THE PRE-SCHOOL EDUCATION GOALS IN TURKEY (1993-2016)

Yıl 2020, Sayı: 3, 145 - 173, 26.06.2020

Mehmet Muzaffer Martı

Öz

In this study; the net schooling rates of the 3, 4, 5 single age population at pre-school level in the 1993-2016 academic years were realized throughout the country and at the selected province level. The objectives and realizations envisaged in the Development Plans were discussed. As a result; in preschool education, the schooling rate of 5 years old increased due to the compulsory school age; schooling rates for 3 years old are well below the targets. In the period examined, the average annual increase in the number of students and teachers increased by 11,3 % and the number of teachers by 9,8 %, current expenditures by 8,4 % and investment expenditures by 06,7 %. The relationship between current expenditures and the number of students is positive but low (r = 0,4616). In this case, the measure for the expenditures made on preschool education is not the number of students. In the period examined, current expenditures increased irregularly over the years. In addition, it is understood that the expenditures made to this level of education are not able for schooling the age population (3-4-5 years old children).

Anahtar Kelimeler

Preschool Education, Schooling, Spending Per Student.

TÜRKİYE’DE OKUL ÖNCESİ EĞİTİMDE HEDEFLER VE GERÇEKLEŞMELER (1993-2016)

Öz

Bu çalışmada; 1993-2016 öğretim yıllarında okul öncesi eğitim kademesinde 3, 4, 5 tek yaşlardaki çağ nüfusunun ülke genelinde ve seçilen il düzeyinde gerçekleşen net okullaşma oranları incelenmiştir. Kalkınma Planlarında öngörülen hedefler ile gerçekleşmeler tartışılmıştır. Sonuç olarak; okul öncesi eğitimde 5 tek yaştaki çocukların okullaşma oranı zorunlu eğitim yaşı içinde bulunduğu için artış görülmüş; 3 tek yaşlarda okullaşma oranları ise hedeflerin çok altında kalmıştır. İncelenen dönemde öğrenci ve öğretmen sayılarının yıllık ortalama artışı, sırasıyla öğrenci sayıları; % 11,3 ve öğretmen sayıları % 9,8 oranında yüksek, cari harcamalar % 8,4, yatırım harcamaları da % 6,7 olarak düşük seviyede artmıştır. Cari harcamalar ile öğrenci sayıları arasındaki ilişki olumlu, ancak düşük düzeydedir (r= 0,4616). Bu durumda okul öncesi eğitime yapılan harcamalarda ölçü, öğrenci sayısı değildir. İncelenen dönemde yıllar itibariyle cari harcamalar düzensiz bir biçimde artmıştır. Ayrıca bu öğretim kademesine yapılan harcamaların çağ nüfusunu (3-4-5 yaş çocukları) okullaştıramadığı da anlaşılmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Okul Öncesi Eğitim, Okullaşma, Öğrenci Başına Harcama.

