TÜKETİM KARŞITI EYLEMLERİN PAZARLAMA FAALİYETLERİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 6, 104 - 121, 30.12.2018

Bulut Dülek , Yavuz Cömert

Öz

Günümüz postmodern düşüncesinin ortaya çıkardığı sonuçlara bağlı olarak gelişen tüketim karşıtlığı davranışı, tüketim eylemine genel veya seçici olarak karşı duruş anlamını ifade etmektedir.  Özellikle tüketim eyleminin toplumsal sorunlara, kültürel bozulmalara, çevresel kaygılara ve etik değerlerin ihlaline neden olduğunu düşünen bireylerin artması ile birlikte tüketim karşıtlı eylemler daha fazla farkındalık oluşturmaya başlamıştır. Tüketim karşıtlığında bireylerin yaklaşımları hem kişisel hem de toplumsal nedenlerden kaynaklı olabilmektedir. Tüketim karşıtı eylemlere yönelen gruplar küresel etki odaklılar, pazar aktivistleri, basitleştiriciler ve bağlılık karşıtı tüketiciler olmak üzere kategorize edilmişlerdir. Bu çalışma da tüketim karşıtı eylemlerde bulunan tüketici gruplarının davranışları analiz edilmekte ve bu davranışlara yönelik geliştirilebilecek pazarlama çabalarından bahsedilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tüketim Karşıtlığı, Küresel Etki Odaklılar, Pazar Aktivistleri

