TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİNDE YÖNETİCİLERİN DIŞ KAYNAK KULLANIMI KONUSUNDA ALGILARININ DEĞERLENDİRİLMESİ: SAĞLIK SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA

Yıl 2021, Sayı: 1, 17 - 34, 29.01.2021

Mine Ömürgönülşen , Seval Selvi Sarıgül

https://doi.org/10.51551/verimlilik.700895

Cited By: 4

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı, sağlık yöneticilerinin tedarik zinciri yönetiminde dış kaynaklardan yararlanma noktasındaki algılarını değerlendirmektir.
Yöntem: Araştırma için Erzincan ve Erzurum illerinde faaliyet gösteren toplam 15 hastanenin başhekimi, başhekim yardımcıları, hastane müdürleri ve müdür yardımcılarına Kasım 2018 - Ocak 2019 tarihleri arasında mail ve yüz yüze görüşme yoluyla anket uygulanmıştır. Toplam 103 hastane yöneticisinin dönüş yaptığı anketler SPSS 22 paket programında analiz edilmiştir.
Bulgular: Elde edilen veriler doğrultusunda yöneticilerin en çok sırasıyla güvenlik, temizlik, kafeterya ve yemek hizmetlerini dışarıdan aldıkları, tedarikçilerle çok sıklıkla sorun yaşadıkları ve bu sorunların daha çok ödeme ve gecikmelerden kaynaklandığı, çoğunun tedarikçilerinden memnun olmadığı ve tedarikçi firma seçiminde güven kriterini ön planda tuttukları sonucuna ulaşılmıştır.
Özgünlük: Literatürde dış kaynak kullanımı konusunda birçok araştırma yapılmasına rağmen özellikle tedarikçi ilişkileri ve seçimi konusunda yöneticilere yol gösterecek sınırlı sayıda çalışma bulunduğu görülmektedir. Ayrıca sağlık sektöründe dış kaynak kullanımı noktasında sağlık yöneticilerinin tedarikçilerine yönelik algılarının değerlendirildiği çalışmalara da az rastlanmaktadır. Bu nedenle bu çalışma, hem yaşanan problemler çerçevesinde çözüm önerilerinde bulunmaya, hem de literatürde konu ile ilgili boşluğu da gidermeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Dış Kaynak Kullanımı, Yönetici, Tedarik Zinciri Yönetimi, Sağlık Sektörü.

Destekleyen Kurum

Çalışmayı destekleyen herhangi bir kurum ya da kuruluş bulunmamaktadır.

