Bafra Koyununun (Sakız × Karayaka G1) Kazım Karabekir Tarım İşletmesi Şartlarında Döl Verimi ve Yaşama Gücü Özellikleri

Yıl 2015, Cilt: 26 Sayı: 2, 59 - 63, 01.08.2015

Serpil Adıgüzel Işık Ali Rıza Aksoy

Öz

Bu çalışmada Bafra koyunlarının Iğdır Aralık Kazım Karabekir Tarım İşletmesi şartlarında döl verimi ve yaşama gücü özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada Kazım Karabekir Tarım İşletmesi’nde yetiştirilen Bafra koyun ve kuzular kullanılmış, çalışma, işletme bakım ve besleme şartlarında yürütülmüştür. Koyunlarda doğum oranı, tek doğum oranı, ikiz doğum oranı, üçüz doğum oranı, bir doğuma kuzu sayısı, kuzu verimi belirlenmiştir. Kuzular doğduktan sonra kurutulup, 24 saat içinde hassas terazi ile tartılarak numara takılmış ve her kuzunun doğum tarihi, doğum ağırlığı, cinsiyeti kaydedilmiştir. Kuzularda yaşama gücü (yaşayan kuzu sayısı/canlı doğan kuzu sayısı) 30, 75 ve 90. günlerde belirlenmiştir. Koyunlarda doğum oranı %75.24, tek, ikiz ve üçüz doğum oranları sırasıyla %37.66, 57.28, 4.75 olarak bulunmuştur. Bir doğuma kuzu sayısı 1.66, kuzu verimi %125.24 sütten kesimde yaşama gücü %80 olarak bulunmuştur. Sonuç olarak, koyunlarda doğum oranı bir önceki yetiştirme dönemine göre azalırken, tek, ikiz ve üçüz doğum oranları ile bir doğuma kuzu sayısı ve kuzu veriminde artış olduğu görülmüştür. Bafra kuzulardan elde edilen yaşama gücü değerlerinin ırk standartlarına göre düşük olduğu görülmektedir. Bununla birlikte elde edilen parametreler ışığında Bafra koyununun zamanla bölge şartlarına adaptasyonunun artacağı ancak işletme bakım ve besleme şartlarının iyileştirilmesi gerektiği düşünülmektedir

Anahtar Kelimeler

Bafra koyunu, Döl verimi, Yaşama gücü, Adaptasyon

The Reproduction and Livability Traits of Bafra Sheep (Chios x Karayaka B1) at Kazım Karabekir Agriculture Centre

Öz

Study was conducted to define the reproduction and livability traits of Bafra sheep reared in Iğdır-AralıkKazım Karabekir Agriculture centre. In research used Bafra sheep and lambs reared in Kazım Karabekir Agriculture centre, study were maked in management and feeding factors of Agriculture centre. Birth rate, single birth rate, twin birth rate, triple birth rate, lamb rate in one parturition and lamb production were defined. Lambs were dried and ear-tagged just after the birth. Birth weight of each lamb were defined within 24 hours and recorded with birth date and sex. Livability (live lamb number/total birth number) of the lambs were defined in 30, 75 and 90 days. Birth rate, single birth type, twin birth type, triple birth type were determined as 75.24%, 37.66%, 57.28%, 4.75% respectively. Number of lamb in per parturition, lamb production, livability at weaning were 1.66, 125.24%, 80%. As conclusion; although birth rate was showed a decrease in the comparison of the previous period, single, twin and triple rate, lamb number in per parturition and lamb production were showed increases. Defined livability traits were lower than the breed standards. But it was thought that, Bafra sheep will adopt the environment with the help of better management and feeding conditions

