Akademik personelin et tüketim tercihlerinin analitik hiyerarşi prosesi ile değerlendirilmesi

Yıl 2018, Cilt: 89 Sayı: 1, 11 - 24, 15.01.2018

Aytaç Akçay , Savaş Sarıözkan Serhat Al

Öz

Bu çalışmada, tüketicilerin
et tüketim alışkanlıkları ve tercihlerinin belirlenmesinde çok amaçlı karar
verme yöntemlerinden biri olan Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP)’nin kullanılması
amaçlanmıştır. Çalışmada ana kütle, et tüketim alışkanlıklarını ve tercihlerini
bilimsel anlamda daha gerçekçi yansıtacağı düşünüldüğünden gıda alanında uzman
olan veya ilgili alanda eğitim veren Erciyes Üniversitesi akademik personeli
ile sınırlandırılmış ve toplam 92 uzman kişiye anket uygulanmıştır. Uygulanan
AHP’de; tüketicilerin et tercihlerini etkileyebileceği düşünülen dört kriter ve
beş seçenek belirlenmiştir. Çalışmanın kriterlerini “sağlık, lezzet, besin değeri
ve fiyat”; seçeneklerini ise “sığır eti, kuzu eti, tavuk eti, hindi eti ve balık”
oluşturmuştur. AHP analizi sonunda, et tüketim tercihinde kriterlerin ikili karşılaştırmalarının
göreli önem değerlerinin ağırlıkları hesaplanmıştır. Araştırmaya katılan tüketicilerin
et tercihinde en yüksek puanı sağlık kriteri (%52,42) almıştır. Sağlık
kriterini, besin değeri (%24,04) ve lezzet (%18,08) takip etmiş, en düşük
tercih kriteri fiyat (%5,45) olarak belirlenmiştir. Belirlenen kriterlere göre
et tüketim tercihleri değerlendirildiğinde, balık üç kriter için (sağlık,
lezzet ve besin değeri; sırasıyla %55,40, %39,83 ve %32,74 tercih oranlarıyla)
en yüksek tercih edilen et türü olmuştur. Sadece fiyat kriteri için tavuk eti
%39,70 oranla en çok tercih edilen et türü olmuştur. Bu çalışmanın sonuçları,
bilinçli tüketicilerin et tercihinde, özellikle sağlık kriterine yüksek öncelik
verdiğini, en az etkili kriterin ise fiyat olduğunu göstermiştir. Tüketicilerin
et tüketim tercihinde öncelikleri ve ağırlıklı oranları dikkate alındığında,
balık en çok tercih edilen et türü olarak belirlenmiştir. Tavuk etinin tek
tercih nedeninin fiyat kriteri olduğu görülmüştür. Kuzu eti ve sığır etinin tüketiciler
tarafından lezzet açısından tercih edildiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Analytic hierarchy process, meat consumption, consumer preferences

Evaluation of meat consumption preferences of academic staff by analytic hierarchy process

Öz

 This study was aimed
to use the Analytic Hierarchy Process (AHP) one of the multi-objective
decision-making methods for determining the consumer’s meat consumption habits
and preferences. The main population of the study was limited to Erciyes
University’s academic staffs who are expert in the food or related field in
order to reflect more realistic scientific approach to the meat consumption
habits and preferences. The surveys were applied to totally 92 expert people.
In applied AHP, it was defined four criteria and five options which may affect
the meat choice of consumers. Criteria of the study are; “health, taste,
nutritional value and price” and options are; “beef, lamb, chicken, turkey meat
and fish”. As a result of AHP analysis, the relative importance values of
criteria were calculated from weights of pair wise comparisons. The highest
preferred meat type was determined as health criterion (52.42%). The following
criteria were a nutritional value (24.04%) and taste (18.08%). The lowest
preferred criterion was determined as price (5.45%). Evaluating the preferences
level of meat type according to criteria, fish was the highest preferred meat
type for 3 criteria (Health, Taste and Nutritional value; respectively 55.40%,
39.83% and 32.74% of preferred rates). The chicken meat was preferred as first
(39.70% of preferred rate) in terms of price criterion. The results of this
study showed that conscious academic consumers were given high priority,
especially to health criterion. Price was the least effective criterion for
choosing the meat type. While the priorities and weights of ratings were taken
into account, fish was determined as the most preferred meat type. The chicken
meat was most preferred particularly due to price. Lamb and beef meat were
determined as tastier.

Anahtar Kelimeler

Analytic hierarchy process, meat consumption, consumer preferences

Kaynakça

• .