Türkiye’de bazı kamu et kombinalarında sığır kesim hattı etkinliği ile kesim aşamalarındaki işgücü verimliliklerinin ölçümü üzerine bir araştırma

Yıl 2009, Cilt: 80 Sayı: 2, 3 - 12, 01.04.2009

Yılmaz Aral Engin Sakarya

Öz

Bu çalışmada; Türkiye genelinde değişik illerde faaliyet gösteren kamuya ait et kombinalarında uygulanan zaman etüdü ve ölçümler sonucunda elde edilen verilerin analizi ile sığır kesim aşamalarındaki standart zamanlar belirlenmiş, işletmelerin sığır kesim hattı etkinlikleri, karkas/adam-saat cinsinden ortalama işgücü verimlilikleri ve verimsiz geçen süreler karşılaştırmalı olarak ortaya konarak, mevcut sorunlara ilişkin çözüm önerileri getirilmeye çalışılmıştır. Araştırmanın materyalini, kamuya (Et ve Balık Ürünleri Anonim Şirketi-EBÜAŞ) ait 4 adet et kombinasında, anket yoluyla ve iş ölçüm tekniklerinden zaman etüdünün uygulanması sonucunda elde edilen veriler oluşturmuştur. Verilerin değerlendirilmesinde, zaman etüdü analiz yöntemi kullanılarak her işletme için kesim aşamalarında kronometre vasıtasıyla ölçülen fiili sığır kesim zamanları, temel ve standart zamanlara dönüştürülmüştür. Araştırma sonucunda, EBÜAŞ’ne ait Adana, Diyarbakır, Konya ve Sakarya Et kombinalarında ortalama kapasite kullanım oranının sırasıyla %15,40, %28,53, %25,54 ve %15,99 olarak gerçekleştiği saptanmış, uygulanan zaman etüdü sonucunda, ortalama işgücü verimlilikleri sırasıyla 1,45, 1,72, 0,72 ve 1,34 karkas/adam-saat olarak hesaplanmıştır. EBÜAŞ Adana, Diyarbakır, Konya ve Sakarya Et Kombinalarında; sığır karkaslarının kesimden ortalama çıkış hızı 50.27, 89.96, 59.42 ve 98.49 saniye, kesim hattında saatte üretilen karkas miktarı 11,63, 20,67, 10,82 ve 13,42 adet ve pratik kesim kapasitesi 87,3, 155,0, 81,2 ve 100,7 baş/gün olarak tespit edilmiştir. Ayrıca çalışmada, standart sığır kesim zamanı bu kombinalar için yine sıra

Anahtar Kelimeler

Etkinlik, işgücü verimliliği, kombina, sığır, zaman etüdü

A study on cattle kill-floor efficiency and measurement of labour productivity at the slaughter stages in some public slaughterhouses in Turkey

Öz

This research was performed to
determine the standard times on the cattle slaughter
stages using the data that have been obtained with time
study and measurements applied on beef slaughter
plants which are owned by the public sector (EBÜAŞ)
at the various provinces in Turkey, and it was tried to
introduce solution recommendations connected with
the present problems by putting forward, the cattle
slaughtering line efficiencies of these enterprises,
average labour productivities in carcass/man-hour
and their unproductive times elapsed, as comparative.
The materials of the research comprised the primary
data obtained from questionnaire surveys and the
researcher own time measurements related to work
study applications at the cattle slaughtering line in
4 public owned meat industry enterprises. At the
assessment of the obtained data, the actual cattle
slaughter times measured by chronometer each of the
enterprises slaughter stages were converted to the basic
and standard times, by using time study analysis. At