Kaynakça

• • AKBULUT, Y., TEREKLİ, G. ve YILDIRIM, T. (2012), Outsourcing in Turkish Hospitals: A Systematic Review, Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 11 (2): 25-33.
• • AKYÜREK, Ç. E. (2013), Sağlık Sisteminde Dış Kaynaklardan Yararlanma: T. C. Sağlık Bakanlığı Hastaneleri’nde Dış Kaynaklardan Yararlanma Uygulamalarının Değerlendirilmesi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sağlık Kurumları Yönetimi Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Ankara.
• • ALTMAN, D. J. ve GUNDERMAN, R. B. (2008), Outsourcing: A Primer for Radiologists, Journal of the American College of Radiology, Volume 5, Issue 8; 893-899.
• • APPELBAUM, E., BERG, P. ve PREUSS, G. A. (2001), The Effects of Work Restructuring on Low Wage, Low Skill Workers in US Hospitals, https:// www.msu.edu/ bergp/ hospital %20workers %20chapter.pdf, (Erişim Tarihi: 27.12.2018).
• • ARSLAN, M. (2018), Sağlık Kurumlarında Dış Kaynak Kullanımının Değerlendirilmesi: Van İli Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı, Elazığ.
• • ATASEVER, M., KARACA, Z. ve UÇAR E. (2017), Türkiye Sağlık Hizmet Alımları Rehberi: Yönetim, Mevzuat, Tedarik, Uygulama, Muhasebe Harcamaları Rakamları ve Analiz, Nobel Yayınevi, Ankara, ISBN:978-605-67663-2-9.
• • AUGURZKY, B. ve SCHEUER, M. (2007), Outsourcing in the German Hospital Sector, The Service Industries Journal, 27 (3): 263-277.
• • AZAKLI, A. (2005), Kamu Hastanelerinde Dış Kaynak Kullanımı ve Bursa Devlet Hastanesi Örneği, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Afyon.
• • BAÇ, A. (2019), Tekirdağ İli Kamu Hastaneleri Genel Sekreterliğine Bağlı Hastanelerde Dış Kaynak Kullanımı: Çorlu Devlet Hastanesi Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı, Tekirdağ.
• • BALTACI, A. (2018), Nitel Araştırmalarda Örnekleme Yöntemleri ve Örnek Hacmi Sorunsalı Üzerine Kavramsal Bir İnceleme, Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (1), 231-274.
• • BİÇER, İ. ve ÖMÜRGÖNÜLŞEN, M. (2019), Sağlık Kurumları Yöneticilerinin Tedarik Zinciri Yönetimi Algılarının Belirlenmesi, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 22 (3), 599-618.
• • BRIAN, S., CHASIN, M. D., ELLIOTT, S. P., STEPHEN, A. ve KLOTZ, M. D., (2007), Medical Errors Arising from Outsourcing Laboratory and Radiology Services, The American Journal of Medicine, Volume 120, Issue 9, September 2007; 819.
• • BROWN, D. ve WILSON, S. (2005), Black Book of Outsourcing: How To Manage the Changes, Challenges and Opportunities, Hoboken, NJ., Wiley.
• • ÇAKIRER, M. A. (2002), Devlet Hastanelerinde Dış Kaynaklardan Yararlanma (Outsourcing) Yönteminin Uygulanabilirliği ve Bir Uygulama, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kütahya.
• • CHOPRA, S. ve MEINDL, P. (2007), Supply Chain Management: Strategy, Planning and Operation, 3rd ed., Pearson International Edition, Pearson Prentice Hall, Upper Saddle River, New Jersey.
• • CORBETT, M. F. (2004), The Outsourcing Revolution: Why it Makes Sense and How to do it Right, Chicago: Dearborn Trade Publishing.
• • CRUZ, A. M. ve RINCON, A. M. (2012), Medical Device Maintenance Outsourcing: Have Operation Management Research and Management Theories Forgotten the Medical Engineering Community?, A Mapping Review, European Journal of Operational Research, Volume 221, Issue 1, 16 August 2012; 186-197.
• • DANVERS, K. ve NIKOLOV, P. (2010), Does Outsourcing Affect Hospital Profitability?, Journal of Health Care Finance, 37 (1); 13-29.
• • DUMAN, E. (2011), Rekabet Üstünlüğü Sağlama Açısından İşletmelerin Temel ve Yardımcı Faaliyetlerinde Dış Kaynak Kullanımı: Özel Hastanelerde Bir Araştırma, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
• • EKİN, A., YANIK, A. ve KIYAK, M. (2012), Bir Eğitim ve Araştırma Hastanesinde Dışardan Satın Alınan Hizmetlerin Ekonomik Değerlendirmesi, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 15 (1): 1-23.
• • ELHAJ, S. S. M. (2019), Hastanelerde Dış Kaynaklardan Yararlanma Uygulamaları: Ürdün Haşimi Krallığı Hastaneleri'nde Dış Kaynaklardan Yararlanma Uygulamalarının Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı, Ankara.
