EFFICIENCY AND PRODUCTIVITY ANALYSIS OF TURKISH ELECTRICITY DISTRIBUTION COMPANIES

Yıl 2022, Sayı: 3, 427 - 440, 30.07.2022

Meryem Emre Aysin Gürkan Çalmaşur

https://doi.org/10.51551/verimlilik.968983

Öz

Purpose: This study aims to investigate the performance of Turkey’s electricity distribution companies added the privatization program from the point of efficiency and productivity. 

Methodology: Efficiency and productivity analyses were condutcted using Data Envelopment Analysis and Malmquist Total Factor Productivity Index. For the measurement of efficiency, the input-oriented CCR model, which considers the constant return to scale, and the input-oriented BCC models, which consider the variable return to scale, have been tried. The change in total factor productivity and the sources of this change in the related period were explained by Malmquist Total Factor Productivity Index.

Findings: Efficiency has its lowest level in 2013 and highest level in 2016. The greatest increase in total factor productivity occurred in 2013-2014, and greatest decrease occurred in the period of 2014-2015. The average increase in total factor productivity of the sector as a whole is 10,5% annualy. The results of the study indicate that the decision units work inefficiently and that the differences in the welfare level of the regions served by the distribution companies do not have a significant effect on the efficiency.

Originality: In the study both efficiency and productivity of the electricity distribution companies are examined for the period 2012-2018. Due to the importance of the energy sector this subject is worth investigating. For these reasons, the study has originality.

Anahtar Kelimeler

Electricity Distribution, Efficiency, Productivity, Data Envelopment Analysis, Malmquist Total Factor Efficiency.

TÜRKİYE ELEKTRİK DAĞITIM ŞİRKETLERİNİN ETKİNLİK VE VERİMLİLİK ANALİZİ

Öz

Amaç: Bu çalışmada özelleştirme programına alınan Türkiye elektrik dağıtım şirketleri performansının etkinlik ve verimlilik açısından incelenmesi hedeflenmektedir.

Yöntem: Veri zarflama analizi ve Malmquist Toplam Faktör Verimliliği İndeksi kullanılarak etkinlik ve verimlilik analizi yapılmıştır. Etkinlik ölçümünde, ölçeğe göre sabit getiriyi dikkate alan girdi odaklı CCR modeli ve ölçeğe göre değişen getiriyi dikkate alan girdi odaklı BCC modelleri denenmiştir. Malmquist Toplam Faktör Verimliliği İndeksi ile ilgili dönemde toplam faktör verimliliklerindeki değişme ve bu değişimin kaynakları açıklanmıştır.

Bulgular: Verimlilik 2013 yılında en düşük, 2016 yılında ise en yüksek seviyeyedir. En büyük toplam faktör verimliliği artışı 2013-2014, düşüşü ise 2014-2015 döneminde gerçekleşmiştir. Sektörün bir bütün olarak toplam faktör verimliliği artışı yıllık ortalama %10,5’tir. Çalışma sonuçları, karar birimlerinin etkinsiz çalıştığını ve dağıtım şirketlerinin hizmet verdikleri bölgelerdeki refah düzeyi farklılıklarının etkinlik üzerinde belirgin bir etkisi bulunmadığını göstermektedir.

Özgünlük: Çalışmada elektrik dağıtım şirketlerininn hem etkinlik hem de verimlikleri 2012-2018 dönemi için incelemiştir. Enerji sektörünün önemi sebebiyle bu konu araştırılmaya değer görülmüştür. Çalışma bu nedenlerle özgün nitelik taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Elektrik Dağıtımı, Etkinlik, Verimlilik, Veri Zarflama Analizi, Malmquist Toplam Faktör Verimliliği

