Applıcatıons of patıent safety for productıvıty growth ın hospıtals and the effect of transformatıonal leadershıp on the provısıon of patıent safety

Yıl 2011, Sayı: 3, 51 - 81, 01.04.2011

Neslihan Derin Erkan T. Demirel

Öz

In order to gain the advantage in the intensively competitive private health care environment the most important issue for hospitals to make their achievements sustainable and create a positive image is patient safety. Patient safety is indispensable in the provision of a productive and qualified health service and it plays an important role that can be defined as keystone in ensuring patient satisfaction. Patient safety applications are part of the implementation of total quality management (TQM) in hospitals. For TQM to have meaning and gain value is possible with leadership. It is accepted that TQM is a quality revolution. Accordingly, transformational leadership is one of the most appropriate styles of leadership that is required for the success of total quality management and thus for patient safety. In the light of the opinions mentioned above, the mission of the study is to draw attention to the implementation of patient safety measures which although are not sufficiently understood have begun to gain ground in Turkey and to increase the level of awareness of patient safety in the shareholders in the health care sector. In this context, the main objective of the study is "to measure the effect of transformational leadership on patient safety applications via the opinions of nurses". The population of the study comprises of the nurses working in hospitals of the Ministry of Health in Malatya City center, Turkey. The sampling covers 198 nurses chosen randomly. The raw data obtained from the questionnaire was subjected to statistical analysis by means of an SPSS program. It was observed that study findings supported the literature. The basic hypothesis of the study suggesting that "there is a positive relationship between the level of transformational leadership of the organization and increased patient safety" was verified.

Anahtar Kelimeler

-

Hastanelerde verimlilik artışı için hasta güvenliği uygulamaları ve hasta güvenliğinin sağlanmasında dönüşümcü liderliğin etkisi