Anahtar Kelimeler

Bafra sheep, Reproduction, Livability, Adaptation

Kaynakça

• Adıgüzel S, Aksoy AR (2008). Kazım Karabekir Tarım İşletmesi’nde yetiştirilen Bafra (Sakız × Karayaka G1) koyunlarında döl verimi özellikleri ile sıfat dönemi canlı ağırlık ve bazı vücut ölçüleri, II. Ulusal Veteriner Zootekni Kongresi. Kongre Özet Kitabı, Erzurum. 3-4 Temmuz. Akcan A, Özbeyaz C, Çetin O (1988). Some production traits in a flock of Chios sheep at Boztepe State Farm. Doğa Vet Hay Derg, 12, 99-112.
• Akçapınar H (2000). Koyun Yetiştiriciliği. Yenilenmiş 2. Baskı, İsmat Matbaacılık, ISBN: 975-96978-1-5, Ankara.
• Akçapınar H, Ünal N, Atasoy F, Özbeyaz C, Aytaç M (2002). Karayaka ve Bafra (Sakız × Karayaka G1) koyunlarının lalahan hayvancılık araştırma enstitüsü şartlarına uyum kabiliyeti. Lalahan Hay Araşt Enst Derg, 42(1), 11-24.
• Akçapınar H, Ünal N, Atasoy F (2005). The effects of early age mating on some production traits of Bafra (Chios × Karayaka B1) Sheep. Turk J Vet Anim Sci, 29, 531-536.
• Akçapınar H, Özbeyaz C (1999). Hayvan Yetiştiriciliği Temel Bilgileri. 1. baskı. Kariyer Matbaacılık. Ankara.
• Akçapınar H, Özbeyaz C, Ünal N, Avcı M (2000). Kuzu eti üretimine uygun ana ve baba hatlarının geliştirilmesinde Akkaraman, Sakız ve Kıvırcık koyun ırklarından yararlanma imkanları, I. Akkaraman koyunlarda döl verimi, Akkaraman, Sakız × Akkaraman F1 ve Kıvırcık × Akkaraman F1 kuzularda yaşama gücü ve büyüme. Turk J Vet Anim Sci, 24, 71-79.
• Akçapınar H, Kadak R (1982). Bazı faktörlerin Akkaraman ve Morkaramanlarda gebelik süresi ve doğum ağırlığı üzerine etkileri. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 29 (3-4), 392-400.
• Altınel A, Evrim M, Özcan M, Başpınar H, Deligözoğlu F (1998). Sakız, Kıvırcık ve Alman Siyah Başlı koyun ırkları arasındaki melezlemeler ile kaliteli kesim kuzuları elde etme olanaklarının araştırılması. Turk J Vet Anim Sci, 22, 257-265.
• Anonim (2008). Bafra Koyunu. Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü. Erişim: http://www.tarim.gov.tr/sanal_kutuphane2/tigem_tarimsalegitim/baf rakoyunu.pdf. Erişim Tarihi: 29.02.2008.
• Atasoy F, Ünal N, Akçapınar H, Mundan D (2003). Karayaka ve Bafra (Sakız × Karayaka G1) koyunlarda bazı verim özellikleri. Turk J Vet Anim Sci, 27, 259-264.
• Batmaz ES, Başpınar H (1999). Karacabey Merinosu koyunların yarıentansif koşullarda kuzulama aralığının kısaltılması üzerine bir araştırma. Turk J Vet Anim Sci 23, (4) 665-672.
• Boyazoglu JG, Casu S, Zervas N (1981). Differences in Production Among Mediterranean Breeds of Dairy Sheep and Crossbreds. Paper, 32nd Annual Meeting, European Association for Animal Production. No. IIB4 [S2B.4], pp. 10.
• Ceyhan A, Erdoğan İ, Sezenler T (2007). Gen kaynağı olarak korunan Kıvırcık, Gökçeada ve Sakız koyun ırklarının bazı verim özellikleri. Tekirdağ Zir Fak Derg, 4(2), 211-218.
• Çetin H, Akçapınar H (2005). Merinoslarda yılda iki kuzulatmanın kuzularda yaşama gücüne ve büyümeye etkisi. Lalahan Hayv Araşt Enst Derg, 45 (2), 25-34.
• Demir H, Ekiz B, Yılmaz A, Elmaz Ö (2002). Kıvırcık ve Sakız × Kıvırcık Melezi F1 koyunların döl verimi ve kuzularının yaşama gücü. İst Üniv Vet Fak Derg, 28(1), 155-161.