Kaynakça

• Ahıska, S.Ş. (2003). “Les Applications De L'analyse D'enveloppement De Donnees Imprecises”, Yüksek Lisans Tezi, Galatasaray Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Altan, Ş., Atan, M. ve Tokpınar, S. (2015). “Sektörel Etkinlik Ölçümü: Girdi Çıktı Tablosu ve Veri Zarflama Analizi ile Bir Uygulama”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(2), 214-234.
• Angelidis, D. ve Lyroudi, K. (2005). “The Magnitude of off Balance Sheet Activities for the Evaluation of Banking Productivity”, International Conference on Finance, September 2-4, Copenhagen, Denmark.
• Asandului, L., Roman, M. ve Fatulescu, P. (2014). “The Efficiency of Healthcare Systems in Europe: A Data Envelopment Analysis Approach”, Procedia Economics and Finance, 10, 261-268.
• Atan, M. (2003). “Türkiye Bankacılık Sektöründe Veri Zarflama Analizi ile Bilançoya Dayalı Mali Etkinlik ve Verimlilik Analizi”, Ekonomik Yaklaşım, 14(48), 71-86.
• Aytemiz, S.K. (2006). “Ticaretin Serbestleşmesi ve Türkiye İmalat Sanayinde Toplam Faktör Verimliliği”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 71-93.
• Bağdadioglu, N., Price, C.M.W. ve Weyman-Jones, T.G. (1996). “Efficiency and Ownership in Electricity Distribution: A Non-Parametric Model of the Turkish Experience”, Energy Economics, 18(1-2), 1-23.
• Bağdadioglu, N., Price, C.W. ve Weyman-Jones, T. (2007). “Measuring Potential Gains from Mergers among Electricity Distribution Companies in Turkey Using A Non-Parametric Model”, The Energy Journal, 28(2), 82-110.
• Bakırcı, F. (2006). “Sektörel Bazda Bir Etkinlik Ölçümü: VZA ile Bir Analiz”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(2), 199-217.
• Başaran, A. ve Bağdadi̇oğlu, N. (2010). “Türkiye Elektrik Sektöründe Reform Süreci, Regülâsyon ve Rekabet Politikası”, Sosyoekonomi, 12(12), 137-148.
• Bayram, N. (2016). “Veri Zarflama Analizi ve Toplam Faktör Verimliliği: Aracı Kurumlar Üzerine Bir Uygulama”, Verimlilik Dergisi, (2), 7-44.
• Baysal, M., Alçılar, B., Çerçioğlu, H. ve Toklu, B. (2005). “Türkiye'deki Devlet Üniversitelerinin 2004 Yılı Performanslarının, Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Belirlenip Buna Göre 2005 Yılı Bütçe Tahsislerinin Yapılması”, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(1), 67-73.
• Bekmez, S. ve Manga, M. (2013). “Türkiye’nin Elektrik Tüketimine Karşı Olan Bağımlılığı ve Verimliliği: Esneklik ve VAR Analizi”, Verimlilik Dergisi, (3), 41-63.
• Bektaş, A. (2007). “Ankara’daki Özel Liselerin Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ile Ölçümü”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Charnes, A., Cooper, W.W. ve Rhodes, E. (1978). “Measuring the Efficiency of Decision Making Units”, European Journal of Operational Research, 2, 429-444.
• Charnes, A., Cooper, W.W. ve Rhodes, E. (1981). “Evaluating Program and Managerial Efficiency: An Application of Data Envelopment Analysis to Program Follow Through”, Management Science, 27(6), 668-697.
• Chen, Y. (2011). “Productivity of Automobile Industries Using the Malmquist Index: Evidence from the Last Economic Recession”, Journal of Centrum Cathedra, 4(2), 165-181.
• Cinemre, N. (2004). “Doğrusal Programlama”, Beta Basım Yayım, İstanbul.
• Cingi, S. ve Tarım, A. (2000). “Türk Banka Sisteminde Performans Ölçümü Dea - Malmquist TFV İndeksi Uygulaması”, TBB Yayını, Ankara.
• Cooper, W.W., Seiford, L.M. ve Zhu, J. (2011). “Data Envelopment Analysis: History, Models, and Interpretations, In Handbook on Data Envelopment Analysis”, 1-39, Springer, Boston.
• Cullman, A. (2007). “Efficiency Analysis of East European Electricity Distribution in Transition”, Journal of Productivity Analysis, 123, 17-75.
• Cullmann, A. ve Yon Hirschhausen, C. (2008). “Efficiency Analysis of East European Electricity Distribution in Transition: Legacy of the Past?”, Journal of Productivity Analysis, 29(2), 155.
• Çakmak, E.H., Dudu, H. ve Öcal, N. (2008). “Türk Tarım Sektöründe Etkinlik: Yöntem ve Hanehalkı Düzeyinde Nicel Analiz”, ODTÜ Yayınları, Ankara.