Kaynakça

• Aktuğlu, I. (2006), “Tüketicinin Bilgilendirilme Sürecinde Reklam Etiği”, Küresel İletişim Dergisi, 1-20.
• Altuntuğ, N. (2010), “Geleneksel Tüketim Olgusunun Kırılma Noktası: Yeni Bir Tüketim Paradigmasına ve Tüketici Kimliğine Doğru”, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri, 2(2).
• Aron, R. (2006), Sosyolojik Düşüncenin Evreleri, İstanbul: Kırmızı.
• Aytaç, Ö. (2006), "Tüketimcilik ve Metalaşma Kıskacında Boş Zaman", Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27-53.
• Bakır U., Ç. M. (2013), “Tüketim Toplumuna Eleştirel Bir Yaklaşım: Kültür Bozumu ve Yıkıcı Reklamlar", Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi7(4).
• Başçı, E. (2014),"A Revisited Concept of Anti-Consumption for Marketing". International Journal of Busıness and Social Science, 160-168.
• Başcı, E. (2015), Pazarlama ve Tüketim Toplumuna Eleştirel Bir Bakış: Tüketim Karşıtlığına İlişkin Nitel Bir Model, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Başfırıncı, Ç. (2011), “Modern Türk Tüketim Kültürüne Yönelik Bir Araştırma”, Milli Folklor23(91), 115-129.
• Bayat, M., & Sezer, A. (2018), "Bireylerin Gönüllü Sade Yaşam Tarzları ve Yaşam Doyumlarının Geleneksellik Açısından Değerlerndirilmesi", Türkiye İktisadi Girişim ve İş Ahlâkı Derneği , 69-87.
• Bocock, R. (2009), Tüketim(İ.Kutluk, Çev.),Ankara: Dost Kitapevi Yayınları.
• Cherrier, H. (2009), “Anti-Consumption Discourses and Consumer-Resistant Identies". Journal Of Business Research 62(2), 181-190.
• Demirzen, İ. (2010), “Tüketim Toplumunun Oluşumu ve Din ile Etkileşimi”, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 97-109.
• Douglas, M., & Isherwood, B. (1999), Tüketim Antropolojisi (Çeviri: E. A. Aytekin), Ankara: Dost Yayınları.
• Ekşi, S.(2012), Kültürel Eğilimler ve Bireysel Hassasiyetler Açısından Tüketim Karşıtlığının İncelenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gebze Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
• Elden, M. (2009), Reklam ve Reklamcılık. İstanbul: Say Yayıncılık.
• Ergen, A. (2016), Sürdürülebilir Tüketim Gönüllü Sadelik ve Maddi Değerler. İstanbul: Beta Yayınları.
• Featherstone, M. (2013), Postmodernizm ve Tüketim Kültürü, (Çeviri: M. Küçük), . İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Fournier, S. (1998), “Consumer Resistance: Societal Motivations, Consumer Manifestations and Implications in the Marketing Dobain", Advances in Vonsumer Research, 88-90.
• Görmez, K. (1997). Çevre Sorunları ve Türkiye, 2. Basım. Ankara: Gazi Kitapevi.
• Hatipler, M. (2017), “Postmodernizm, Tüketim, Popüler Kültür ve Medya”, Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 32-50.
• Iyer, R., & Muncy, J. (2009), "Purpose and Object of Anti-Consumption”, Journal of Business Research, 160-168.
• James, V. (2010), “A Socio-Cultural Approach to Exploring Consumer Boycott Intelligence". Journal Of Business Research, 363-365.
• Kaplan, M., Atik, D., & Gürkaynak, N. (2011), “Sanal Topluluklarda Marka Kaçınması", İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 93-120.
• Karaboğa, T. (2016), “Televizyon Dizilerinde Tüketim Olgusu”, International Journal Of Human Sciens , 2072-2101.
• Kırılmaz, H., & Ayparçası, F. (2016), “Modernizm ve Postmodernizm Süreçlerinin Tüketim Kültürüne Yansımaları", İnsan & İnsan, 32-58.
• Kırmızı, M., & Babaoğul, M. (2012), “Tüketim Karşıtlığının Kuramsal Çerçevesi ve Örnek Olay İncelemesi: Starbucksta Olay Var!", Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar Dergisi, 1-14.
• Kozinets, R., & Handelman, M. (2004), “Adversaries of Consumption: Consumer Movements, Activism and Ideology", Journal of Consumer Research, 691-704.
• Lee, M., Motion, J., & Conroy, D. (2009), “Anti-Consumption and Brand Avoidance”, Journal of Business Research , 169-180. Nar, M. (2015), “Küreselleşmenin Tüketim Kültürü Üzerindeki Etkisi: Teknoloji Tüketimi". Journal of Internatıonal Social Research, 941-954.
• Odabaşı, Y. (2016), Tüketim Kültürü. İstanbul : Aura Yayıncılık.
• Özgül, E. (2010), “Tüketicilerin Değer Yapıları, Gönüllü Sade Yaşam Tarzı ve Sürdürülebilir Tüketim Üzerine Etkileri", Hacettepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 117-150.
• Penaloza, L., & Price, L. (1993), “Consumer Resistance: A Conceptual Overview”, Advances in Consumer Research, 123-128.
• Sandıkcı, Ö., & Ekici, A. (2009), “Politically Motivated Brand Rejection”, Journal of Business Research, 208-217.
• Shaw, D., & Newholm, T. (2002), “Voluntary Simplicity and The Ethics of Consumption". Psychology and Marketing, 167-185.
• Sungur, S. (2011), “Tüketimin Küreselleşmesi ve Tüketim Tapınakları: Postmodern Panayır Yerlerinde Alışveriş", Galatasaray Üniversitesi iletişim Dergisi, 7-35.
• Torlak, Ö. (2016), Tüketim: Bireysel Eylemin Toplumsal Dönüşüm, İstanbul: İnkılab Yayınevi.
• Uysal, A., & Cömert, Y. (2017), "Tüketici Boykotu Katılım Güdüleri: Muş İli Örneği", Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 97-125.
• Yanıklar, C. (2006), Tüketimin Sosyolojis, İstanbul: Birey Yayıncılık.
• Yanıklar, C. (2010), “Tüketim Kültürü, Kapitalizm ve İnsan İhtiyaçları Arasındaki İlişki", Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25-32.
• Yuan, Y., & Lei, M. (2016), “The Negative Effect of Brand Attachment: How Attachment Styles Help Explain Anti-Brand Behavior", Open Journal of Business and Marketing, 141-148.
• Zavestoski, S. (2002), “Guest Editorial: Anticonsumption Attitudes”, Psyhology & Marketing, 121-126.
• Zorlu, A. (2016), Üretim ve Tüketim Teorileri, Ankara: Altınordu Yayınları.