A Conceptual Study on the Notion of Business Ethics: The Application of Ethical Rules Withi Businesses

Yıl 2009, Sayı: 3, 79 - 92, 01.04.2009

Alpaslan Yüce

Öz

The fast change in information and technology in the business world in recent years has increased interest in the ethical approaches. The reality that businesses cannot live disconnected from their environment, force them to be sensitive about the environment. Business ethics, which relies on the evaluations of which attitudes are right and which are wrong, has become as an important concept about the foundation, perpetuation or development of the social and economic system as the legal regulations. Business ethics, like quality and perfection, is one of the universal values shared within organizations. Therefore, studies in the field of business ethics consider the promotion of ethical standards as a prerequisite of success. The success of the business relies on how widespread ethical values are, or in other words, at what level ethical atmosphere is adopted in that business. The purpose of this study is to explain what the ethical problems in businesses are and to show the method and the process of executing ethical rules within them. In this study, we examined the method and the process that will ensure the application of ethical rules within businesses, and tried to develop a conceptual model.

Anahtar Kelimeler

business ethics, ethics, ethics code, business enterprise

İş Etiği Olgusu Üzerine Kavramsal Bir İrdeleme: Etik Kuralların İşletmelerde Uygulanması

Öz

Son yılarda iş dünyasında, bilgide, teknolojide hızla yaşanan değişim, beraberinde etik yaklaşımlara olan ilgiyi de artırmıştır. İşletmelerin çevrelerinden kopuk yaşayamayacağı gerçeği, onları çevrelerine karşı sosyal konularda duyarlı olmaya zorlamıştır. Hangi davranışların doğru, hangi davranışların yanlış olduğu konusundaki değerlendirmelere dayanan iş etiği, sosyal ve ekonomik düzenin kurulması, devam ettirilmesinde ya da geliştirilmesinde yasal düzenlemeler kadar önemli bir kavram haline gelmiştir. Kalite ve mükemmellik gibi iş etiği de işletmelerde paylaşılan evrensel değerlerdendir. Dolayısıyla iş etiği alanındaki çalışmalar işletmelerde etik standartların yükseltilmesini başarının bir ön koşulu olarak değerlendirmektedir. Bir işletmede etik değerler ne kadar yaygınlaştırılır ise yani etik iklim ne kadar derinlemesine işletmeye nüfuz eder ise o işletmenin başarı şansı o kadar artacaktır. Etik ilkelerin bir işletmede uygulamaya geçirilmesinin uygun bir yöntemi olmalıdır. Bu çalışmada, etik kuralların işletmelerde uygulanmasını sağlayacak yöntem ve süreç ele alınarak, bir kavramsal model geliştirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