• Çelen, A. (2013). “Efficiency and Productivity (TFP) of the Turkish Electricity Distribution Companies: An Application of Two-Stage (DEA&Tobit) Analysis”, Energy Policy, 63, 300-310.
• Çelen, A. (2016). “Technical Efficiency İn Turkish Electricity Distribution Market: An Application of Stochastic Frontier Analysis (SFA)”, Ekonomik Yaklaşım, 27(101), 161-183.
• Çoban, O. (2007). “Türk Otomotiv Sanayiinde Endüstriyel Verimlilik ve Etkinlik”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29, 17-36.
• Çolak, Ö.F. ve Altan, Ş. (2002). “Toplam Etkinlik Ölçümü: Türkiye’deki Özel ve Kamu Bankaları için Bir Uygulama”, İktisat İşletme ve Finans, 196, 45-55.
• Deliktaş, E. (2002), “Türkiye Özel Sektör İmalat Sanayiinde Etkinlik ve Toplam Faktör Verimliliği Analizi”, ODTÜ Gelişme Dergisi, 29(3-4), 247-284.
• Deliktaş, E. (2006). “İzmir Küçük, Orta ve Büyük Ölçekli İmalat Sanayinde Üretim Etkinliği ve Toplam Faktör Verimliği Analizi”, Working Papers in Economics, Working Paper No: 06/03, 1-45.
• Dönmezçelik, O. (2014), “Türkiye’deki Elektrik Dağıtım Şirketlerinin Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ile İncelenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Düzgün, M. (2011). “Veri Zarflama Analiziyle Elektrik Dağıtım Şirketlerinin Etkinlik ve Verimlilik Analizi”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Farrell, M.J. (1957). “The Measurement of Productive Efficiency”, Journal of the Royal Statistical Society Series A (General), 120(3), 253-281.
• Färe, R., Grosskopf, S., Lindgren, B. ve Roos, P. (1994). “Productivity Developments in Swedish Hospitals: A Malmquist Output İndex Approach”, In Data Envelopment Analysis: Theory, Methodology and Applications, Springer: Dordrecht, 253-272.
• Giannakis, D., Jamasb, T. ve Pollitt, M. (2005). “Benchmarking and Incentive Regulation of Quality of Service: An Application to The UK Electricity Distribution Networks”, Energy Policy, 33(17), 2256-2271.
• Goto, M. ve Tsutsui, M. (2008). “Technical Efficiency and Impacts of Deregulation: An Analysis of Three Functions in US Electric Power Utilities During the Period From 1992 Through 2000”, Energy Economics, 30(1), 15-38.
• Güler, E., Kandemir, S.Y. ve Açıkkalp, E. (2020). “Türkiye’deki Enerji Dağıtım Şirketlerinin Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi”, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 7(1), 66-79.
• Hess, B. ve Cullmann, A. (2007). “Efficiency Analysis of East and West German Electricity Distribution Companies-Do the “Ossis” Really Beat the “Wessis?”, Utilities Policy, 15(3), 206-214.
• Jamasb, T. ve Pollitt, M. (2001). “Benchmarking and Regulation: International Electricity Experience”, Utilities Policy, 9, 107-130.
• Karacabey, A.A. (2002). “Türk Bankalarındaki Üretim Değişiklikleri ve Nedenleri”, İktisat, İşletme ve Finans, 17(191), 68-78.
• Karacaer, Ş. (1998). “Antalya Yöresindeki 4 ve 5 Yıldızlı Otellerde Toplam Etkinlik Ölçümü: Bir Veri Zarflama Analizi Uygulaması”,Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Karaduman, A. (2006). “Data Envelopment Analysis and Malmquist Total Factor Productivity (TFP) Index: An Application to Turkish Automotive Industry”, Yüksek Lisans Tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karagöl, E.T. ve Tür, M.R. (2017). “Türkiye'de Elektrik Enerjisi”, SETA.
• Karsak, E. ve İşcan, E.F. (2000). “Çimento Sektöründe Göreli Faaliyet Performanslarının Ağırlık Kısıtlamaları ve Çapraz Etkinlik Kullanarak Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi”, Endüstri Mühendisliği Dergisi, 11(3).
• Kaya, P. ve Aktan, H.E. (2011). “Türk Tarım Sektörü Verimliliğinin Parametrik Olmayan Bir Yöntemle Analizi”, Journal of Alanya Faculty of Business/Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 3(1), 261-282.
• Keskin Benli, Y. (2006). “İstanbul Menkul Kıymetler Borsası İmalat Sanayi için Etkinlik ve Toplam Faktör Verimliliği Analizi”, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Koçak, İ. ve Boran, K. (2016). Türkiye’deki İllerin Elektrik Tüketim Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi”, Politeknik Dergisi, 22(2), 351-365.
