ISO 9001: 2008 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİNİN İŞ YAŞAMI KALİTESİNE ETKİSİ: ETKİLEŞİM MODELİ

Yıl 2018, Sayı: 1, 67 - 85, 31.01.2018

Barış Öztuna

Öz

Bu çalışmanın amacı, “ISO 9001: 2008 Kalite Yönetim Sisteminin iş yaşamı kalitesine etkisini
değerlendirmek, yaşam kalitesini etkileyen
faktörleri ortaya koymaktır.

Yaşam kalitesi farklı alanlarda etkiler yaratmaktadır. Bunlar; sağlık, evlilik, aile hayatı, ekonomik durum, sosyal
etkileşimler, psikolojik durum, fiziksel sağlık ve inanç/dindir. Bununla birlikte; yaşam kalitesi farklı göstergeleri kapsar. Bu göstergeler; ekonomik, sosyal, psikolojik,
ekolojik ve sağlıktır. Bu göstergelerin olumlu
olması bireylerin iyi bir yaşam sürdürdüklerine işaret etmektedir.

 

Çalışma yaşamı bireyin hayatında önemli bir yere
sahiptir. Çalışanlar genellikle evlerinde
geçirdiği süreden daha fazlasını işyerinde geçirmektedirler. Bu nedenle, iş yaşamı kalitesi çalışan açısından önemli bir faktör haline gelmektedir. İş yaşamı kalitesi farklı kategorilerden oluşmaktadır. Bunlar; güvenlik, ergonomi, eşitlik, ücret ve bireyliktir.

 

ISO 9001: 2008 Kalite
Yönetim Sisteminin iş yaşamı
kalitesinin yükseltilmesinde stratejik bir destek rolü üstlenmektedir. ISO 9001: 2008 standardında bir
organizasyonun başarı ile
varlığını sürdürebilmesi için faaliyetlerini sistematik ve şeffaf şekilde
yönetmesi ve kontrol etmesi gerektiği vurgulanmaktadır. 2008 revizyonuyla;
süreç yaklaşımı, sürekli iyileştirme, iç iletişim, altyapı, çalışma ortamı,
kaynak yönetimi gibi destekleyici konularda yenilikler gerçekleştirmektedir. Bu
yeniliklerle birlikte ISO 9001: 2008 standardı insana daha çok değer veren
unsurları ele almış, iş yaşamı kalitesine önemli katkılarda bulunmuştur.

 

Anahtar Kelimeler

Yaşam Kalitesi, İş Yaşamı Kalitesi, Ergonomi, ISO 9001: 2008 Kalite Yönetim Sistemi

