Forecasting of red meat and milk prices of Turkey with using the Box-Jenkins models

Yıl 2019, Cilt: 90 Sayı: 2, 122 - 131, 15.06.2019

Mehmet Küçükoflaz Aytaç Akçay , Elif Çelik , Savaş Sarıozkan

https://doi.org/10.33188/vetheder.534469

Cited By: 3

Öz

Time series analysis is a frequently used statistical analysis method which is used for estimating future in econometrics. In this study it was aimed that, producer prices for milk and red meat belonging to the 2010-2018 years’ in Turkey analysed with time series analysis and producer prices for same products were estimated for 2019-2021 years. The study material consisted of official red meat and milk producer prices for 2010-2018 years from the World Food and Agriculture Organization (FAO), National Red Meat Council (UKON) and National Dairy Council (USK). By these data, red meat prices were estimated using the ARIMA (1.1.0) model and milk prices using the ARIMA (2.1.2) model for the years 2019-2021.  As a result of the study, it was estimated that the producer prices of red meat and milk will increase in a linear up to 2021 year, the average red meat prices (carcass) will be 31,4 TL/kg and the milk prices will be 1,96 TL/lt at the end of 2021 year. In conclusion, time series analysis can be used to estimate livestock product prices for the future but should be updated continuously and may be a guide for future planning of both producers and consumers.

Anahtar Kelimeler

Box-Jenkins, forecasting, red meat, milk

Türkiye’de kırmızı et ve süt fiyatlarının Box-Jenkins modeller ile geleceğe yönelik kestirimleri

Öz

Zaman serisi analizi, ekonometride geleceğe yönelik tahminleme yapmada sıkça kullanılan bir istatistik analiz yöntemdir. Bu çalışmada, Türkiye’de 2010-2018 yıllarına ait kırmızı et ve süt üretici fiyatları zaman serisi analizi ile çözümlenerek, aynı ürünlerin fiyatlarının 2019-2023 yılları için tahmin edilmesi amaçlanmıştır. Çalışma materyalini; Dünya Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Ulusal Kırmızı Et Konseyi (UKON) ve Ulusal Süt Konseyi (USK)’nden elde edilen 2010-2018 yıllarına ait resmi kırmızı et ve süt üretici fiyatları oluşturmuştur. Bu veriler yardımıyla 2019-2023 yılları için kırmızı et fiyatları ARIMA (1.1.0) modeli ve süt fiyatları ARIMA (2.1.2) modeli kullanılarak tahmin edilmiştir. Çalışma sonucunda, 2023 yılı sonunda kırmızı et fiyatlarının (karkas) dogrusal artış ile ortalama 33,93 TL/kg, süt fiyatlarının ise 2,14 TL/lt olacağı tahmin edilmiştir. Sonuç olarak, zaman serisi analizinin geleceğe yönelik olarak hayvansal ürün fiyatlarının tahmininde kullanılabileceği ancak devamlı olarak güncellenmesi gerektiği ve hem üretici hem de tüketicilerin geleceğe yönelik yapacağı planlamalarda yol gösterici olabileceği kanısına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kırmızı Et, Süt, Tahminleme, Zaman serisi