Öz

Yoğun rekabet ortamında hastanelerin rekabet avantajı sağlamak, başarılarını sürdürülebilir kılmak ve güçlü bir imaj sağlamak için en çok önem vermeleri gereken konuların başında "hasta güvenliği" gelmektedir. Hasta güvenliği, verimli ve kaliteli sağlık hizmeti sunmanın olmazsa olmalarındandır. Verimli ve kaliteli sağlık hizmeti sunmak ise hasta tatminini sağlamada, "kilit taşı"şeklinde tanımlanabilecek bir rol üstlenmektedir. Hasta güvenliği uygulamaları, hastanelerde Toplam Kalite Yönetimi uygulamalarının bir parçası olarak görülmektedir. Toplam Kalite Yönetiminin anlam bulması ve değer getirmesi ise liderlik ile mümkün olmaktadır. Toplam kalite yönetiminin bir kalite devrimi olduğu kabul edilmektedir. Bu kabule göre toplam kalite yönetiminin dolayısıyla hasta güvenliğinin başarıya ulaşması için gerekli olan uygun liderlik tarzlarından biri de dönüşümcü liderliktir. Yukarıda ifade edilen görüşlerin ışığında araştırmanın misyonu, ülkemizde yeni yer edinmeye başlayan ve henüz yeterince özümsenmemiş olan hasta güvenliği uygulamalarının önemine dikkat çekmek ve sağlık sektörü paydaşlarının farkın-dalık düzeylerini artırmaktır. Bu bağlamda çalışmanın birincil amacı, "hasta güvenliği uygulamalarında dönüşümcü liderliğin etkisinin hemşirelerin görüşleriyle ölçülmesi" şeklinde belirlenmiştir. Çalışmanın evreni, Malatya Merkez'deki Sağlık Bakanlığı Hastanelerinde çalışan hemşirelerden oluşmaktadır. Örnek ise tesadüfi olarak seçilen 198 hemşireyi kapsamaktadır. Anket ile sağlanan ham veriler, SPSS programı aracılığıyla istatistiki analize tabi tutulmuştur. Araştırma bulgularının literatürü desteklediği görülmüştür. Araştırmanın, "organizasyonun dönüşümcü liderlik seviyesi ile hasta güvenliğinin iyileştirilmesi arasında pozitif ilişki vardır" şeklindeki temel hipotezi doğrulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• AKALIN, Erdal, (2005), Yoğun Bakım Ünitelerinde Hasta Güvenliği, Yoğun Bakım Dergisi, 5(3), 141 -146
• ALARCON, Ana M., & et al., (2002), Nursing Leadership in Chile: A Concept in Transition, Nursing Science Quarterly, 15(4), 336-341
• ALTUN, Sadegül Akbaba, (2003), İlköğretim Okul Müdürlerinin Dönüşümcü Liderliğe Verdikleri Önem ve Uygulama Düzeyleri, İlköğretim -Online, 2(1 ),10-17
• AMELIA, Benjamin B., (1995), Relationship Between Literacy Skills and Actual and Estimated Job Performance of The Nurse's Aide, USA: Columbia University Teachers College
• ANDERSON, James G., & et al., (2006), The Need for Organizational Change in Patient Safety Initiatives, International Journal of Medical Informatics. 75,809-817
• AYDIN, Bilge, (28.12.2009), Hasta Güvenliğinde Öncelikli Sorumluluk Yönetimindir, İndirildiği adres: http://www.doktordergisi.com/45/haberde-tay.asp?id=3
• BALTACIOĞLU,Tunçdan, & KAPLAN, Melike Demirbağ, (2007), İyi İletişim = İyi Pazarlama, İstanbul: Mediacat Yayınları
• BASS, B. & AVOLIO, Bruce, (1999), Re-Examining The Components of The Transformational and Transactional Leadership Using The Multifac-tor Leadership Questionnaire, Journal of Occupational And Organizational Psychology, 72,441 - 462
• BASS, Bernard M., (1985), Leadership and Performance Beyond Expectations, New York: The Free Pres
• BASS, Bernard M., (1990), From Transactional to Transformational Leadership: Learning to Share the Vision, Organizational Dynamics, 18(3), 19-31
• BOLAT, Bersam, (2002), ISO 9000 Kalite Yönetimi ve ISO 14000 Çevre Yönetimi Sistemleri Uygulamalarının Değerlendirilmesi: Türkiye Örneği, İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi
• BONNER, Alice F., (2009), Certified Nursing Assistants' Perceptions of Nursing Home Patient Safety Culture: Is There a Relationship to Clinical Outcomes?, Journal of American Medical Directors Association, 10(1), 11-20
• BULUC, Bekir, (2009), İlköğretim Okullarında Bürokratik Okul Yapısı ile Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri Arasındaki İlişki, Eğitim ve Bilim Der-gisi, 34(152), 71-86