Kaynakça

• ABA, Gökhan, (2009), İş Yaşam Kalitesi ve Motivasyon İlişkisi: Sağlık Sektöründe Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• ARAZ, Arzu, (1991), Kişisel Projelerde Hareketle İşletme Yöneticilerinin İş Yaşamı Kalitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• ARPAÇAY, Betigül, (2005), İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemine (OHSAS-TS 18001) Yönelik Bir Uygulama Örneği, Tezsiz Yüksek Lisans Projesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• BABALIK, C. Fatih, (2005), Mühendisler İçin Ergonomi İşbilim, Nobel Yayıncılık; Ankara.
• CASCIO, F., Wayne, (1995), Managing Human Resources, McGraw-Hill, Inc, New York.
• ÇAKMAK, BELENLİ, Belgin, (2004), İş-Aile Yaşam Alanlarında Yaşanan Çatışmalar ve Bu Çatışmaların İşe Bağlılığa Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• ÇITIR, Özden, Işıl, (2005), Türkiye’de İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Açısından BTC (Bakü-Tiflis-Ceyhan) Ham Petrol Boru Hattı Projesi Ceyhan Terminali Kara ve Deniz İnşaat İşlerinde Bir Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• DİKMETAŞ, Elif, (2006), Hastane Personelinin Çalışma / İş Yaşam Kalitesine Yönelik Bir Araştırma, Ç. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (2), 169–182.
• DİNÇER, Ömer, (1994), Örgüt Geliştirme, Teori, Uygulama ve Teknikleri, İz Yayıncılık: İstanbul
• DOĞAN, İPEKGİL, Özlem ve TÜTÜNCÜ, Özkan, (2003), Hizmet İşletmelerinde Toplam Kalite Yönetimi Kapsamında ISO 9001: 2000 ve Bilgisayar Destekli Bir Uygulama, Dokuz Eylül Üniversitesi Rektörlük Matbaası: İzmir.
• DOĞAN, Üzeyme, (1987), Verimlilik Analizleri ve Verimlilik – Ergonomi İlişkileri, İzmir Ticaret Borsası Yayınları: İzmir.
• DUYAN, Emin, Cihan, (2008), Çalışma Yaşamında Yoga: İş Tatmini ve Stres Yönetiminde Etkileri Üzerine Bir Araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• ERKAN, Necmettin, (2003), Ergonomi Verimlilik, Sağlık ve Güvenlik İçin İnsan Faktörü Mühendisliği, Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları: Yayın No: 373, 8. Baskı, Ankara.
• GÜNEŞ, Özge, (2004), Ergonomik Koşulların Gıda İşletmelerine Olan Etkisi, Tezsiz Yüksek Lisans Projesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• GENÇ, Nurullah, (2004), Yönetim ve Organizasyon – Çağdaş Sistemler ve Yaklaşımlar, Seçkin Yayınları: Ankara.
• GÖKÇEN, Hadi, (2001), Ülkemizdeki “Kalite” Patlaması Üzerine Eleştiriler, Tütev Teknik, 1 (1).
• GÜNEŞ, Özge, (2004), Ergonomik Koşulların Gıda İşletmelerine Olan Etkisi, Tezsiz Yüksek Lisans Projesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• İNSANKAYNAKLARI.COM.EKİBİ, (2005), Çalışanlarınızı Tatmin Etmek İçin Neler Yapıyorsunuz?, (Erişim Tarihi: 08.09.2013) http://www.insankaynaklari.com/ikdotnet/icerikdetay.aspx?KayitNo=5094.
• KALİTE KONGRESİ KAPANIŞ OTURUMU KONUŞMASI, (1999), Yaşam Kalitesi, Erişim Tarihi: 15.08.2013 http://www.ozetkitap.com/yasam_kalitesi.pdf.
• KALİTE OFİSİ, (2003), ISO 9000:2000 ISO 9000 Fırsatı, (Erişim Tarihi: 08.09.2013) http://www.kaliteofisi.net/ekitap/iso.pdf
• KÜÇÜKALTAN, Derman, (2002), Otel İşletmelerinde Verimliliğin İşgücü Kalitesine Etkileri: İstanbul’daki 4 ve 5 Yıldızlı Oteller Üzerinde Bir Araştırma, II. Ulusal Orta Anadolu Kongresi, Küresel Rekabette Yeni Verimlilik Stratejileri 17-19 Ekim 2002, Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları: Yayın No: 666, Ankara.
• OKTİK, Nurgün, (2004), Huzurevinde Yaşam ve Yaşam Kalitesi, Muğla Üniversitesi Yayınları: Muğla.
• OSMAY, Nüvit, (2003), İnsan Mühendisliği, Fahrettin Telseren Yayınları: Ankara.
• ÖGE, Serdar, H., (2000), Örgütsel Etkinliğin Sağlanmasında İşgören – İş Uyumunun Ergonomik Analizi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• ÖNER, Şengül, Derya, (2005), Emekli Bireylerde Yaşam Kalitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• ÖZEL, Alper, (2003), Kalite Sağlamada Sistematik Yaklaşımlar ve ISO 9000 Standartları, Tetra Pak: İzmir.
• ÖZGEN, Hüseyin, ÖZTÜRK, Azim ve YALÇIN, Azmi, (2002), İnsan Kaynakları Yönetimi, Nobel Kitabevi: Adana.
• ÖZKALP, Enver, KIREL, Çiğdem, (2001), Örgütsel Davranış, T. C. Anadolu Üniversitesi Eğitim, Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Vakfı Yayını: Eskişehir.
• SABUNCUOĞLU, Zeyyat, (1984), Çalışma Psikolojisi, Uludağ Üniversitesi Basımevi: Bursa.
• SAMUEL, H., KLARREICH, E., (1993), Stressiz Çalışma Ortamı İşinizde Duygusal ve Fiziksel Rahatlığınız İçin Pratik Bir Rehber, Öteki Yayınevi: Ankara.
• SU, Ali, Bayram, (2001), Ergonomi, Atılım Üniversitesi Yayınları: Ankara.
• TINAR, Yaşar, Mustafa, (1996), Çalışma Psikolojisi, İzmir.
• TÜRK STANDARTLARI ENSTİTÜSÜ, (2008), TS EN ISO 9001: 2008 Kalite Yönetim Sistemleri – Şartlar, Bakanlıklar: Ankara.
• ÜNGÜREN, Engin, YILDIZ, Sevcan, (2009), “Konaklama İşletmelerinde Çalışanların Demografik Değişkenlerinin İş Tatminine Etkilerinin Saptanması Yönelik Bir Araştırma”, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi (DÜSBED), 1 (1): 37‐47.
• YÜCETÜRK, E. Elif, (2005), Türkiye’de İş Yaşam Kalitesini ve Verimliliği Azaltan Gizli Bir Sendrom: Yıldırma (Mobbing), İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, 20 (231), 97–108.