• DPT (2001). VIII Beş Yıllık Kalkınma Planı ÖİK Raporu. Ankara. Esenbuğa N, Dayıoğlu H (2002). İvesi ve Morkaraman koyunlarının döl verim özelliklerine kimi çevre faktörlerinin etkileri. Turk J Vet Anim Sci, 26, 139-143.
• Esen F, Ay G (2003). Yarı-Entansif şartlarda Sakız x Akkaraman melezi (F1 ve G1) koyunların çeşitli döl ve süt verim özellikleri. Firat Üniv Sağ Bil Derg, 17, 161-5.
• Esen F, Özbey O (2002). Akkaraman, Sakız x Akkaraman Melez (F1) koyunlarda döl ve süt verim özellikleri. Turk J Vet Anim Sci, 26, 503509.
• Esen F, Yıldız N (2000). Akkaraman, Sakız × Akkaraman Melez (F1 ) kuzularda verim özellikleri, I. Büyüme, yaşama gücü, vücut ölçüleri. Turk J Vet Anim Sci, 24, 223-231.
• Gündal Çörekci S, Evrim M (2001). Sakız ve İmroz Koyunlarının YarıEntansif Koşullardaki Verim Performansları Konusunda Karşılaştırmalı Araştırmalar I. Döl Verimi, Yaşama Gücü, Kuzularda Büyüme. Turk J Vet Anim Sci, 25, 421-9.
• İsfendiyaroğlu M, Demir H, Çörekçi ŞG (2005). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde İvesi × Kıbrıs Yerli F1 ve Sakız × Kıbrıs Yerli F1 koyunların çeşitli verim özellikleri yönünden karşılaştırılması. İst Üniv Vet Fak Derg, 31(1), 25-39.
• Keskin M, Biçer O, Gül S, Sarı A (2005). İvesi Koyunlarında iki yılda üç kuzulatma ile döl veriminin artırılması üzerine bir araştırma. Lalahan Hay Araşt Enst Derg, 45 (1), 33-39.
• Mavrogenis AP (1992). Breed Group and Parity Effects on Gestation Duration and Litter Size at Birth of Sheep. Technical Bulltein - Cyprus Agricultural Research Institute. No: 142, pp, 6.
• Mundan D, Özbeyaz C (2004). Akkaraman, Kıvırcık × Akkaraman G1 ve Sakız × Akkaraman G1 koyunlarda süt verim özellikleri ile kuzularda büyüme ve yaşama gücü. Lalahan Hay Araşt Enst Derg, 44 (2), 23-35.
• Özbey O, Aysöndü MH (2000). Kıvırcık x Morkaraman F1 ve Sakız x Morkaraman F1 melezlerinde döl verimi ve süt verimi özellikleri. YYÜ Sağ Bil Derg, 6 (1-2), 26-31.
• Özbey O, Esen F, Asyöndü MH (2000). Kıvırcık × ( Sakız × Morkaraman ) F1 ve Sakız × (Kıvırcık × Morkaraman ) F1 melez kuzularda verim özellikleri, I. Büyüme, yaşama gücü ve vücut ölçüleri. YYÜ Vet Fak Derg, 11 (2), 27-33.
• Tekerli M, Gündoğan M, Akıncı Z, Akcan A (2002). Akkaraman, Dağlıç, Sakız ve İvesi koyunlarının Afyon koşullarındaki verim özelliklerinin belirlenmesi, I- Döl Verimi ve Yaşama Gücü, Lalahan Hay Araşt Enst Derg, 42 (2), 29-36.
• TUİK (2014). TUİK Haber Bülteni. http://www.turkiyekoyunkeci.org/ HaberOku.aspx? Haberld=201. Erişim Tarihi: 09.03.2015.
• Ünal N, Akçapınar H (2001). Orta Anadolu Merinoslarında önemli verim özellikleri ve seleksiyonla geliştirilmesi imkanları, I. Önemli verim özellikleri. Lalahan Hay Araşt Enst Derg, 41 (1), 45-58.
• Ünal N, Atasoy F, Akçapınar H, Erdoğan M (2003). Karayaka ve Bafra (Sakız × Karayaka G1) koyunlarda döl verimi, kuzularda yaşama gücü ve büyüme. Turk J Vet Anim Sci, 27, 265-272.
• Ünal N, Aytaç M, Koçak S, Erol H (2006). Çeşitli yerli saf ve melez genotip koyunlarda bazı üreme özellikleri. Lalahan Hay Araş Enst Derg, 46 (1), 45-57.
• Yılmaz A, Altınel A (2003). Kesim kuzusu elde etmek amacıyla Alman Siyah Başlı Etçi koçlarla birleştirilen Sakız × Kıvırcık (F1) koyunlar ile Kıvırcık ve Türk Merinosu koyunların döl verimi ve süt verimi özellikleri. İst Üniv Vet Fak Derg, 29 (2), 221-227.