• BUTTLE, Francis, (1996), Servqual: Review, Critique, Research Agenda, European Journal of Marketing,SOtf), 8 - 25
• COOPER, Alecia, (2008), Initiatives to Improve Patient Safety, Perioperative Nursing Clinics, 3(4), 287-295
• ÇORUH, Mithat, (06.04.2010), Hastane Performans İyileştirme Süreçlerinde (Proses) İletişim, Veri, Bilgi Paylaşım Süreci. İndirildiği adres: http://www. skid.org.tr/index.php?option=com_docman&task=doc...6..
• Değerlerimiz, (01.11.2009), İndirildiği adres: http://www.sabiyap.org/de-gerlerimiz
• DEMİREL, Süleyman, (24.12.2010), Hasta Güvenliği Kültürü Nasıl Oluşturulabilir? İndirildiği adres: http://www.suleymandemirel.com.tr/icerik. asp?mod=72&sid=36
• DEMÎREL,Süleyman,(24.12.2010),HastaGüvenliğive Hasta Hakları, İndirildiği adres: http://www.suleymandemirel.com.tr/icerik.asp?mod=72&sid=39
• DEMİREL, Süleyman, (24.12.2010), Sağlıkta Kalite ve Hasta Güvenliğiİndirildiği adres: http://www.saglikyoneticilerizirvesi.org/10/sunum-Iar/2010/panel4/suleyman_demirel/saglikta_kalite_ve_hasta_guvenligi. ppt
• Dönüşüm, (06.05.2010), Türk Dil Kurumu Büyük Türkçe Sözlük, İndirildiği adres: http://tdkterim.gov.tr/bts/?kategori=verilst&kelime=d%F6n%FC% FE%FCm&ayn=tam
• ELENKOV, Detelin S., & Manev, Ivan M., (2009), Senior Expatriate Leadership's Effects on Innovation and the Role of Cultural Intelligence, Journal of World Business, 44,357-369
• ELSTON, Dirk M., & et al., (2009), Hasta Güvenliğinin İyileştirilmesi İçin Fırsatlar (Çeviri: KÜÇÜKTAŞ, Sibel), Journal of The American Academy of Derma8tology (JAAD Türkçe Baskı), 6(4), 191 -203
• EROĞLU, Eylem Kaya, & ve diğerleri, (23.01.2009), Sağlık Çalışanlarının Hata Bildirimi Alanında Eğitilmesi ve Tıbbi Hataların Değerlendirilmesi, İndirildiği adres: http://www.performans.saglik.gov.tr/content/files/kong-re/sunum/hata_bildirim.pdf
• FİLİZ, Emel, (2009), Hastanede Hasta Güvenliği Kültürü Algılamasının ve Sağlık Çalışanları İle Toplumun Hasta Güvenliği Hakkındaki Tutumunun Belirlenmesi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi
• GÜVEN, Rabia, (2007), Dezenfeksiyon ve Sterilizasyon Uygulamalarında Hasta Güvenliği Kavramı, 5. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongre Kitabı, 421-423
• Hasta Güvenliği Nedir?. (27.12.2009), İndirildiği adres: http://www.hastagu-venligimiz.com/hastaguveliginedir.htm
• Hasta Hakları Yönetmeliği, Resmi Gazete,Tarih: 01.08.1998; Sayı: 23420
• HINKIN, Timothy R., &TRACEY, J. Bruce, (1994),Transformational Leadership in the Hospitality. Industry Journal of Hospitality & Tourism Research, 18(1), 49-63
• 30. Hospital Pharmacy Management, (28.12.2010), İndirildiği adres: http:// www.principlepharmacy.com/SVC_HospitalPharmMgt.html
• JOHNSTONE, Jane, & KANITSAKI, Olga, (2006), The Moral Imperative of Designating Patient Safety and Quality Care as a National Nursing Research Priority, Collegian Journal of Royal Collegeof Nursing Australia, 13(1), 5-6
• KAAFARANI, Haytham M.A., & et al., (2009), How Does Patient Safety Culture in the Operating Room and Post-Anesthesia Care Unit Compare to the Rest of the Hospital?, The American Journal of Surgery, 198(1), 70-75
• KELLER, Simone M. (2009), Effects of Extended Work Shifts and Shift Work on Patient Safety, Productivity, and Employee Health, The Official Journal of The American Association of Occupational Health Nurses, 57(12), 497-502
• KHURI, Shukri, F. & et al., (2007), The Patient Safety in Surgery Study: Background, Study Design, and Patient Populations, Patient Safety in Surgery Study, Journal of the American Collegeof Surgeons, 204(6), 1089-1102
• KUNZLE, Barbara, KOLBE, Michaela & GROTE, Gudela, (2010), Ensuring Patient Safety Through Effective Leadership Behaviour: A Literature Review, Safety Science, 48,1 - 17
• Lider Hekim Olabilmek, (01.11.2009), İndirildiği adres: http://www.sdplat-form.com/Baslik.aspx?BID=244
• MCFADDEN, Kathleen L., HENAGAN, STEPHANIE C, & GOWEN, Charles R., (2009), The Patient Safety Chain: Transformational Leadership's Effect on Patient Safety Culture, Initiatives, and Outcomes, Journal of Operations Management, 27,390-404