• Lo, F.Y., Chien, C.F. ve Lin, J.T. (2001). “A DEA Study to Evaluate the Relative Efficiency and Investigate the District Reorganization of the Taiwan Power Company”, IEEE Transactions on Power Systems, 16(1), 170-178.
• Lorcu, F. (2010). “Malmquist Toplam Faktör Verimlilik İndeksi: Türk Otomotiv Sanayi Uygulaması”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 39(2), 276-289.
• Mello, J.C.C.B.S.D., Lins, M.P.E. ve Gomes, E.G. (2002). “Contruction of a Smoothed DEA Frontier”, Pesquisa Operacional, 22, 183-201.
• Murray, A. (2016). “Partial Versus Total Factor Productivity Measures: An Assessment of Their Strengths and Weaknesses”, International Productivity Monitor, (31), 113.
• Özden, Ü. (2008). “Veri Zarflama Analizi (VZA) ile Türkiye'deki Vakıf Üniversitelerinin Etkinliğinin Ölçülmesi”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 37(2), 167-185.
• Pehlivanoğlu, F. (2011). “Doğu Marmara İmalat Sanayi'nde Etkinlik ve Verimlilik (Veri Zarflama Yöntemi İle Bir Analiz)”, Doktora Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Pérez-Reyes, R. ve Tovar, B. (2009). “Measuring Efficiency and Productivity Change (PTF) in The Peruvian Electricity Distribution Companies After Reforms”, Energy Policy, 37(6), 2249-2261.
• Rezitis, A.N. (2006). “Productivity Growth in the Greek Banking Industry: A Non-Parametric Approach”, Journal of Applied Economics, 9(1), 119-138.
• Sadjadi, S.J. ve Omrani, H. (2008). “Data Envelopment Analysis with Uncertain Data: An Application for Iranian Electricity Distribution Companies”, Energy Policy, 36(11), 4247-4254.
• Seiford, L.M., ve Zhu, J. (1999). “An İnvestigation of Returns to Scale in Data Envelopment Analysis”, Omega, 27(1), 1-11.
• Şenyücel, O. (2012). “Türkiye'de Elektrik Dağıtımında Hizmet Kalitesi ve Etkinlik Ölçümü”, Rekabet Kurumu, Ankara.
• Tarım, A. (2001). “Veri Zarflama Analizi: Matematiksel Programlama Tabanlı Göreli Etkinlik Ölçüm Yaklaşımı”, Sayıştay Yayınları, 15, 5-40, Ankara.
• TEDAŞ, https://www.tedas.gov.tr/#!tedas_bilgiedinme., (Erişim tarihi: 11.03.2021).
• Torun, N.K. ve Özdemir, A. (2015). “Türk Bankacılık Sektörünün 2008 Küresel Finansal Krizi Sürecinde Veri Zarflama Analizi ile Etkinlik Analizi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (33), 129-142.
• Umetsu, C., Lekprichakul, T. ve Chakravorty, U. (2003). “Efficiency and Technical Change in the Philippine Rice Sector: A Malmquist Total Factor Productivity Analysis”, American Journal of Agricultural Economics, 85(4), 943-963.
• Ünsal, M.E. (2020). “Ekonomik Büyümenin Kaynağı Olarak İşgücü Verimliliği, Sermaye Verimliliği ve Toplam Faktör Verimliliği: Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerden Yeni Kanıtlar”, Verimlilik Dergisi, (3), 7-23.
• Von Hirschhausen, C., Cullmann A. ve Kappeler, A. (2006). “Efficiency Analysis of German Electricity Distribution Utilities–Non-parametric and Parametric Tests”, Applied Economics, 38(21), 2553-2566.
• Webb, R. (2003). “Levels of Efficiency in UK Retail Banks: A Deap Window Analysis”, International Journal of The Economics of Business, 10(3), 305-322.
• Yenioğlu, Z.A. ve Toklu, B. (2020). “Stokastik Veri Zarflama Analizi ile Etkinlik Ölçümü: Türkiye Elektrik Dağıtım Şirketlerinin Karşılaştırmalı Analizi”, Politeknik Dergisi, 24(1), 87-101.
• Yılmaz, C., Özdil, T. ve Akdoğan, G. (2002). “Seçilmiş İşletmelerin Toplam Etkinliklerinin Veri Zarflama Yöntemi ile Ölçülmesi”, Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(4), 174-183.
• Yolalan, R. (1993). “İşletmeler Arası Göreli Etkinlik Ölçümü”, Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları: 483, Ankara.
• Zhang, Y. ve Bartels, R. (1998). “The Effect of Sample Size on the Mean Efficiency in DEA with an Application to Electricity Distribution in Australia, Sweden and New Zealand”, Journal of Productivity Analysis, 9(3), 187-204.
• Zhiyuan, G. ve Shanjun, W. (2011). “The Efficiency Evaluation of Chinese Automobile EnterpriseBased on the DEA Model”, Business Management and Electronic Information (BMEI), 1, 671-674.