SİGORTA SUİSTİMALLERİNİN SEBEPLERİ, TESPİTİ, ÖNLENMESİ VE SONUÇLARI: BİLİRKİŞİLER ÜZERİNDE TÜRKİYE GENELİ BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 19, 473 - 496, 30.06.2025

Ömer Köse , Mehmet Demir

https://doi.org/10.54831/vanyyuiibfd.1702430

Öz

Bu çalışmanın amacı, sigorta sektöründeki suistimallerin sebepleri, tespiti, önlenmesi, sonuçları ve bilirkişilerde olması gereken mesleki özellikler konusunda bilirkişilerin düşüncelerini belirlemektir. 2025 yılı Ocak-Şubat aylarında Türkiye genelinde 321 bilirkişiye anket uygulanmış ve elde edilen veriler analiz edilmiştir.
Analiz sonucunda, suistimal eğiliminin “tamirhaneler-servisler”, “hasar danışmanlık şirketleri” ve “sigortalılar” kesiminde daha çok görüldüğü; en yaygın suistimal türlerinin ise “sürücü değişikliği/sürücü firar”, “abartılı hasar tutarı” ve “yalan beyandır/vurup kaçtı beyanı” olduğu ortaya çıkmıştır.
Bu suistimallerin önlenmesi/çözümü için yasal düzenlemeler, işletme iç kontrolleri/sürekli eğitim ve bilirkişiler üçgeninde çalışmalar yapılması gerektiği vurgulanmıştır. Suistimalleri tespitte bilirkişilerin mesleki şüphecilik çerçevesinde hareket etmelerinin; yakın bir gelecekte yapay zekâ uygulamalarının önemli rol oynayacağının altı çizilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sigorta Sektörü , Sigortacılık , Sigorta Suistimalleri , Bilirkişilik

CAUSES, DETECTION, PREVENTION AND CONSEQUENCES OF INSURANCE FRAUD: A TURKEY-WIDE STUDY ON EXPERT WITNESSES

Öz

The purpose of this study is to determine the opinions of experts on the causes, detection, prevention and consequences of frauds in the insurance sector and the professional characteristics that should be in experts. In January-February 2025, a questionnaire was applied to 321 experts across Turkey and the data obtained were analyzed.
As a result of the analysis, it was revealed that the tendency of fraud is more prevalent in “repair shops-services”, “damage consultancy companies” and “insured” segments; and the most common types of fraud are “driver change/driver desertion”, “exaggerated damage amount” and “false declaration/ false and evaded declaration”.
In order to prevent/solve these frauds, it was emphasized that legal regulations, internal controls, continuous training, and expert witnesses should be used in the triangle. It was underlined that experts should act with professional skepticism in detecting frauds and that artificial intelligence applications will play an important role in the near future.

Anahtar Kelimeler

Insurance Industry , Insurance , Insurance Fraud , Expert Witness

Kaynakça

• Akyürek M., Sigorta Hilelerinin Tespitinde Adli Muhasebenin Önemi. Özgür Yayınları, Gaziantep 2023.
• Alpay, S., & Çetin, A. (2019). Sigorta Hileleri: Türk Sigorta Sektörüne Yönelik Bir Değerlendirme. Management and Political Sciences Review, 1(2), 7-28.
• Bircan, G., & Türel, A. (2023). İşletmelerde Suistimal Farkındalığı: Sigorta Sektörüne Yönelik Bir İnceleme. Muhasebe ve Denetime Bakış, 23(69), 117-134. https://doi.org/10.55322/mdbakis.1188828
• Bologa, A. R., Bologa, R., & Florea, A. (2013). Big Data And Specific Analysis Methods For Insurance Fraud Detection. Database Systems Journal, 4(4).
• Duramaz, S. (2017). Sigorta Suistimalleri Türkiye ve Dünya’daki Boyutları Alınan Önlemler. 1.Baskı, İstanbul, Beta Yayıncılık.
• Kaya, F., & Kahya, M. (2017). Sigorta ve Sigortacılık. Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Kerim, D. E., & Cula, S. (2023). Türkiye’de Sigorta Suistimal Problemleri ve Çözüm Önerileri. Başkent Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 145-166.
• Özcan, H. (2018). Sigorta sahtecilik ve suistimalleri. İstanbul: Kriter Yayınevi.
• Shah, D., & Asthana, A. K. (2013). Life Insurance Fraud–Risk Management And Fraud Prevention. International Journal of Marketing, Financial Services & Management Research, 2(5).
• Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi, (2016). Bedeni Hasarlardaki Suistimaller. Bilgi dergisi, Sayı:7.
• Şirin, K. – Özüdoğru, H. (2020). Sigortacılıkta Suistimal ve Sahte Hasar: Sigorta Şirketleri Çalışanlarının Demografik Özelliklerine Göre Sigorta Suistimallerine Karşı Tutum ve Davranışları (Ankara İli Örneği). Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 55(4), 2056-2070. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.20.10.1252
• Şirin, K. (2020). Türkiye’de Sigorta Suistimallerinin Mevcut Durumu:2016-2018 Yılları Arası Sisbis Verileri Üzerinden İnceleme. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 4(1), 89-101.
• Tarhan Mengi, B. (2014). Araç Sigortası Hileleri ve Bu Hilelere Yönelik Önlemler. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 4(8), 71-86.
• Wilson, J. H. (2009). An Analytical Approach To Detecting Insurance Fraud Using Logistic Regression. Journal of Finance and accountancy, 1, 1.
• Yıldırım, İ. (2013). Türk Sigortacılık Sektörünün Yumuşak Karnı: Sigorta Suistimalleri Sorunu. Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 5(1), 331-340.
• Karasar, N. (2023). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, 12. Baskı, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Günel, Y. (2024). Satın Alma Sürecinde Sosyal Medyanın Etkisi: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 20(2), 473- 501.
• Kartal, M. ve Bardakçı, S. (2017). Spss Ve Amos Uygulamalı Örneklerle Güvenirlik Ve Geçerlik Analizleri. Akademisyen Kitabevi, Ankara.