Kaynakça

• • ADEM, M., (1982), Kalkınma Planlarında Eğitimimizin Hedefleri ve Finansmanı, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi yayınları No: 109, Ankara.
• • AVRUPA EĞİTİM KOMİSYONU, (2009), EACEA/ Eurydice/Eurostat, Erken Çocukluk Eğitim ve Bakımı: Sosyal ve Kültürel Eşitsizliklerle İlgilenmek, Eurydice, Ankara T. C. Milli Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, REYNOLDS, A. J., TEMPLE, J. A., ROBERTSON, D. L., MANN, E. A., (2002), Age 21 cost-benefit analysis of the Tittle I Chicago Child-Parent Centers, Washington, D: İnstitute for Resarch on Poverty (Discussion paper no 1245-02).
• • AVRUPA EĞİTİM KOMİSYONU, (2014), EACEA/ Eurydice/Eurostat, Avrupa’da Erken Çocukluk Eğitim ve Bakımı, 201: Publications Office of the European Union. Eurydice Türkiye Birimi, Ankara T. C. Milli Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı.
• • BERTAN, M., HAZNEDAROĞLU, D., KOLN, P., YURDAKÖK, K., (2009), Ülkemizde Erken Çocukluk Gelişimine İlişkin Yapılan Çalışmaların Derlenmesi (2000-2007), Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2009, 52: 1-8.
• • DÜNYA BANKASI, (2010), Türkiye: Gelecek Nesiller İçin Fırsatların Çoğaltılması “Yaşam Fırsatları” konulu rapor, Avrupa ve Orta Asya Bölgesi Beşeri Kalkınma Bölümü Rapor: 48627-TR.
• • DÜNYA BANKASI, (2013), Türkiye’de Erken Çocukluk Eğitiminin Yaygınlaştırılması ve Geliştirilmesi, Avrupa ve Orta Asya Bölgesi Beşeri Kalkınma Departmanı Raporu: 77723-TR.
• • DERNEK VE VAKIFLARIN KAMU KURUM VE KURULUŞLARI İLE İLİŞKİLERİNE DAİR KANUN, (2004), (22.01.2004 tarih ve 5072 sayılı Kanun), Resmi Gazete 29.01.2004 tarih ve 25361 sayılı.
• • ENGEL, P., BLACK, M. M., BEHRMAN, JR., (2007), Child Development in Developing Countries 3: Strategies to Avoid the loss of Developmental Potential in More Than: 200 Million Children in the Developing World, Lancet: 369: 229-242.
• • HABERTÜRK GAZETESİ, (2016), Okul Öncesi Eğitim Zorunlu Oluyor, (www.haberturk.com.tr. Erişim Tarihi: 11.10.2016).
• • İKTİSADİ KALKINMA VAKFI, (2014), Avrupa 2020 Stratejisi, İktisadi Kalkınma Vakfı Yayınları, Yayın No: 269, İstanbul.
• • KAYTAZ, M., (2005), “Türkiye’de Okul Öncesi Eğitimin Bir Maliyet-Fayda Analizi”, AÇEV, İstanbul.
• • LORCU, F., (2015), Avrupa Birliği (AB), Eğitim Hedefleri Açısından Türkiye ve Üye Ülkelerin Yakınlıklarının Değerlendirilmesi, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, Yıl: 7, Sayı: 14.
• • MARTI, M. M., (2006), Örgün Eğitim Kademelerinde Okullaşma Hedefleri ve Gerçekleşme Düzeyi, Verimlilik Dergisi, Yıl: 2006, Sayı:1.
• • MİLLİYET GAZETESİ, (2017), Ulusal Kamu Entegre Veri Merkezi Kuruluyor, (www.milliyet.com. Erişim Tarihi: 09.01.2017).
• • OKTAY, A., ZEMBAT, R., (2014), Okul Öncesi Eğitim, Erken Çocukluk Eğitimi Bölüm 2, Editör: Prof. Dr. İbrahim H. DİKEN Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• • SABANCI ÜNİVERSİTESİ, (2015), Eğitim İzleme Raporu, 2014-2015 ERG (Eğitim Reformu Girişimi).
• • T. C. ANAYASA MAHKEMESİ, (2007), Anayasa Mahkemesi Kararı, 29.12.2007 tarih ve 26741 sayılı Resmi Gazete.
• • T. C. AVRUPA BİRLİĞİ BAKANLIĞI (Mülga), (2014), Eğitim ve Öğretim 2020, Sosyal, Bölgesel ve Yenilikçi Politikalar Başkanlığı, Ankara.
• • T. C. CUMHURBAŞKANLIĞI, (2018), Birinci 100 Günlük Eylem Planı, (03.08.2018).
• • T. C. CUMHURBAŞKANLIĞI, (2018), İkinci 100 Günlük Eylem Planı, (13.12.2018) .
• • T. C. CUMHURBAŞKANLIĞI STRATEJİ VE BÜTÇE BAŞKANLIĞI, (1989), Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı, TBMM’nin 22.06.1989 tarih ve 62 sayılı Kararı.
