Occupational accidents in Turkey and providing and development of safety culture in preventing occupational accidents

Yıl 2011, Sayı: 2, 125 - 140, 01.03.2011

Salih Dursun

Öz

Occupational accidents cause socially and economically significant loss both in developed and developing countries. According to ILO each year, 2.2 million people lost their lives in the occupational accident. In Turkey, over 1600 people die in these accidents every year. In this case, an important part of occupational accidents like 95% based on “human”, requires more people-oriented approaches towards the prevention of accidents. In this context, to provide and develop the safety culture, which is described as the sub-function of organizational culture, in work environment is an issue that must be discussed first in the prevention of occupational accidents. In case of a good safety culture / positive safety culture is created, the level of perception and consciousness towards safety of employees and managers at all levels will increase.

Anahtar Kelimeler

Turkey, occupational accident, organization culture, security, safety

Türkiye'de iş kazaları ve iş kazalarını önlemede güvenlik kültürünün sağlanması ve geliştirilmesi

Öz

İş kazaları, gerek gelişmiş gerekse de gelişmekte olan ülkelerde, sosyal ve ekonomik açıdan önemli kayıplara neden olmaktadır. ILO' ya göre her yıl iş kazalarında 2,2 milyon insan hayatını kaybetmektedir. Türkiye'de ise, her yıl 1.600' ün üzerinde insan bu kazalarda hayatını kaybetmektedir. Bu durumda, iş kazalarının %95 gibi önemli bir kısmının “insan” kaynaklı olması, iş kazalarını önleme yönünde, daha fazla insan odaklı anlayışları gerekli kılmaktadır. Bu bağlamda, örgüt kültürünün bir alt fonksiyonu olarak ifade edilen “güvenlik kültürü”nün çalışma ortamında sağlanması ve geliştirilmesi, iş kazalarının önlenmesinde öncelikle ele alınması gereken bir konudur. Örgütlerde iyi bir güvenlik kültürü/pozitif güvenlik kültürü oluşturulduğu takdirde, gerek çalışanların gerekse de bütün düzeylerdeki yöneticilerin güvenliğe yönelik algı ve bilinç düzeyi artacaktır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, iş kazaları, örgüt kültürü, güvenlik, emniyet

Kaynakça

• 1. Basesgioğlu, M. (2006), “İş Güvenliği”, İNTES. http://www.intes.org.tr/06/ dergi/?sayi=96&makale=48 2. Beck, M., & Woolfson, C. (1999, January), “ Safety Culture: A Concept too Many?” The Safety & Health Practitioner, pp. 14−16
• 3. Bozkurt, V.(2004), “Değişen Dünyada Sosyoloji: Temeller, Kavramlar, Kurumlar”, Alfa Basım Yayın Dağıtım, İstanbul
• 4. Choudhry, R.M., Fang, D. Mohamed, S. (2007), “The nature of safety culture: A survey of the state-of-the-art”, Safety Science 45, pp. 993–1012
• 5. Cooper, M.D. (2000), “Towards a model of safety culture”, Safety Science 36 (2000) pp.111-136
• 6. Demirbilek, T.(2008), “İşletmelerde İş güvenliği Kültürünün Geliştirilmesi”, Çalışma Ortamı, Sayı:96, s.5-7
• 7. Guldenmund, F.W. (2000), “The Nature of Safety Culture: A Review of Theory and Research”, Safety Science 34, pp.215-257
• 8. Gürçay, C.(1994), “İşletmelerde Örgütsel Kültürün Oluşumunda Etkili Olan Faktörler”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir
• 9. Hale, A.R., 2000, “ Editorial: Culture’s confusions”, Safety Science 34, pp.1–14
• 10. Health and Safety Laboratory, (2002), “Safety Culture: A review of the literature”
• http://www.hse.gov.uk/research/hsl_pdf/2002/hsl02-25.pdf 11. Kroeber, A.L, & Kluckhohn, C. (1952). Culture: A Critical Review of Concepts and Definitions. New York: Random House
• 12. Köse S., Tetik, S., Ercan, C. (2001), “Örgüt Kültürünü Oluşturan Faktörler”, Yönetim ve Ekonomi, Cilt:7, Sayı:1, s.219-242
• 13. Mearns, K. J., Flin R. (1999), “Assessing the State of Organizational Safety-Culture or Climate”, Current Psychology, Social Spring, Vol:18, No:1, pp.5-17
• 14. Muniz B. F.,- Peon J. M. M.,-, Ordas C. J. V- (2007), “Safety culture: Analysis of the Causal Relationships Between its Key Dimensions”, Journal of Safety Research 38, pp. 627–641
• 15. Pidgeon, N. (1998), “Safety Culture: Key Theoretical İssues”, Work&Stres, Vol:12, No:3, pp.202-216
• 16. Reason J. (1998), “Achieving A Safety Culture: Theory and Practice”, Work&Stres, Vol:12, No:3, pp.293-306
• 17. Schein, H. E., (1984), “Coming to a New Awareness of Organizational Culture”, Sloan Management Review, Cilt: 25, Sayı: 2
• 18. Türkiye Büyük Millet Meclisi, (2008), “Gemi İnşa Sanayisindeki İş Güvenliği ve Çalışma Şartları Sorunlarının Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırma Komisyonu Raporu”. http://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem23/yil01/ss295.pdf 19. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), (2008), “2006-2007 İş Kazaları ve İşe Bağlı Sağlık Problemleri Araştırma Sonuçları”, Sayı:50.www.tuik.gov
• tr/PreHaberBultenleri.do?id=3916 20. T.C Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, (2008), “Tersaneler ve Tuzla Gerçeği”
• 21. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), (2008), “İşçileri, İşverenleri ve Hükümetleri Çalışma Yaşamındaki Risklere Karşı Harekete Geçirmede Tüm Dünyada Gözlemlenen Gelişmeler
• 22. Uttal, B.(1983), “The Corporate Culture Vultures.” Fortune, Vol: 108, No: 8,pp.66-72
• 23. Van Sonsbeek, Richard (2006), “Developing a Safety Culture in Industrial Radiography” ECNDThttp://www.ndt.net/article/ecndt2006/doc/ Th.3.5.3.pdf
• 24. Vecchio-Sudus, A.M., GriYths, S., (2004), “Marketing Strategies for Enhancing Safety Culture” Safety Science 42, 601–619
• 25. Yardım, N. , Çipil, Z., Vardar, C., Mollahaliloğlu, S. (2007), “Türkiye İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları: 2000-2005 Yılları Ölüm Hızları” Dicle Tıp Dergisi, Cilt: 34, Sayı:4, (264-271)
• 26. Yılmaz, F. (2009), “Küreselleşme Sürecinde Gelişmekte Olan Ülkelerde ve Türkiye’de İş Sağlığı ve Güvenliği”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, Cilt:6, Sayı:1
• 27. Wiegmann, DA, Zhang, H, von Thaden, TL, Sharma, G , Gibbons, AM,(2004), “Safety Culture: An Integrative Review”, International Journal of Aviation Psychology, Vol: 14, no: 2, pp. 117-134