• MELNYK, Bernadette, & DAVIDSON, Mazurek Sandra, (2009), Creating a Culture Of Innovation in Nursing Education Through Shared Vision, Leadership and Positive Deviance, Nursing Administration Quartely. 33(4), 288
• MILLIGAN, Frank J., (2007), Establishing a Culture for Patient Safety - The Role of Education, Nurse Education Today 27,95-102
• MURRAY, W. Bosseau, & FOSTER, Patrick A., (2000), Crisis Resource Management Among Strangers: Principles of Organizing a Multidiscip-linary Group for Crisis Resource Management, Journal of Clinical Anesthesia, U, 633-638
• MURRELLS, Trevor, ROBINSON, Sarah & GRIFFITHS, Peter, (2008), Job Satisfaction Trends During Nurses' Early Career, BMC Nursing, 7(7), 1-13
• ÖZDAMAR, Kazım, (2003), Modem Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Eskişehir: Kaan Kitabevi
• ÖZGENER, Şevki & KÜÇÜK, Fatma, (2008), Hastanelerde Modern Yönetim Felsefesinin Verimliliğe Etkisi: Gevher Nesibe Hastanesinde Bir Uygulama, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20,341 - 358
• PEDREIRA, M.L.G., & MARIN, H.F., (2004), Patient Safety Initiatives in Brazil: A Nursing Perspective, International Journal of Medical Informatics, 73, 563—567
• RALL, Marcus, & DIECKMANN, Peter, (2005), Safety Culture and Crisis Resource Management in Airway Management: General Principlesto Enhance Patient Safety in Critical Airway Situations, Best Practice & Research Clinical Anaesthesiology, 19(4), 539-557
• RUSSELL, Thomas, (2005), Special Address to the Midwest Surgical Association on Surgical Outcome Analysis and Patient Safety, The American Journal of Surgery, 189(3), 264-267
• Sağlıkta Kalite Nedir?, (27.12.2009), İndirildiği adres: http://www.hastagu-venligimiz.com/saglikta-kalite-nedir.htm
• SAMMAN, Carolyn, (2007), The Structure and Function of Coordinating Care Delivery Models: Impact on Patient Outcomes, Newyork/USA: University of Rochester School of Nursing, Unpublished Doctorate Thesis
• SEMİZ, Sevinç, (2007), İstanbul'da Kâr Amacı Gütmeyen Vakıf Hastanelerinin Yönetim ve Organizasyonlarının Verimlilik Açısından Gelişiminin İncelenmesi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi
• SEZGİN, Burcu, (2007), Kalite Belgesi Alan Hastanelerde Çalışma Ortamı ve Hemşirelik Uygulamalarının Hasta ve Hemşire Güvenliği Açısından Değerlendirilmesi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi
• SORRA, Joann, & NIEVA Veronica, (06.05.2009), Hospital Survey on Patient Safety Culture, Rockviile: Agency for Healthcare Research and Quality (AHRQ) Publication No: 04-0041, İndirildiği adres: http://www.ahrq.gov/ qual/patientsafetyculture/hospcult.pdf
• STUMPF, Paul G., (2007), Voluntary Review of Quality of Care Peer Review for Patient Safety, Best Practice & Research Clinical Obstetrics and Gynaecology, 21 (4), 557-564
• Toplam Kalite Yönetiminde Liderlik-Katılımcı Yönetim. (01.11.2009). İndirildiği adres: http://www.orsadan.com/makale/Makale_1.pdf
• TÜTÜNCÜ, Özkan, & KÜÇÜKUSTA, Deniz, (17.01.2009), Tedarik Zinciri Entegrasyonu ve Hasta Güvenliği İlişkisinin Analizi, İndirildiği adres: http://www. qfdturkiye.org/frames/KFG34-0zkan%20Tutuncu.pdf WHITTINGTON J. Lee, PITTSTricia M., KAGELER, Woody V.,&GOODWİN,Vic-ki L., (2005), Legacy Leadership: The Leadership Wisdom of the Apost World Alliance For Patient Safety, (08.05.2010), İndirildiği adres: http://www. who.int/patientsafety/en/brochure_final.pdf
• YAZAN, Nihal, Hasta Güvenliğinde Doktorun Rolü, (28.12.2009), İndirildiği adres: http://www.doktordergisi.com/45/haberdetay.asp?id=3
• YILDIRIM, Aytolan, (22.05.2009), Sağlık Organizasyonlarında Hatalı Uygulamaların Açığa Çıkarılması Bilgi Uçurma, İndirildiği adres: http://www.hasta-nedergisi.com/53/haberdetay.asp?id=11
• YILDIRIM, Özlem, (2008), Sağlık Kuruluşlarında İnsan Faktörü Mühendisliğinin Önemi ve Hasta Güvenliği Alanında Uygulama Örnekleri, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi.