Gebelerde prenatal tanı testlerinin ve sonuçlarının farkındalığı: Gaziantep’te yapılan kesitsel bir çalışma

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 1, 1 - 6, 30.04.2021

Elif Pala Kenan Yiğitbaş Muhammet Ali Alın Melek Demirkol Emine Gizem Olcar Fatma Betül Cesur Şevval Dirican İzel Özsavaş Beyza Nur Tuğcan Fulay Kantar Onur Baysöz İbrahim Özel Murat Altınsoy Kaan Fevzi Çetinkaya Pinar Gunel Karadeniz Esra Özkaplan Ozlem Soran

https://doi.org/10.52976/vansaglik.728371

Öz

Giriş: Prenatal tanı; doğum öncesinde anne karnındaki fetüse ait örneklerde kromozom veya gen düzeyinde araştırma yapılması işlemidir. Bu çalışmada, Gaziantep’te gebelerin prenatal tanı testleri ve sonuçları hakkında farkındalık seviyesini değerlendirmek amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Araştırmamıza SANKO Üniversitesi Sani Konukoğlu Hastanesi Uygulama ve Araştırma Merkezi, Kadın Hastalıkları ve Doğum Polikliniğine gebelik takibi amacı ile başvuran 500 kadın dâhil edildi. Katılımcıların prenatal tanı testleri konusunda bilgi düzeyleri ve bu testlere yaklaşımı ile ilgili veriler, yüz yüze anket yöntemiyle toplanarak istatistiksel olarak değerlendirildi.
Bulgular: Katılımcılardan daha önce prenatal tanı testlerinden birini yaptıranların oranı %4.4 iken, %17.2’si daha önce prenatal tanı testlerini duyduğunu ve hangi durumlarda yapıldığını bildiğini belirtmiştir. Doktorlarının prenatal tanı testlerinden birini önermesi hâlinde %68.4’ü bu konuda bilgi sahibi olmadığı için önce araştırmayı, %10’u ise yaptırmamayı tercih edeceklerini ifade etmiştir. Yaptırmamayı tercih edenlerin %36.7’si sonucun gebelik devam kararında kendileri için önemsiz olacağını, %32.6’sı düşük riskinden veya sonucun olumsuz olmasından korkacağını ve %20.4’ü ise eşinin izin vermeyeceğini gerekçe göstermiştir. Bebeklerinde genetik olarak bir kusur tespit edilmesi hâlinde %82.9’u gebeliklerine devam etmeyi seçeceklerini belirtmiştir.
Tartışma: Çalışmamızın sonuçları Gaziantep’te prenatal tanı testleri konusundaki bilgi düzeyinin düşük olduğunu ve kadınların daha sağlıklı bir gebelik geçirebilmelerini sağlamak amacıyla konu ile ilgili geniş çaplı eğitim programlarının planlanmasının gerekliğini ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Anket, Farkındalık, Prenatal tanı

Destekleyen Kurum

SANKO Üniversitesi Tıp Fakültesi

Proje Numarası

PRJ2016

Kaynakça

• Bekker HL. Genetic testing: facilitating informed choices. In Encyclopaedia of the Human Genome, Cooper DN, Thomas N (eds). Nature Publishing Group-Macmillan Publishers Ltd: New York; 2003;926–930.
• Beksaç MS. Fetal Tıp; Prenetal Tanı. Ankara, Medical Network, 1996: 29 -38.
• Berceanu C, Albu SE, BoȚ M, Ghelase MȘ. Current principles and practice of ethics and law in perinatal medicine. Curr Health Sci J 2014;40(3):162-69.
• Bilen E, Yüksel M, Sezik M, Köse SA, Tola EN. Chorion villus sampling for karyotyping at 11-14 weeks of gestation: Evaluation of 42 cases. SDÜ Sağlık Bilimleri Derg 2015;6(1):1-3.
• Bozzette M. Recent advances in prenatal screening and diagnosis of genetic disorders. AACN Clin Issues 2002;13(4):501-510.
• Crane JP, Beaver HA, Cheung SW. First Trimester Chorionic Villus Sampling versus Midtrimester Genetic Amniocentesis. Preliminary Results of a Controlled Prospective Trial. Prenat Diagn 1988;8(5):355-359.
• Dölen İ, Özdeğirmenci Ö. Viabilite altı gebeliklerin sonlandırılması ve etik. Kadın Doğum Derg 2003;2:91-2.
• Halliday JL, Warren R, McDonald G, Rice PL, Bell RJ, Watson LF. Prenatal diagnosis for women aged 37 years and over: to have or not to have. Prenat Diagn 2001;21(10):842–847.
• Heckerling PS, Verp MS. Amniocentesis or chorionic villus sampling for prenatal genetic testing: a decision analysis. J Clin Epidemiol 1991;44(7):657–670.
• Karadağ G. Özel gereksinimi olan çocuğa sahip ebeveynlerin yaşadığı zorluklar ve çözüm önerileri. TAF Preventive Med Bull 2014;13(6):491-494.
• Karakuş R. Gebelerin İkili ya da Üçlü Testler Hakkındaki Bilgi Düzeyinin Araştırılması. Jinekoloji - Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi 2015;12(5):174-178.
• Kitsiou-Tzeli S, Petridou ET, Karagkiouzis T, Dessypris N, Makrithanasis P, Sifakis S, Kanavakis E. Knowledge and attitudes towards prenatal diagnostic procedures among pregnant women in Greece. Fetal Diagn Ther 2010;27(3):149– 155.
• Koçak DY, Beji NK, Duman NB. Prenatal Tanı Yöntemlerinde Etik Yaklaşım. G.O.P. Taksim E.A.H. JAREN 2015;1(2):86-90.
• Kuppermann M, Gates E, Washington AE. Racial–ethnic differences in prenatal diagnostic test use and outcomes: preferences, socioeconomics, or patient knowledge? Obstet Gynecol 1996;87 (5 Pt 1):675–682.
• Marteau TM, Dormandy E, Michie S. A measure of informed choice. Health Expect 2001;4(2):99–108.
• Pirdal H, Yalçın BM, Ünal M. Knowledge levels of pregnants on their pregnancy and the related factors. Türk Aile Hek Derg 2016;20:7-15.
• Potur CD, Yiğit F, Bilgin ÇN. Anne adaylarının fetal sağlığı değerlendiren testlere yaklaşımının kalitatif incelenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Derg 2009;2(3):80-92.
• Sandelowski M, Barroso J. The travesty of choosing after positive prenatal diagnosis. J Obstet Gynecol Neonatal Nurs 2005;34(3):307-18.
• Stembalska A, Slezak R, Pesz K, Gil J, Sasiadek M. Prenatal diagnosis - principles of diagnostic procedures and genetic counseling. FOLIA Histochem Cytobiol 2007; 45 Suppl 1:S11-6.
• Suriadi C, Jovanovska M, Quinlivan JA. Factors affecting mothers’ knowledge of genetic screening. Aust N Z J Obstet Gynaecol 2004;44(1):30–34.
• Yanikkerem E, Ay S, Ciftçi AY, Ustgorul S, Goker A. A survey of the awareness, use and attitudes of women towards Down syndrome screening. J Clin Nurs 2012; 22(11-12):1748–1758.