Veri Analizi ve Optimizasyon Yöntemleri Kullanılarak Tam Zamanında Yaklaşımının Ağ Tasarım Modeline Uygulanması

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 40 - 48, 19.08.2021

Beren GÜRSOY Selin SONER KARA

Öz

Günümüzde tedarik zinciri ağının tasarımı ve yönetimi işletmelerin rekabet avantajını sağlamaları açısından oldukça önemli bir konu haline gelmiştir. Tedarik zinciri ağının verimli ve hızlı cevap verebilir şekilde tasarlanması işletmeleri rakipleri arasında ön plana çıkaran bir faktördür. Tedarik zinciri ağ tasarımında bu özellikleri sağlayabilmek içinse çeşitli stratejiler kullanılmaktadır. Bu stratejilerden birisi de çoğunlukla üretim faaliyetlerinde kullanılan “Just-in-Time (Tam Zamanında)” yaklaşımıdır. Yalın üretim sisteminin bir parçası olan Tam Zamanında yaklaşımı, tedarik zincirinde “Tam Zamanında Dağıtım” olarak benimsenmektedir. Tam zamanında dağıtım da önemli olan tedarik zinciri içinde fazla maliyet oluşturmadan doğru kalitedeki ürününün, doğru müşteriye tam zamanında ulaştırılmasını sağlamaktır. Bu çalışmada da iki farklı kalitedeki hammaddeden elde edilen ürünlerin tam zamanında dağıtımını gerçekleştirecek bir tedarik zinciri ağının tasarımı yapılmaktadır. Bu amaçla çok aşamalı karma tamsayılı optimizasyon modeli oluşturulmuş ve GAMS programı kullanılarak çözümlenmiştir. Modelde kullanılan veri setinin Arena Input Analyzer programı ile dağılıma uygunluğu test edilmiştir. Ayrıca K-Ortalamalar Algoritması kullanılarak perakendeciler birbirlerine olan uzaklıklarına ve talep miktarlarına göre kümelendirilmiştir. Bu analizde amaç elde edilen kümelerin kendi içinde benzerliklerinin maksimum, diğer kümelere olan benzerliklerinin ise minimum yapılmasıdır. Yapılan kümelendirme analizi sonucunda ise belirlenen dağıtım merkezi yerleri optimizasyon modelinin sonuçları ile karşılaştırılarak modelin etkinliği vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Tedarik Zinciri Ağ Tasarımı, Tam Zamanında Teslimat, K-Ortalamalar Algoritması, Optimizasyon Modeli

Kaynakça

• Govindan K., Fattahi M., Keyvanshokooh E., “ Supply chain network design under uncertainty: A comprehensive review and future research directions” European Journal of Operational Research Vol. 263 pp. 108–141, 2017.
• Eskandarpour M., Dejax P., Miemczyk J., Péton O., “Sustainable supply chain network design: An optimization-oriented review”, Omega 54, 11–32, 2015.
• Özceylan E., Tedarik Zinciri Yönetiminde Üretim/Dağıtım Ağlarının Tasarımına Yeni Model Yaklaşımları, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya, Türkiye, 2010.
• Alglawe A., Schiffauerova A., Kuzgunkaya O. and Shiboub I., “Supply chain network design based on cost of quality and quality level analysis” The TQM Journal Vol. 31 No. 3, pp. 467-490, 2019.
• Memari A., Ahmad R., Rahim A., Hassan A., “ Optimizing a Just-in-Time Logistics Network Problem Under Fuzzy Supply and Demand: Two Prameter-Tuned Metaheuristics Algorithm”, Neural Comput & Applic, 30: 3221-3233, 2017.
• Yang M., Lin Y., Ho L.H., Kao W.F., “ An Integrated Multiechelon Logistics Model with Uncertain Delivery Lead Time and Quality Unreliability”, Mathematical Problems in Engineering, Volume 2016, ss 13.
• Ghasimi S.A., Ghodsi R., “ Improvement and Solving Three New Supply Chain Inventory Control Models for Perishable Items Using Just-in-time Logistic”, 11th International Conference on Computer Modelling and Simulation, 2009.
• Farahani R.Z., Elahipanah M., “ A Genetic Algorithm to Optimize the Total Cost and Service Level for Just-in-time Distribution in a Supply Chain”, International Journal of Production Economics, 111, ss229-243, 2008.
• Wang S., Sarker B.R., “ Optimal Models for a Multi-stage Supply Chain System Controlled by Kanban Under Just-in-time Philosophy”, European Journal of Operational Research, 172, ss 179-200, 2006.
• Wang W., Fung R.Y.K., Chai Y., “ Approach of Just-in-time Distribution Requirements Planning for Supply Chain Management”, International Journal of Production Economics, 91, ss 101-107, 2004.
• Memari A., Ahmad R., Rahim A., “ Multi-objective Genetic Algorithm in Green Just-in-Time Logistics”, 2014.
• Khan S.S., Ahmad A., Cluster Center Initialization Algorithm for K-means Clustering, Pattern recognition letters, 25 (11), 1293-1302, 2004.
• Çınaroğlu S., Bulut H., “K-ortalamalar ve Parçacık Sürü Optimizasyonu Tabanlı Kümeleme Algoritmaları için Yeni İlklendirme Yaklaşımları”, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University 33:2 , 413-422, 2018.
• Cebeci Z., Yıldız F., Kayaalp G., “K-Ortalamalar Kümesinde Optimum K Değeri Seçilmesi” 2. Ulusal Yönetim Bilişim Sistemleri Kongresi, Erzurum, s. 231-242, 2015