TÜRKİYE’NİN ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ PERFORMANSI: MEVCUT DURUM VE GELECEK PROJEKSİYONU

Yıl 2020, Sayı: 1, 7 - 26, 13.01.2020

Aylin Duman Altan , Aysun Sağbaş

Öz

Son yıllarda ülkemizde
hızla artan teknolojik gelişmelerin yanısıra, artan nüfus ve refah düzeyi gibi faktörler
nedeniyle, enerji tüketim miktarı ve bu eksende ülkemizin dışa bağımlılığı giderek
artmaktadır. Bu durum, ülke ekonomisi ve çevresel sürdürülebilirlik açısından  üzerinde durulması gereken temel unsur olarak
karşımıza çıkmaktadır. Türkiye’de  enerji
ekonomisi bakımından çeşitli arz-talep politikaları geliştirilmiş olsa da, dışa
bağımlılığının önüne geçilememiştir. Türkiye gibi hem enerji tedariğinde dışa
bağımlı olan, hem de enerji kayıplarının fazla olduğu ülkelerde yapılması
gereken ilk uygulama, tüm alanlarda ve süreçlerde enerji tasarrufu
miktarlarının belirlenmesi ve ilgili çalışmaların devlet politikaları
kapsamında desteklenerek enerji verimliliğinin arttırılmasına yönelik
yatırımların hayata geçirilmesidir. Enerji verimliliği uygulamalarının sağlıklı
olarak hayata geçirilemediği alanlarda, fazla tüketimi karşılayacak yeni enerji
arz sistemleri; hem ülke ekonomisi açısından yüksek maliyet oluşturacak hem de
enerji kayıpları devam edecektir. Bu nedenle sınırlı olan doğal kaynaklarımız da
dikkate alınarak, her alanda enerjinin etkin kullanımına yönelik strateji ve
politikalar belirlenmeli ve uygulamalar devreye alınmalıdır.

Bu çalışma
kapsamında, Türkiye’nin  enerji
verimliliği ve iklim değişikliği performansı konusunda mevcut durumu ve gelecek
projeksiyonları irdelenmiş olup,  enerji
tüketiminde önemli  sektörler bazında
değerlendirmeler yapılmıştır. Dünyada ve Türkiye’de enerji yoğunluğu, enerji
tasarruf yatırımları ve tasarruf değerleri karşılaştırmalı olarak verilmiştir.  Özellikle sanayide enerji verimliliği
konusunda yapılan çalışmalar değerlendirilmiş olup, Türkiye’de enerji verimliliği
uygulamalarının  arttırılması için öneriler
sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Enerji Verimliliği, Enerji Tüketimi, İklim Değişikliği, Türkiye

TURKEY'S ENERGY EFFICIENCY AND CLIMATE CHANGE PERFORMANCE: CURRENT STATE AND FUTURE PROJECTIONS

Öz

In addition to the rapidly increasing technological advances in recent
years, due to the factors of increasing population and welfare level, the
amount of energy consumption and foreign dependence of Turkey has been rising.
When country’s economic and environmental sustainability are taken into
consideration, this situation emerges as the main factor to be emphasized.
Although various supply-demand policies have been developed in terms of energy
economy, the external dependency has not been prevented in Turkey. The first
thing to be done in countries where energy losses are high and dependent on
foreign supply, is to determine the amount of energy savings in all areas and
processes in order to realize investments for energy efficiency within the
framework of state policies. If energy efficiency practices cannot be
implemented properly, new energy supply systems would bring high costs and
energy losses for our country. For this reason, taking into account our limited natural
resources, strategies and policies for the effective use of energy in every
field should be determined and the applications should be put into practice.

In this study, the current situation of energy efficiency and climate
change in Turkey are evaluated and future projections regarding the performance
of key sectors of energy consumption have been made. Energy density in the
world and in Turkey, energy-saving investments and the amount of energy savings
​​are given in comparison. Energy efficiency studies in industry are analyzed
and proposals have been made for the improvement of energy efficiency
applications in Turkey.