• • T. C. CUMHURBAŞKANLIĞI STRATEJİ VE BÜTÇE BAŞKANLIĞI, (1995), Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, 25.07.1995 tarih ve 22354 sayılı Mükerrer Resmi Gazete.
• • T. C. CUMHURBAŞKANLIĞI STRATEJİ VE BÜTÇE BAŞKANLIĞI, (2000), Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, 05.07.2000 tarih ve 24100 sayılı Mükerrer Resmi Gazete.
• • T. C. CUMHURBAŞKANLIĞI STRATEJİ VE BÜTÇE BAŞKANLIĞI, (2006), Dokuzuncu Kalkınma Planı, 2007, 01.07.2006 tarih ve 26215 sayılı Mükerrer Resmi Gazete.
• • T. C. CUMHURBAŞKANLIĞI STRATEJİ VE BÜTÇE BAŞKANLIĞI, (2013), Onuncu Kalkınma Planı, 06.07.2013 tarih ve 28699 sayılı Mükerrer Resmi Gazete.
• • T. C. HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI , (2017), Kesin Hesap Cetvelleri, 1993-2016, T. C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü, Ankara.
• • T. C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, (1961), İlköğretim ve Eğitim Kanunu, (05.01.1961 tarih ve 222 sayılı Kanun), 12.01.1961 tarih ve 10705 sayılı Resmi Gazete.
• • T. C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, (1973), Milli Eğitim Temel Kanunu, (14.06.1973 tarih ve 1739 sayılı Kanun), 24.6.1973 tarih ve 14574 sayılı Resmi Gazete.
• • T. C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, (2011), Erken Çocukluk Eğitiminde Temel İlkeler: Çocuk Gelişimi ve Eğitimi, 141EO0039, Ankara.
• • T. C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, (2011), 2011 Yılı Performans Programı, MEB, Strateji Geliştirme Başkanlığı, sgb.meb.gov.tr: Ankara.
• • T. C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, (2013), 2013 Yılı Performans Programı, MEB, Strateji Geliştirme Başkanlığı, Ankara.
• • T. C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, (2014), 2014 Yılı Performans Programı, MEB Strateji Geliştirme Başkanlığı, http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2014_01/24032751_performans_programi_2014.pdf.
• • T. C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, (2015), 2015 Yılı Performans Programı, MEB Strateji Geliştirme Başkanlığı, https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2015_01/30052657_2015. performans_programi,pdf.
• • T. C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, (2016), 2016 Yılı Performans Programı, MEB Strateji Geliştirme Bşk.lığı, www.sgb.meb.gov.tr/.../2016_04/28051255_2016_performans_programi, pdf.
• • T. C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, (2017), 2017 Yılı Performans Programı, MEB Strateji Geliştirme Bşk.lığı, www.mebpersonel.com/meb/meb-2017-yili-performans-programi-h211577.html.
• • T. C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, (2018), 2018 Yılı Performans Programı, MEB Strateji Geliştirme Başkanlığı, www.sgb.meb.gov.tr/www/2018-yili-performans- programi.
• • T. C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, (2007), Örgün Eğitim İstatistikleri, (2006-2007 Eğitim Öğretim Yılı), https://sgb.meb.gov.tr / ISSN/ISBN: 1300-0993/978-975-11-2884-3.
• • T. C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, (2008), Örgün Eğitim İstatistikleri, (2007-2008 Eğitim Öğretim Yılı), https://sgb.meb.gov.tr /ISSN/ISBN: 1300-0993/978-975-11-3033-4.
• • T. C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, (2009), Örgün Eğitim İstatistikleri, (2008-2009 Eğitim Öğretim Yılı), https://sgb.meb.gov.tr ISSN/ISBN: 1300-0993/978-975-11-3167-6, Ankara.
• • T. C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, (2010), Örgün Eğitim İstatistikleri, (2009-2010 Eğitim Öğretim Yılı), https://sgb.meb.gov.tr ISSN/ISBN: 1300-0993/978-975-11-3308-3, Ankara.
