 15.Süpçeler, B. Ergenlik Döneminde Algılanan Sosyal Destek İle Yaşam Doyumu ve Özgüven İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi (Yayımlanmamış), Yakın Doğu Üniversitesi, Eğitim Bi-limleri Enstitüsü, Lefkoşe, 2016.Tosun M. “Din Görevlilerinde Olumsuz Değerlendirilme Korkusu-Özgüven İlişkisi (Afyon-karahisar Örneği)”. Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Isparta, 2013.Totan T, Doğan T, Sapmaz F, Katrancıoğlu A. Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Kaygının Olumsuz Değerlendirilme Korkusu ve İyimserlikle İlişkisi. IV. Sosyal Bilimler Eğitim Kongresi. Bildiri Özeti, 2009.Weeks JW, Heimberg RG, Fresco DM, Hart TA, Turk CL, Schneier FR, Liebowitz MR. Em-pirical validation and psychometric evaluation of the brieffear of negative evaluation scale in patient swith social anxiety disorder. Psychological Assessment, 2005; 17(2): 179-190.Weeks JW, Heimberg RG, Rodebaugh TL. The fear of positive evaluation scale: Assessing a proposed cognitive component of social anxiety. Journal of Anxiety Disorders, 2008; 22(1): 44-55.