iş ahlakı, etik, etik yönetmelik, işletme

Kaynakça

• .AKDOĞAN, Habib, (2000), “Meslek Eğitiminin Kamuoyunu Aydınlatmadaki Önemine Muhasebe Meslek Mensuplarının Yaklaşımları ve Çorum İlindeki Uygulanan Bir Anket Çalışması”, 1.Türkiye Uluslararası İş ve Mesleki Ahlâk Kongresi, Hacettepe Üniversitesi, ss. 308 – 320
• .AYDIN, Pehlivan İnayet, (2003), Eğitim ve Öğretimde Etik, Pegem A Yayıncılık, Ankara
• .BARON, David, P., (2003), Business And Its Environment, , Prentice Hall
• Inc. New Jersey
• .BÜLBÜL, A. Rıdvan, (2001), İletişim ve Etik, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara
• .CERTO, Samuel, C., (2003), Modern Management, Prentice Hal İnc
• .DESENSİ, Joy T, ROSENBERG, Danny, (1996), Ethics in Sport Management, Morgantown:Firtnes Information Technology İnc
• .EGE, İlhan, TONÇ, Ahmet, GÖZBAŞI, Onur, ÖZGENER, Şevki, (2003), “Muhasebe Meslek Mensuplarının Muhasebecilik Meslek Ahlâkına İlişkin Tutumları, 1. Türkiye Uluslararası İş ve Meslek Ahlâkı Kongresi, Hacettepe Üniversitesi, ss. 17- 29
• .ENGELHARD, V.Dietcrich, (2000), “Tıbbın Gündelik Yaşamında Etik Araştırmalardan Terapiye Disiplinler Yelpazesi”, (Çev. Arın Normal), Nobel Tıp Kitapevi, İstanbul
• .FERREL, O., C, JOHN, Fraedrich, (1994), Business Ethics: Ethical Decision Making and Cases, Second Edition, Baston Hoghton Miffin Company
• .KAPLANHAN, Fatih, (2002), “ Esnaf ve İşadamlarında İş Ahlâkı ve Kurumsal Değerler; Kırıkkale Örneği”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale
• .KUTLUAY, Oya, (2001), Anestezi ve Yoğun Bakımda Etik, Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul
• .LAMBERTON, Lowell, MİNOR, H., Leslie, (1995), Huamn Relations: Strategies For Succes, Irwin Mirror Pre, Chicago
• .LONGENECKER, Justin G., (1985), “Management Priorities and Management Ethics” Journal of Business Ethics, vol. 4, Feb:, pq. 65
• .MAŞRAP, Akın, (2003), “ Basın Etiği ve Evrensellik” , 1. Türkiye Uluslararası İş ve Ahlâkı Kongresi, Hacettepe Üniversitesi, ss. 452–461
• .MENGÜŞOĞLU, Takiyettin, (1965), Değişmez Değerler ve Değişen Davranışlar, İstanbul Matbaa, İstanbul
• .NORTHCRAFT, Gregory B., MARGARET A. Neale, (1990), Organisational Behavior A Management Challenge, Florida: The Dryden Pres
• .ÖZGENER, Şevki, (2004), İş Ahlâkının Temelleri. Yönetsel Bir Yaklaşım, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara
• .QUİNN, J. John, (1997), “Kişisel Etik ve İşletme Etiği: Küçük İşletmelerin Sahiplerinin, Yöneticilerinin Etik Tutumları”, Journal of Business Ethics, Vol:16, February, ss.119–127
• .PİEPER, Annemarie., (1999), Etiğe Giriş, (Çeviren. Veysel ATAMAN – Gönül SEZER), Ayrıntı Yayınları, İstanbul
• .SABUNCUOĞLU, Zeyyat, TOKOL, Tuncer, (2002), İşletme, Ezgi Yayınları, Bursa
• .SAVAŞ, Orhan, KARADAL, Himmet., (2003), “Muhasebe Meslek Mensuplarının Vergi Kaçırma ve Rüşvet Almaya İlişkin Etik Tutumları: Yozgat ve Aksaray Örneği, 1. Türkiye Uluslararası İş ve Meslek Ahlâk Kongre Kitabı, Hacettepe Üniversitesi, , ss. 48–55
• .SHAW, William H., Business Ethics, California Wordsworth Publishing Company, 1991
• .TİERNEY, Elizabeth P., (1997), İş Ahlâkı (Çevirmen, Günhan GÜNAY), Rota Yayınları, İstanbul .TREVİNO, Linda K., NELSON, Katrine A., (1995), Managing Business Ethics: Strainght, Talk About How TODO It Right, John Wiley 8 Sons İnc., New York
• .TUTAR, Hasan, “Sanal Bürokrasi ve Yönetim Etiği Teorik Bir Yaklaşım”, 1. Türkiye Uluslararası İş ve Meslek Ahlâkı Kongresi, Hacettepe Üniversitesi, 2003, s. 3–16
• .VELASGUES, G. Manuel, (2002), Business Ethıcs, Prentice Hall. Inc. New Jersey
• .WOTRUBA, R. Thomas, GHONKO, B., Lawrence., LOE, W. Terry, (2001), “The Impact of Ethics Code Familiarity on Manager Behavior”, Journal Of Business Ethics, Vol:33, pq. 59–69.