Türkiye Ekonomisinde Verimlilik ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin ARDL Sınır Testi Yaklaşımıyla İncelenmesi

Yıl 2023, , 239 - 252, 31.01.2023

Remzi Hark , Levent Gökdemir

https://doi.org/10.51551/verimlilik.1164456

Öz

Amaç: Bu çalışma Türkiye ekonomisinde 1971-2019 yıllarını kapsayan dönem için ekonomik büyüme ile toplam faktör verimliliği arasındaki ilişkiyi zaman serisi analiz yöntemleriyle araştırmaktadır.

Yöntem: Birim kök test sonuçlarına göre durağan olmayan değişkenler arasındaki uzun dönemli ilişkiler ARDL sınır testi yaklaşımıyla incelenmektedir. Ayrıca çalışmada seriler arasındaki dinamik ilişkiler Toda-Yamamoto (1995) nedensellik testiyle sınanmaktadır.

Bulgular: Eş bütünleşme test sonucuna göre değişkenlerin uzun dönemde eş bütünleşik olduğu ortaya çıkmaktadır. Uzun dönem katsayı sonuçlarına göre Türkiye ekonomisinde toplam faktör verimliliğindeki %1’lik artış büyümeyi %3 oranında arttırmaktadır. Nedensellik test sonuçları toplam faktör verimliliğinden büyümeye doğru tek yönlü nedensellik ilişkisini ortaya koymaktadır. Bulgular Türkiye ekonomisinde incelen dönem için toplam faktör verimliliğinin ekonomik büyüme üzerinde olumlu etkilerinin olduğunu göstermektedir.

Özgünlük: İncelenen dönemde ortaya çıkan ekonomik ve politik krizlerin oluşturduğu yapısal kırılmalar, bu kırılmaları modelleyen ekonomik yöntemlerle incelenmiştir. Çalışma Türkiye ekonomisinde büyüme ve toplam faktör verimliliği arasındaki dinamik ilişkileri kapsamlı bir şekilde ele alarak literatüre katkı vermesi beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Toplam Faktör Verimliliği, Ekonomik Büyüme, ARDL Sınır Testi, Türkiye Ekonomisi

Examining The Relationship Between Productivity and Economic Growth in the Turkish Economy with ARDL Bounds Test Approach

Öz

Purpose: Using time series analysis techniques, this study examines the link between economic growth and total factor productivity in the Turkish economy during the years 1971 through 2019.

Methodology: Taking into account the outcomes of the unit root test, the ARDL bounds test is used to examine the long-term relationships between the series that are not stationary at the level. The dynamic interactions between the series are also investigated using the Toda and Yamamoto (1995) causality test.

Findings: According to the cointegration test results, a long-term relationship has been found between the series. Long-term coefficient results show that a 1% increase in total factor productivity increases economic growth by approximately 3%. The causality test results reveal a one-way causality relationship from total factor productivity to growth. Findings show that total factor productivity has positive effects on economic growth in the Turkish economy for the period under review.

Originality: Structural breaks created by the economic and political crises that emerged during the period under review were examined with economic methods that model these breaks. The study contributes to the literature by comprehensively discussing the dynamic relationships between growth and total factor productivity in the Turkish economy.