• • GÖZÜKÜÇÜK, M. ve ÇELİK, Y. (2012), Sağlık Bakanlığı Hastanelerinde Dışarıdan Sağlık Hizmeti Alımı: Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 15 (2): 1-25.
• • HENSLEY, S. (1997), Outsourcing Boom: Survey Shows More Hospitals Turning to Outside Firms for a Broad Range of Services, Modern Healhcare, 27 (35): 51-62.
• • HSIAO, C., PAI, J. ve CHIU, H. (2009), The Study on the Outsourcing of Taiwans’s Hospitals: A Questionnaire Survey Research, BMC Health Services Research, 9 (78): 1-9.
• • İŞÇİ, E. (2004), Hastanelerin Yönetiminde Dış Kaynak Kullanımının Önemi ve İstanbul İlinde Bir Uygulama, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• • KAĞNICIOĞLU, C. H. (2007), Tedarik Zinciri Yönetiminde Tedarikçi Seçimi, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
• • KALKAN, M., SÖKMEN, A. ve BIYIK, Y. (2015), Sağlık Hizmetlerinde Dış Kaynak Kullanımı: Ankara Halk Sağlığı Müdürlüğü Uygulaması, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17 (2): 35-56.
• • KARAHAN, A. (2009), Dış Kaynak Kullanımının Verimlilik Üzerine Etkisi (Hastane Yöneticileri Üzerine Bir Araştırma), Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (21): 185-199.
• • KARAKULLUKCU, İ. (2015), Dış Kaynak Kullanımı Yöntemi Uygulayan İşletmelerde Çalışanların Örgütsel Bağlılık İle İş Doyumu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Bolu İzzet Baysal Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Türk Hava Kurumu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Bolu.
• • KERN, T. ve WILLCOCKS, L. (2000), Exploring Information Technology Outsourcing Relationships: Theory and Practice, The Journal of Strategic Information Systems, 9: 321–350.
• • KESKİN, Y. (2015), Kamu Hastanelerinde Dış Kaynak Kullanımı ve Rize Devlet Hastanesi’nde Bazı Maliyet Faktörleri Açısından Bir Değerlendirme, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yönetimi Anabilim Dalı Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• • KILIÇ, T. ve KOÇ, Ö. (2016), Hastaneleri Dış Kaynak Kullanımına Yönelten Nedenler Üzerine Bir Araştırma, Aydın Sağlık Dergisi, ISSN: 2149-5769; 67-81.
• • KILIÇ, C. H. ve GÜDÜK, Ö. (2017), Sağlık Hizmetlerinde Dış Kaynak Kullanımının Kurumsal Kültür Bağlamında Değerlendirilmesi: Bir Hastane Örneği, Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 4 (2); 81-89.
• • KORKMAZ, V. (2013), Nakliyenin Tedarik Zinciri Performans Geliştiricisi Olarak Kullanımı ve Bir Uygulama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• • KÖKSAL, F. (2016), Sağlık Kurumlarında Dış Kaynak Kullanımının Çalışanlar Tarafından Değerlendirilmesi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Samsun.
• • KROES, J. R. ve GHOSH, S. (2010), Outsourcing Congruence with Competitive Priorities: Impact on Supply Chain and Firm Performance, Journal of Operations Management, 28 (2); 124–143.
• • KWON, J. ve YOON, B. J. (2003), Prevalence of Outsourcing and Perception of Clinical Nutrition Managers on Performance of Health Care Dietetics Services, Journal of the American Dietetic Association, Volume 103, Issue 8; 1039-1042.
• • KRAJEWSKI, L. J., MALHOTRA, M. K. ve RITZMAN, L. P. (2016), Operations Management Processes and Supply Chains, Pearson: 11th Edition, ISBN-13: 978-1-292-09386-4.
• • LEE, J. (2017), Strategic Risk Analysis for Information Technology Outsourcing in Hospitals, Information and Management, Volume 54 (8), 1049-1058.
• • LORENCE, D. P. ve SPINK, A. (2004), Healthcare Information Systems Outsourcing, International Journal of Information Management, 24 (2), 131-145.
• • MENACHEMI, N., BURKHARDT, J. ve BROOKS, R. G. (2007), To Outsource or not to Outsource: Examining The Effects of Outsourcing, IT Functions on Financial Performance in Hospitals, Health Care Management Review, 32 (1): 46-54.
• • MOLLAHALİLOĞLU, S. (2009), Outsourcing Profile in The Turkish Health Care System, Journal of Health Care Finance 34 (4): 74–82.
• • MOLLAHALİLOĞLU, S., GÜRSÖZ, H., ARI, H. O. ve ÖNCÜL, H. G. (2010), Türk Sağlık Sistemi’nde Kurum Dışından Hizmet Alımı Uygulamaları”, T.C. Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü, Yayın No: 2010-24, Ankara.
