GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE SAĞLIK HARCAMALARI ETKİNLİĞİNİN MALMQUIST İNDEKSİ İLE BELİRLENMESİ

Yıl 2022, Sayı: 4, 723 - 740, 26.10.2022

Resul Telli , Zehra Vildan Serin

https://doi.org/10.51551/verimlilik.1056742

Cited By: 2

Öz

Amaç: Bu çalışma Türkiye’nin de aralarında bulunduğu on beş gelişmekte olan ülkenin sağlık harcama etkinliğini ölçmeyi amaçlamaktadır.

Yöntem: Çalışmada Veri Zarflama Analizi (VZA) tabanlı Malmquist İndeksi (Mİ) yöntemi kullanılmış ve gelişmekte olan on beş ülke karar verme birimi (KVB) olarak belirlenmiştir. Analizlerde belirlenen 5 girdi ve 2 çıktının, 2000-2018 dönemine ait verileri kullanılmıştır. KVB’lere ait veriler DEA Solver LV(v8) Excel uzantısı kullanılarak çözümlenmiştir.

Bulgular: Mİ analizi sonuçlarına göre gelişmekte olan on beş ülkenin yaklaşık %50’sinin Toplam Faktör Verimlilik Değişimi (TFVD) değerinde artış elde ederek bu ülkelerin sağlık harcamalarında etkin olduğu tespit edilmiştir. TFVD değerinde ilk 3 sırada yer alan ülkeler Brezilya, Türkiye ve Mısır olarak belirlenmiştir.

Özgünlük: Bu çalışmanın diğer çalışmalardan birinci farkı Türkiye’nin gelişmekte olan ülkelerle sağlık harcamalarının etkinliğinin kıyaslanmasında VZA tabanlı Mİ yönteminin kullanılmasıdır. İkinci önemli farkı ise VZA ve Mİ yönteminin kullanıldığı diğer çalışmalara göre analiz döneminin (19 yıl) oldukça uzun olmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Harcamaları, Teknik Etkinlik, Teknolojik Etkinlik, Toplam Faktör Verimliliği, Malmquist İndeksi

DETERMINING THE EFFICIENCY OF HEALTH EXPENDITURES IN DEVELOPING COUNTRIES WITH THE MALMQUIST INDEX

Öz

Purpose: This study aims to measure the health expenditure efficiency of fifteen developing countries, including Türkiye.

Methodology: In the study Data Envelopment Analysis (DEA) based Malmquist Index (MI) method is used and fifteen developing countries are determined as decision making units (DMU). The data of 5 inputs and 2 outputs were used in the analyses the period of 2000-2018. Data belonging to DMUs were analyzed using the DEA Solver LV(v8) Excel extension.

Findings: According to the MI results approximately 50% of the developing countries achieved an increase in their Total Factor Productivity Change (TFPC) value and it is determined that these countries are efficient in their health expenditures. Brasil, Türkiye and Egypt are top three countries in TFPC value.

Originality: The first difference of this study from other studies is the use of DEA-based MI method in comparing the efficiency of health expenditures in Türkiye with developing countries. The second important difference is that the analysis period (19 years) is quite long compared to other studies using DEA and MI methods.

Anahtar Kelimeler

Health expenditures, Technical Efficiency, Technological Efficiency, Total Factor Efficiency, Malmquist Index