Anahtar Kelimeler

, Energy Efficiency, Energy Consumption, , Climate Change, Turkey

Kaynakça

• AKBAŞ, B., KAYA, D., EYİDOĞAN, M., (2018), Bir Otomobil Montaj Fabrikasının Enerji Tüketim Analizi ve Enerji Tasarrufu Potansiyelinin Değerlendirilmesi, Mühendis ve Makina, 59(691), 85-100.
• ALKAYA, E., DEMİRER, N., G., (2014), Sustainable Textile Production: A Case Study from a Woven Fabric Manufacturing Mill in Turkey, Journal of Cleaner Production 65, 595-603.
• ATES, A., S., (2015), Energy Efficiency and CO2 Mitigation Potential of the Turkish Iron and Steel Industry Using the LEAP (Long-Range Energy Alternatives Planning) System, Energy 90, 417-428.
• ATMACA, A., Kanoglu, M., (2012), Reducing Energy Consumption of a Raw Mill in Cement Industry, Energy 42, 261-269.
• ATMACA, A., YUMRUTAS, R., (2014), Analysis of the Parameters Affecting Energy Consumption of a Rotary Kiln in Cement Industry, Applied Thermal Engineering 66, 435-444.
• CABAK B., (2018), Tekstil Fabrikasında Enerji Verimliliği Uygulamaları, Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Edirne.
• CAGLAYAN, H., CALISKAN, H., (2018), Energy, Exergy and Sustainability Assessments of a Cogeneration System for Ceramic Industry, Applied Thermal Engineering 136, 504–515.
• ÇANKA KILIÇ, F., (2017), Endüstriyel Kazanlarda Enerji Verimliliği ve Emisyon Azalımı Fırsatları, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi PART C, 5(2), 147-158.
• ÇANKA KILIÇ, F., EYİDOĞAN, M., SAPMAZ, S., (2018), Bir Otomobil Montaj İşletmesinde Enerji Verimliliği Artırıcı Çözümlerin İrdelenmesi, GU J Sci, Part C, 6(1), 149-162.
• ÇAVUŞOĞLU, B., (2015), Tekstil Sektöründe Temiz Üretim Teknolojisi Uygulamaları, Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi, Tekirdağ.
• ÇAY, A., (2018), Energy Consumption and Energy Saving Potential in Clothing Industry, Energy 159, 74-85.
• DUMAN, A., (2014), Süt Sağım Mekanizasyonunda Enerji Maliyetlerinin ve Enerji Verimliliğini Etkileyen Unsurların Saptanması Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi, Tekirdağ.
• ETKB, (2009), Kyoto Protokolü ve Enerji Verimliliği Politikaları Sunumu, Erişim Adresi: http://studylibtr.com/doc/2052636/kyoto-protokolü-ve-enerji̇-veri̇mli̇li̇ği̇-poli̇ti̇kalari
• ETKB, (2017), Dünya Ve Türkiye Enerji ve Tabii Kaynaklar Görünümü, Sayı:15. Erişim Adresi: http://www.enerji.gov.tr/Resources/Sites/1/Pages/Sayi_15/mobile/index.html#p=30
• ETKB, (2018), Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı 2017-2023, Sayı: 30289. Erişim Adresi: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/01/20180102M1-1-1.pdf
• EVK, (2007), T.C. Resmi Gazete, Sayı : 26510, Erişim Adresi: http://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5627.pdf
• ExxsonMobil, (2018), 2018 Outlook for Energy: A View to 2040, file:///C:/Users/IBORALTAN/Desktop/2018-outlook-for-energy.pdf
• GAZBİR, (2016), Dünya’da Ve Türkiye’de Enerji Durumu, Erişim Adresi: http://www.gazbir.org.tr/dunya-ve-turkiye-enerji-gorunumu.pdf
• GÖKMEN, R., M., (2010), Endüstri Tesislerinde Enerji Verimli Aydınlatma Teknikleri ve Örnek Çalışma, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• GÜRTÜRK, M., OZTOP, F., H., (2014), Energy and Exergy Analysis of a Rotary Kiln Used for Plaster Production, Applied Thermal Engineering 67, 554-565.
• IEA, (2017), Market Report Series - Energy Efficiency 2017, Erişim Adresi: http://www.iea.org/publications/freepublications/publication/energy_efficiency_2017.pdf