• • T. C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, (2011 ), Örgün Eğitim İstatistikleri, (2010-2011 Eğitim Öğretim Yılı), https://sgb.meb.gov.tr /ISSN/ISBN: 1300-0993/978-975-11-3507-0.
• • T. C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, (2012), Örgün Eğitim İstatistikleri, ( 2011-2012 Eğitim Öğretim Yılı), https://sgb.meb.gov.tr ISSN / ISBN: 1300-0993/978-975-11-3609-1.
• • T. C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, (2013), Örgün Eğitim İstatistikleri, (2012-2013 Eğitim Öğretim Yılı), https://sgb.meb.gov.tr /ISSN/ISBN: 1300-0993/978-975-11-3744-9.
• • T. C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, (2014), Örgün Eğitim İstatistikleri, (2013-2014 Eğitim Öğretim Yılı), https://sgb.meb.gov.tr/, ISSN/ISBN:1300-0993 / 978-975-11-3808-8.
• • T. C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, (2015), Örgün Eğitim İstatistikleri, (2014-2015 Eğitim Öğretim Yılı), https://sgb.meb.gov.tr/,ISSN/ISBN: 978- 975-113901–6.
• • T. C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, (2016), Örgün Eğitim İstatistikleri, (2015-2016 Eğitim Öğretim Yılı), ISSN/ISBN: 978-975-11-3982–5, Ankara.
• • T. C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, (2017), Örgün Eğitim İstatistikleri, (2016-2017 Eğitim Öğretim Yılı) (1. Dönem), ISSN/ISBN: 978-975-11-4216–0, https://sgb.meb.gov.tr.
• • T. C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, (2018), Örgün Eğitim İstatistikleri, (2017-2018 Eğitim Öğretim Yılı), https://sgb.meb.gov.tr/, ISSN/ISBN: 978-975-11-4797–4.
• • T. C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, (2012), 2012 Yılı Faaliyet Raporu, MEB Strateji Geliştirme Başkanlığı, sgb.meb.gov.tr: Ankara.
• • T. C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, (2017), 2016 Faaliyet Raporu, https://sgb.meb.gov.tr/ meb_iys_dosyalar/2017_02/28172815_2016_ FR_.
• • T. C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, (1973), Milli Eğitim Temel Kanunu, (14.06.1973 tarih ve 1739 sayılı Kanun), 24.06.1973 tarih ve 14574 sayılı Resmi Gazete.
• • T. C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, (1992), MEB Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun, (30.04.1992 tarih ve 3797 sayılı Kanun), 12.05.1992 tarih ve 21226 sayılı Resmi Gazete.
• • T. C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, (2011), MEB Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, (652 sayılı KHK),14.09.2011 tarih ve 28054 sayılı Resmi Gazete.
• • T. C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, (2018), 2023 Eğitim Vizyonu.
• • T. C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, (2012), 12 Yıl Zorunlu Eğitim, MEB Özel Kalem Md.lüğü, 09.03.2012 tarih ve 2012/ 20 sayılı Genelgesi.
• • TÜİK, Milli Eğitim Bakanlığı Örgün Eğitim İstatistikleri (1993- 2005), Ankara.
• • TÜİK, (1995), Milli Eğitim İstatistikleri, Örgün Eğitim: 1992-1993, Ankara.
• • TÜİK, (1996), Milli Eğitim İstatistikleri, Örgün Eğitim: 1993-1994, Ankara.
• • TÜİK, (1997), Milli Eğitim İstatistikleri, Örgün Eğitim: 1994-1995, Ankara.
• • TÜİK, (1999), Milli Eğitim İstatistikleri, Örgün Eğitim: 1996-1997, Ankara.
• • TÜİK, (2017), İşsizlik İstatistikleri, Ankara.
• • UNICEF, (2015), Okul Dışındaki Çocuklar Küresel Girişimi: Türkiye Ülke Raporu, ISBN: 978-92-806-4724-2.
• • UNICEF, (2016), Küresel Eğitim Fırsatlarının Finansmanı Uluslararası Komisyon Raporu, Basın Merkezi 18.09.2016, New York. http:// report.educationcommission.org.
• • UNICEF, (2016), The State of The World’s Children 2016: A Fair Chance for Every Child, www.unicef.org. June 2016.
• • UNICEF, (2017), Dijital Bir Dünyada Çocuklar: Dünya Çocuklarının Durumu, www.unicef.org/SOWC 2017.