Kaynakça

• Afonso, A., ve Aubyn, M.S. (2005). “Non-Parametric Approaches to Education and Health Efficiency in OECD Countries”, Journal of Applied Economics, 8(2), 227-246.
• Aristovnik, A. (2015). “Efficiency of the Healthcare Sector in the EU-28 at the Regional Level”. In Managing intellectual capital and innovation for sustainable and inclusive society: proceedings of the MakeLearn and TIIM Joint International Conference (pp. 27-29).
• Artan, S., Hayaloğlu. P. ve Demirel, S.P. (2017). “BRICS Ülkelerinde Kamu Sağlık Harcamaları Etkinliğinin Belirleyicileri”, Sosyal Güvenlik Dergisi, 7(4). 9-29.
• Asandului, L., Roman, M., & Fatulescu, P. (2014). “The efficiency of healthcare systems in Europe: A data envelopment analysis approach”. Procedia Economics and Finance, 10, 261-268.
• Bağcı, H. (2018). “Kamu Hastaneleri Hizmet Sunum Performansının Veri Zarflama Analizi ve Malmquist İndeksi Yöntemleriyle Değerlendirilmesi”, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Banker, R.D., Charnes, A. ve Cooper, W.W. (1984). “Some Models for Estimating Technical and Scale İnefficiencies in Data Envelopment Analysis”, Management Science, 30(9),1078-1092.
• Bardakçı, S. ve Filiz, M. (2020). “Veri Zarflama Analizi ile Kamu Hastaneleri için Etkinlik Ölçümü: Artvin Ilinde Örnek bir Uygulama”, İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 8(2), 445-460.
• Beraldo, S., Montolio, D. ve Turati, G., (2009). “Healthy, Educated and Wealthy: A Primer on the Impact of Public and Private Welfare Expenditures on Economic Growth”, The Journal of Socio–Economics, 38, 946-956.
• Bulgurcu, B. ve Özdemir, P. (2015). “Geçiş Ekonomilerinde Sağlık Harcamalarının Etkinliği Üzerine Bir İnceleme”, Ege Academic Review, 15(4), 523-537.
• Caldwell, B.J. ve Spinks, J.M. (2005). “Leading the Self-Managing School”. Routledge, İngiltere.
• Caves, D.W., Christensen, L.R. ve Diewert, W.E. (1982). “Multilateral Comparisons of Output, Input, and Productivity Using Superlative Index Numbers”, The Economic Journal, 92(365), 73-86.
• Charnes, A., Cooper, W.W. ve Rhodes, E. (1978). “Measuring the Efficiency of Decision Making Units”. European Journal of Operational Research, 2(6), 429-444.
• Coelli, T.J., Rao, D.S.P., O'Donnell, C.J. ve Battese, G.E. (2005). “An Introduction to Efficiency and Productivity Analysis”, Springer New York, NY.
• Cooper, W.W., Seiford, L.M. ve Tone, K. (2006). “Introduction to Data Envelopment Analysis and Its Uses: With DEA-Solver Software and References”, Springer New York, NY
• Cooper, W.W., Seiford, L.M. ve Tone, K. (2007). “Data Envelopment Analysis. A Comprehensive Text whith Models, Application, References and DEA-Solver Software”, Second Edition, Springer Science, New York, 43-128.
• Cooper, W.W., Seiford, L.M. ve Zhu, J. (2011). “Data Envelopment Analysis: History, Models, and Interpretations”, Handbook on Data Envelopment Analysis, 1-39, Springer, Boston, MA.
• Depren, Ö. (2008). “Veri Zarflama Analizi ve bir Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Dyson, R.G., Allen, R., Camanho, A.S., Podinovski, V.V., Sarrico, C.S. ve Shale, E.A. (2001). “Pitfalls and Protocols in DEA”, European Journal of Operational Research, 132(2), 245-259.
• Fakin, B. ve Crombrugghe, A.D. (1997). “Fiscal Adjustments in Transitions Economies Transfers and the Efficiency of Public Spending: A Comparison with OECD Countries”, World Bank Policy Research Working Paper, No: 1803.
• Farrell, M.J. (1957). “The Measurement of Productive Efficiency”, Journal of the Royal Statistical Society: Series A (General), 120(3), 253-281.
• Halkos, G. ve Tzeremes, N. (2005). “A DEA Approach to Regional Development”, MPRA Paper No. 3992.
• Kocaman, A.M., Mutlu, M., Bayraktar, D. ve Araz, Ö.M. (2012). “OECD Ülkelerinin Sağlık Sistemlerinin Etkinlik Analizi”, Engineer & the Machinery Magazine, 23(4), 14-31.
• Lewis, H.F. ve Sexton, T.R. (2004). “Data Envelopment Analysis with Reverse Inputs and Outputs”. Journal of Productivity Analysis, 21(2), 113-132.
• Li, J., Zhao, M. ve Jiang, K. (2009). “Empirical Analysis of the Determinants of Health Care Expenditure in China Based on Co-Integration and Error-Correction Model”, 2009 IEEE International Conference on Grey Systems and Intelligent Services (GSIS 2009), 1710-1714.