• • MOSCHURIS, S. C. ve KONDYLIS, M. N. (2006), Outsourcing in Public Hospitals: A Greek Perspective, Journal of Health Organization and Management, 20 (1): 4-14.
• • NAZLIOĞLU, B. ve YAR, C. (2016), Hastane İşletmelerinde Dış Kaynak Kullanımı – Maliyet İlişkisi: Literatür Taraması, Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 2 (3): 71-80.
• • OLOFSSON, P. T., BLOMQVIST, K., FRIDELL, K. ve ASPELIN, P. (2016), Referring Physicians' Experiences of Outsourcing Radiological Examinations, A Variety of Views on the Consequences, 22 (1), 64-68.
• • OLOFSSON, P. T., ASPELIN, P., BOHLIN, J. and BLOMQUIST, L., (2018), The İmpact of Contracts on Outsourcing Computed Tomography Examinations from a Swedish Public University Hospital to a Private Radiology Unit, 25 (2), 148-154.
• • ÖZDEMİR, H. Ö. (2010), Kamu Kuruluşlarında Dış Kaynaklardan Yararlanma “Outsourcing”: Kafkas Üniversitesi Örneği, Akademik Bakış Dergisi, 20, 1-13.
• • ÖZTÜRK, A. ve SEZGİLİ, K. (2002), “Dış Kaynaklardan Yararlanmanın Yeni Bir Rekabet Stratejisi Olarak Kullanılması ve Uygulama Süreci”, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21 (2), 127-142.
• • ÖZTÜRK, Y. E. (2009), Türk Sağlık Sektörü İçerisindeki Üniversite Hastanelerinin Etkinliklerinin Artırılmasında Dış Kaynak Kullanımı Uygulamasının Etkisi Üzerine Veri Zarflama Analizine Dayalı Bir Araştırma, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yönetim Organizasyon Bilim Dalı, Doktora Tezi, Konya.
• • ROBERTS, V. (2001), Managing Strategic Outsourcing in the Healthcare Industry, Journal of Healthcare Management, 46 (4), 239-249.
• • SEZER, A. (2009), Hastane İşletmelerinde Dış Kaynak Kullanımının (Outsourcıng) Hizmet Kalitesine Etkisi ve Bir Uygulama, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Hastane ve Sağlık Kuruluşları Yönetimi, Yüksek Lisans Tezi, Samsun.
• • SURVIVING SUPPLY CHAIN INTEGRATION: Strategıes for Small Manufacturers, (2000), Washington, DC: The National Academies Press. doi: 10.17226/6369.
• • SÖYLER, S. ve ZEKİOĞLU, A. K. (2017), Sağlık Hizmetlerinde Dış Kaynak Kullanımı: Bir Alan Araştırması, Sağlık Yönetimi Dergisi, 1 (1), 11-20.
• • SRDJAN, J., CRADDICK, K., NAIR, B. G., BOUNTHAVONG, M., YEUNG, K., KUSULOS, D., KONUTSON, J. S., SOMANI, S. ve BOWDLE, A. (2017), Relative Costs of Anesthesiologist Prepared, Hospital Pharmacy Prepared and Outsourced Anesthesia Drugs, Journal of Clinical Anesthesia, 36, 178-183.
• • TOPAL, S. C. (2010), Hastane Yöneticilerinin Dış Kaynaklı Hizmet Alımlarına İlişkin Görüşleri: Bir Anket Çalışması, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• • WANG, W., CHEN, L. and ZHANG, Q. (2015), Outsourcing High-Dimensional Healthcare Data to Cloud with Personalized Privacy Preservation, Computer Networks, 88 (9), 136-148.
• • YAĞMUR, A. (2007), Öz Yeteneklerden Daha Etkin Biçimde Yararlanmada Bir Araç ve Yöntem Olarak Dış Kaynak Kullanımı (Outsourcing): Kuram ve Sağlık İşletmelerinde Karşılaştırmalı Bir Araştırma, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yönetim Organizasyon Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• • YALÇIN, İ., AKIN, M. ve ŞEKER, M. (2011), Kamu Hastanelerinde Dış Kaynak Kullanımı: Kayseri Eğitim ve Araştırma Hastanesi Örneği, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13 (20), 83-92.
• • YILDIZ, B. (2008), Dış Kaynak Kullanımı (Outsourcing): Gaziantep’teki Kamu ve Özel Sektör Yataklı Tedavi Kurumlarında Bir Alan Araştırması, Basılmamış Yüksek Lisans Projesi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• • YILMAZ, N. (2013), Dış Kaynak Kullanımı (Outsourcing) ve Hastanelerde Dış Kaynak Kullanımı, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yönetimi Anabilim Dalı Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• • YOUNG, S. (2008), Outsourcing in Public Health: A Case Study of Contract Failure and Its Aftermath, Journal of Health Organization and Management, 22 (5), 446 – 464.
• • ZUBERI, D. M. ve PTASHNICK, M. B. (2011), The Deleterious Consequences of Privatization and Outsourcing for Hospital Support Work: The Experiences of Contracted-Out Hospital Cleaners and Dietary Aids in Vancouver, Canada, Social Science and Medicine, 72 (6), 907-911.