• İSMİÇ, B., (2015), Gelişmekte Olan Ülkelerde Elektrik Tüketimi, Ekonomik Büyüme ve Nüfus İlişkisi, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(1), 259-274.
• KANDİLLİ, C., KOCLU, A., (2011), Assessment of the Optimum Operation Conditions of a Plate Heat Exchanger for Waste Heat Recovery in Textile Industry, Renewable and Sustainable Energy Reviews 15, 4424– 4431.
• KAR, B., Y., (2014), Atıkların Gazifikasyonunu Yapan Bir Tesiste; Endüstriyel Arıtma Çamurlarının Enerji Verimliliğinin Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Edirne.
• KOCABAS, M., A, YUKSELER, H., DİLEK, B., F., YETİS, U., (2009), Adoption of European Union’s IPPC Directive to a Textile Mill: Analysis of Water and Energy Consumption, Journal of Environmental Management 91, 102–113.
• MMO, (2018), Türkiye’nin Enerji Görünümü, MMO/691, 2.Bölüm, Erişim Adresi: https://www.mmo.org.tr/sites/default/files/EnerjiGorunumu2018_2_0.pdf
• OECD, (2012), OECD Environmental Outlook to 2050: The Consequences of Inaction International Government Publication, Paris.
• ONAYGİL, S., GÜLER, Ö., ERKİN, E., CEBECİ, E., (2009), Sanayi Enerji Tüketiminde Aydınlatmanın Yeri ve Tasarruf Potansiyelleri, Erişim Adresi: http://www.emo.org.tr/ekler/7eba6de427df527_ek.pdf?tipi=2&turu=X&sube=7
• OZKARA, Y., ATAK, M., (2015), Regional Total-Factor Energy Efficiency and Electricity Saving Potential of Manufacturing Industry in Turkey, Energy 93, 495-510.
• OZTURK, E., KOSEOGLU, H., KARABOYACİ, M., YİGİT, O., N., YETİS, U., KİTİS, M., (2016), Sustainable Textile Production: Cleaner Production Assessment/Eco-Efficiency Analysis Study in a Textile Mill, Journal of Cleaner Production, 138(2), 248-263.
• PALAMUTCU, S., (2010), Electric Energy Consumption in the Cotton Textile Processing Stages, Energy, 35(7), 2945-2952.
• PULAT, E ., ETEMOGLU, B., A., CAN, M., (2009), Waste-Heat Recovery Potential in Turkish Textile Industry: Case Study for City of Bursa, Renewable and Sustainable Energy Reviews 13, 663–672.
• SAPMAZ, S., KAYA, D., (2017), Basınçlı Hava Sistemlerinde Enerji Verimliliği ve Emisyon Azaltım Fırsatlarının İncelenmesi, Mühendis ve Makina, 58(689), 23-36.
• SERT, Ö., M., EYİDOĞAN, M., ÇANKA KILIÇ, F., KAYA, D., (2017), An Energy Efficiency Study in an Integrated Textile Production Company, 1.International Conference on Energy Systems Engineering Proceedings Book, ISBN:978-605-9554-13-8, 246-250.
• ŞENTÜRK, U., AKTAKKA, S., TOKSOY, M., (2015), Havalandırmada Enerji Geri Kazanımı: Araştırma ve Geliştirme, Tesisat Mühendisliği, 153, 61-85.
• TERHAN, M., ÇOMAKLI, K., (2015), Baca Gazı Atık Isısı ile Kazan Yakma Havasının Ön Isıtılmasının Fizibilitesi, Mühendis ve Makina, 56(668), 56-63.
• TERZİ, K., Ü., BAYKAL, R., (2011), Efficient and Effective Use of Energy: a Case Study of TOFAS, Environmental Research, Engineering and Management 1(55), 29-33.
• YEGM, (2017), İmalat Sanayinde Alt Sektörlere Göre Enerji Yoğunluğu İndeksi (2007-2015), Erişim Adresi: http://www.yegm.gov.tr/duyurular_haberler/document/%C4%B0malat%20Sanayinde%20Alt%20Sekt%C3%B6rlere%20G%C3%B6re%20Enerji%20Yo%C4%9Funlu%C4%9Fu%20%C4%B0ndeksi.pdf
• YEGM, 2018. Türkiye Enerji Verimliliği Gelişim Raporu, Erişim Adresi: http://www.yegm.gov.tr/document/enver_gelisim_rapor_2018.pdf.
• YILMAZ, A., ÜRÜT KELLECİ, S., BOSTAN, A., (2016), Türkiye İmalat Sanayiinde Enerji Tüketiminin İncelenmesi:Ayrıştırma Analizi, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9/1, 205-224.