• Liu, W., Xia, Y. ve Hou, J. (2019). “Health Expenditure Efficiency in Rural China Using the Super-SBM Model and the Malmquist Productivity Index”, International Journal for Equity in health, 18(1), 1-13.
• Lorcu, F. (2008). “Veri Zarflama Analizi (DEA) ile Türkiye ve Avrupa Birliği Ülkelerinin Sağlık Alanındaki Etkinliklerinin Değerlendirilmesi”, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Malmquist, S. (1953). “Index Numbers and Indifference Surfaces”. Trabajos de Estadística, 4(2), 209-242.
• Masri, M.D. ve Asbu, E.Z. (2018). “Productivity Change of National Health Systems in the WHO Eastern Mediterranean Region: Application of DEA-Based Malmquist Productivity Index”, Global Health Research and Policy, 3(1), 1-13.
• Mirmirani, S. (2008) “Health Care Efficiency in Transition Economies: An Application of Data Envelopment Analysis”, International Business & Economics Research Journal, 7(2), 47-56.
• Mirmirani, S. ve Lippmann, M. (2004). “Health Care System Efficiency Analysis of G12 Countries”, International Business & Economics Research Journal, 3(5), 35-42.
• Ng, Y.C. (2008). “The Productive Efficiency of the Health Care Sector of China”, Review of Regional Studies, 38(3), 381-393.
• Pekkaya, M. ve Dökmen, G. (2019). “OECD Ülkeleri Kamu Sağlık Harcamalarının ÇKKV Yöntemleri ile Performans Değerlendirmesi”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 15(4), 923-950.
• Ramanathan, R. (2003). “An Introduction to Data Envelopment Analysis-A Tool for Performance Measurement”, SAGE Publications, New Delhi.
• Ramanathan, R. (2006). “ABC Inventory Classification with Multiple-Criteria Using Weighted Linear Optimization”. Computers & Operations Research, 33(3), 695-700.
• Sajadi, H.S., Goodarzi, Z., Takian, A., Mohamadi, E., Olyaeemanesh, A., Lotfi, F. H., Sharafi, H., Hekmat, S.N., Jowett, M. ve Majdzadeh, R. (2020). “Assessing the Efficiency of Iran Health System in Making Progress Towards Universal Health Coverage: A Comparative Panel Data Analysis”, Cost Effectiveness and Resource Allocation, 18(1), 1-11.
• Seddighi, H. (2020). “COVID-19 as a Natural Disaster: Focusing on Exposure and Vulnerability for Response”. Disaster Medicine and Public Health Preparedness, 14(4), e42-e43.
• Spinks, J. ve Hollingsworth, B. (2005). “Health Production and the Socioeconomic Determinants of Health in OECD Countries: The Use of Efficiency Models”, Working Paper No:151, Centre For Health Economics, Monash University, 151-162.
• Sülkü, S.N. ve Caner, A. (2011). “Health Care Expenditures and Gross Domestic Product: The Turkish Case”, The European Journal of Health Economics, 12(1), 29-38.
• Şahin, İ. (1999). “Sağlık Kurumlarında Göreceli Verimlilik Ölçümü: Sağlık Bakanlığı Hastanelerinin İllere Göre Karşılaştırmalı Verimlilik Analizi”, Amme İdaresi Dergisi, 32(2), 123-145.
• Şen, A. ve Bingöl, N. (2018). “Sağlık Harcamaları ve Ekonomik Büyüme: Türkiye Örneği”, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 9(1), 89-106.
• Temiz, D. ve Korkmaz, S. (2007). “Türkiye’de Sağlık ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1965-2005”, TUİK 16. İstatistik Araştırmaları Sempozyumu, Ankara, 266-278.
• Tokatlıoğlu, Y. ve Ertong, C.B. (2020). “OECD Ülkelerinin Sağlık Sektörlerinin Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi”, TESAM Akademi, 7(1), 251-276.
• Tone, K. (2004). “Malmquist Productivity Index: Efficiency Change over Time”, Handbook on Data Envelopment Analysis, (Editörler: Cooper W.W., Seiford L.M. ve Zhu J.), 203-227, Kluwer Academic Publishers, USA.
• Tutkavul, K. (2019). “Malmquist Toplam Faktör Verimlilik Endeksini Kullanarak Finansal Etkinlik ve Verimlilik Ölçümü: Borsa İstanbul Sınai Endeksi’nde Bir Uygulama”, Verimlilik Dergisi, 2, 49-93.
• Yıldırım, H.H. (2004). “Avrupa Birliği Sağlık Politikaları ve Avrupa Birliği’ne Üye ve Aday Ülke Sağlık Sistemlerinin Karsılaştırmalı Teknik Verimlilik Analizi”, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Sağlık Kurumları Yönetimi ABD, Ankara.
• Zhang, L., Cheng, G., Song, S., Yuan, B., Zhu, W., He, L. ve Meng, Q. (2017). “Efficiency Performance of China's Health Care Delivery System”, The International Journal of Health Planning and Management, 32(3), 254-263.