Anahtar Kelimeler

Total Factor Productivity, Economic Growth, ARDL Bounds Test, Turkish Economy

Kaynakça

• Adak, M. (2009). “Total Factor Productivity and Economic Growth”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (15), 49-56.
• Adriana, D. (2014). “Revisiting the Relationship between Unemployment Rates and Shadow Economy. A Toda-Yamamoto Approach for the Case of Romania”, Procedia Economics and Finance, 10, 227-236.
• Aghion, P. ve Howitt, P. (2007). “Capital, Innovation, and Growth Accounting”, Oxford Review of Economic Policy, 23(1), 79-93.
• Alakbarov, N., Gündüz, M. ve Erkan, B. (2018). “Türkiye’de Ekonomik Büyümenin Belirleyicisi Olarak Toplam Faktör Verimliliği”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (57), 253-270.
• Alancıoğlu, E. ve Şit, M. (2019). “BRICS Ekonomilerinde Toplam Faktör Verimliliği ile Ekonomik Büyüme İlişkisinin Panel Veri Analizi: 2000-2016 Dönemi”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 11(20), 29-40.
• Altaşlı, Y.A. ve Işık, M. (2017). “Türkiye’de Yaşanan Ekonomik Krizlerin İstihdam Üzerine Etkileri (1980-2013)”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 567-585.
• Aydın, C. ve Cural, M. (2022). “Türkiye’de 1980 Sonrası Yaşanan Ekonomik Krizler ile İç-Dış Borçlanma İlişkisi”, Maliye Çalışmaları Dergisi, (67), 25-45.
• Aydoğdu Bağcı, S. (2016). “Kasım 2000 ve Şubat 2001 Ekonomik Krizlerinin Dış Ticarete Etkileri”, Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,8 (3), 46-54.
• Chen, E.K. (1997). “The Total Factor Productivity Debate: Determinants of Economic Growth in East Asia”, Asian‐Pacific Economic Literature, 11(1), 18-38.
• Çalışkan, Ş., Karabacak, M. ve Meçik, O. (2017). “Türkiye Ekonomisinde Eğitim Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Bootstrap Toda-Yamamoto Nedensellik Testi Yaklaşımı”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (33), 45-56.
• Çelikel Danışoğlu, A. (2007). “Para Krizleri: Türkiye'de Yaşanmış Krizlerin Değerlendirilmesi”, Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 1-11.
• Çetin, E. ve Savrul, M. (2016). “Türkiye’de 1980 Sonrası Liberalleşme Sürecinde Dış Ticaretteki Gelişmelerin Türkiye’nin Cari Açığına Etkisi”, Yönetim Bilimleri Dergisi, 14(28), 511-532.
• Darıcan, M.F. (2005). “Ekonomik Krizler ve Türkiye”, İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 5(17), 39-46.
• Doğan, E. (2022). “Toplam Faktör Verimliliği, Finansal Gelişme ve İnovasyon Ekonomik Büyümeyi Artırıyor mu?”, Anasay, 19, 137-153.
• Dünya Bankası, (2022). “World Bank Open Data”, https://databank.worldbank.org/databases, (Erişim Tarihi:01.06.2022).
• Enders, W. (2015). “Applied Econometric Time Series Fourth Edition”, New York (US): University of Alabama.
• Engle, R.F. ve Granger, C.W. (1987). “Co-integration and Error Correction: Representation, Estimation, and Testing”, Econometrica: Journal of the Econometric Society, 251- 276.
• Federal Reserve Bank of St. Louis (FRED), (2022). “Economic Data-ST Louis FED”, https://fred.stlouisfed.org/series, (Erişim Tarihi: 01.06.2022).
• Hacker, R.S. ve Hatemi-J, A. (2003). “How Productivity and Domestic Output are Related to Exports and Foreign Output in the Case of Sweden”, Empirical Economics, 28.
• Hulten, C.R. (2001). “Total Factor Productivity: A Short Biography. In New Developments in Productivity Analysis”, University of Chicago Press, 1-54.
• Işık, C. (2016). “Türkiye’de Toplam Faktör Verimliliği ve Ekonomik Büyüme İlişkisi”, Verimlilik Dergisi, (2), 45-56.
• Jorgenson, D.W. (1988). “Productivity and Postwar US Economic Growth”, Journal of Economic Perspectives, 2(4), 23-41.
• Kamacı, A., Ceyhan, S. ve Peçe, M.A. (2019). “Toplam Faktör Verimliliğinin Ekonomik Büyümeye Etkisi: 15 OECD Ülkesi İçin Panel Veri Analizi”, Artvin Çoruh Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 22-36.
• Khadimee, M. (2016). “The Sources of Economic Growth in Iran‟s Economy”, Journal of Economics Library, 3(4).
• Kibritçioğlu, A. (2001). “Türkiyerde Ekonomik Krizler ve Hükümetler, 1969-2001”, Yeni Türkiye Dergisi, 2(41), 174-183.
• Kurt, S. ve Terzi, H. (2007). “İmalat Sanayi Dış Ticareti Verimlilik ve Ekonomik Büyüme İlişkisi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1), 25-46.
• Lawal, A.I., Nwanji, T.I., Asaleye, A. ve Ahmed, V. (2016). “Economic Growth, Financial Development and Trade Openness in Nigeria: An Application of the ARDL Bound Testing Approach”, Cogent Economics & Finance, 4(1), 1258810.
• Nazir, M.I., Nazir, M.R., Hashmi, S.H., ve Ali, Z. (2018). “Environmental Kuznets Curve Hypothesis for Pakistan: Empirical Evidence Form ARDL Bound Testing and Causality Approach”, International Journal of Green Energy, 15(14-15), 947-957.
• Nehru, V. ve Dbareshwar, A. (1994). “New Estimates of Total Factor Productivity Growth for Developing and Industrial Countries”, World Bank Policy Research Working Paper.
• Nunes, L.C., Newbold, P.ve Kuan, C.M. (1997). “Testing for Unit Roots with Breaks: Evidence on the Great Crash and the Unit Root Hypothesis Reconsidered”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 59(4), 435-448.
• Perron, P. (1989). “The Great Crash, the Oil Price Shock, and the Unit Root Hypothesis”, Econometrica, 57, pp.1361-1401.
• Pesaran, M.H., Shin, Y. ve Smith, R.J. (2001). “Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships”, Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326.
• Sarı, S. ve Arslan, E.A. (2022). “Türkiye Ekonomisi Bağlamında Fisher Etkisinin Birim Kök Testleri ve ARDL Sınır Testiyle Sınanması”, Journal of Emerging Economies and Policy, 7(1), 95-105.
• Solow, R.M. (1957). “Technical Change and the Aggregate Production Function”, Review of Economics and Statistics, 39(3):312.20.
• Tinbergen, J. (1942). “Zur Theorie der langfristigen Wirtschaftsentwicklung”, Weltwiltschaftliches Archiv, 55,511-549.
• Tinoco-Zermeno, M.A., Venegas-Martínez, F. ve TorresPreciado, V.H. (2014). “Growth, Bank Credit, and Inflation in Mexico: Evidence from an ARDL-Bounds Testing Approach”, Latin American Economic Review, 23(1), 1-22.
• Toda, H.Y. ve Yamamoto, T. (1995). “Statistical Inference in Vector Auto Regressions with Possibly Integrated Processes”, Journal of Econometrics, 66, 225-250.
• Uçan, O. ve Çebe, G.N. (2018). “2008 Krizi Öncesi ve Sonrası Türkiye'de Ekonomik Büyüme, İşsizlik ve Enflasyon İlişkisi”, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(3).
• Vergil, H. ve Abasız, T. (2008). “Toplam Faktör Verimliliği, Hesaplanması ve Büyüme İlişkisi: Collins Bosworth Varyans Ayrıştırması”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (16), 160-188.
• Zivot, E. ve Andrews, D.W.K. (1992). “Further Evidence on the Great Crash, The Oil-Price Shock, and the Unit-Root Hypothesis”, Journal of Business & Economic Statistic, 10, 251-270.