Kaynakça

• Akay, M. (2017). Econometric Evaluation of Price Transmission Relationships in Turkey. Reading.
• Akçay, Y., & Vatansever, Ö. (2013). Kırmızı et tüketimi üzerine bir araştırma: Kocaeli ili kentsel alan örneği. Journal of Institute of Social Sciences, 4(1), 43-60.
• Akdi, Y. (2010): Zaman serileri analizi:(birim kökler ve kointegrasyon). Gazi Kitabevi.
• Akgül, S., & Yildiz, Ş. (2016). Red Meat Production Forecast and Policy Recommendations in Line with 2023 Targets in Turkey. European Journal of Multidisciplinary Studies, 1(2), 431-438.
• Aydın, E., Can, M. F., Aral Y., Cevger Y., & Sakarya, E. (2010). Türkiye’de canlı hayvan ve kırmızı et ithalatı kararlarının sığır besicileri üzerine etkileri. Veteriner Hekimler Derneği Dergisi, 81(2), 51-57.
• Baysal, A. (2002): Beslenme, Hatiboğlu Yayınevi, 9. Baskı, Ankara.
• Burucu, V., & Bal, H. S. G. (2017). Türkiye’de arıcılığın mevcut durumu ve bal üretim öngörüsü. Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi, 3(1), 28-37.
• Cenan, N., & Gürcan, İ.S. (2011). Türkiye çiftlik hayvan sayılarının ileriye yönelik projeksiyonu: ARIMA Modellemesi. Vet Hekim Der Derg.; 82(1): 35-42.
• Cevger, Y., & Sakarya, E. (2006). Meat prices and factors affecting them in Turkey. Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences, 30(1), 1-6.
• Çelik, Ş. (2012). Türkiye’de kırmızı et üretiminin box-jenkins yöntemiyle modellenmesi ve üretim projeksiyonu. Hayvansal Üretim, 53(2).
• Çelik, Ş. (2015). Türkiye’de bal üretiminin zaman serileri ile modellenmesi. Sakarya University Journal of Science, 19(3), 377-382.
• Çiçek, H., & Doğan, İ. (2017). Türkiye’de canlı sığır ve sığır eti ithalatındaki gelişmeler ve üretici fiyatlarının trend modelleri ile incelenmesi. Kocatepe Veteriner Dergisi, 11(1), 1-10.
• Çiçekgil, Z. (2016). Türkiye’de tavuk yumurtası mevcut durumu ve üretim öngörüsü. Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi, 2(2), 26-34.
• Duyff RL. (2003). Geliştirilmiş Besin ve Beslenme Rehberi “ The American Dietetic Association’s “Complete Food and Nutrition Guide, John Wilwy& Sons Inc, New Jersey” (Çeviri Editörleri: Yücecan S, Nursal B, Pekcan G, Besler HT) Acar matbaacılık Yay, Hiz,San ve Tic, A,Ş, İstanbul,
• FAO. Food and Agriculture Organization of the United Nations. Erişim adresi: www.fao.org Erişim Tarihi:31 Kasım 2018
• Kaygisiz, F., & Sezgin, F. H. (2017). Forecasting goat milk production in Turkey using artificial neural networks and box-jenkins models. Animal Review, 4(3), 45-52.
• Kurtoğlu, S. (2018) Türkiye’nin 2018-2025 dönemindeki yumurta üretiminin arima modeliyle tahmini, Yüksek Lisans Tezi Atatürk Üniv Fen Bil Ens, Erzurum; s. 36
• Seleka, T. B., & Henneberry, D. M. (1993). An econometric analysis of total (domestic) and import demand for beef in Hong Kong. Journal of International Food & Agribusiness Marketing, 5(2), 45-62.
• Semerci, A. (2017). Türkiye arıcılığının genel durumu ve geleceğe yönelik beklentiler. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(2), 107-118.
• Tosun, F. (2016). Bazı tarım ve gıda ürünlerinin piyasa değişkenlerine yönelik öngörüler kitabı. GTHB TAGEM Ankara; s. 153-165
• Uçum, İ. (2016). Bazı tarım ve gıda ürünlerinin piyasa değişkenlerine yönelik öngörüler kitabı. GTHB TAGEM Ankara; s. 323-343
• UKON. Ulusal Kırmızı Et Konseyi. Erişim adresi: http://www.ukon.org.tr/; Erişim Tarihi: 8 Ocak 2019
• USK. Ulusal Süt Konseyi. Dünya ve Türkiye´de süt sektör istatistikleri. Erişim adresi: https://ulusalsutkonseyi,org,tr/dunya-ve-turkiyede-sut-sektor-istatistikleri-2016-1030/; Erişim Tarihi: 1 Ocak 2019
• USK. Ulusal Süt Konseyi. Erişim adresi: https://ulusalsutkonseyi.org.tr/; Erişim Tarihi: 8 Ocak 2019
• Wei, W,W,S, (1990). Time Series Analysis: Univariate and Multivariate Methods, New York; s,455