Farklı yaşlardaki Morkaraman, Tuj ve İvesi koyunlarında vücut ağırlığı ile vücut ölçüleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi

Yıl 2025, Cilt: 96 Sayı: 1, 41 - 51, 15.01.2025

Uğur Özentürk , Ömer Eltas , Okan Demir , Ali Alparslan Sayım

https://doi.org/10.33188/vetheder.1529093

Öz

Araştırmada, farklı yaş gruplarındaki Morkaraman, Tuj ve İvesi koyunlarında vücut ağırlığı ve vücut ölçümleri arasındaki ilişkilerin belirlenmesi amaçlandı. Bu ilişkiler korelasyon ve regresyon analizleri yoluyla incelenerek, etkili hayvancılık yönetimi ve yetiştirme programları için önemli olan vücut ağırlığının tahmininde en iyi açıklayıcılığa sahip morfolojik özellikler belirlendi. Toplam 260 adet Morkaraman, 109 adet Tuj ve 96 adet İvesi ırkı koyunun vücut ağırlıkları değerlendirildi. Her bir koyun için alınan vücut ölçümleri, vücut uzunluğu (VU), cidago yüksekliği (CY), göğüs çevresi (GÇ), göğüs genişliği (GG), göğüs derinliği (GD), sağrı genişliği (SG), sağrı yüksekliği (SY), kulak uzunluğu (KU), baş uzunluğu (BU), alın genişliği (AG), ön incik çevresi (ÖİC) ve arka incik çevresi (AİC)’dir. Vücut ağırlığı ile bu morfolojik özellikler arasındaki ilişkileri değerlendirmek için Pearson korelasyon analizi yapılmıştır. Toplanan ölçümler temel alınarak vücut ağırlığını tahmin etmek amacıyla geriye dönük adım adım eleme yöntemi kullanılarak bir çoklu doğrusal regresyon modeli geliştirilmiştir. Sonuçlar, Morkaraman ırkı ve 3 yaş grubu koyunların en yüksek ortalama vücut ağırlıklarına sahip olduğunu ortaya koymuştur. Morfolojik özellikler arasında, GÇ (r = 0,702), SY (r = 0,694), VU (r = 0,678) ve CY (r = 0,677) vücut ağırlığı ile en güçlü korelasyonları göstermiştir. Nihai regresyon modeli, GÇ, SG, SY ve BU'yu en önemli yordayıcılar olarak belirlemiş ve bu değişkenlerin vücut ağırlığındaki varyasyonun yaklaşık %78,3’ünü açıkladığı tespit edilmiştir. Bu bulgular, koyunlarda doğru vücut ağırlığı tahmini için belirli morfolojik özelliklerin seçilmesinin önemini vurgulamaktadır. Çalışmanın sonuçları, koyunculukta, özellikle yetiştiricilik, yönetim ve seleksiyon stratejilerinin iyileştirilmesi açısından önemli etkiler taşımaktadır. Temel morfolojik tahmin edicilere odaklanarak, hayvancılık üreticileri karar alma süreçlerini iyileştirebilir, kaynak kullanımını optimize edebilir ve koyunculuk faaliyetlerinin genel verimliliği ile sürdürülebilirliğini artırabilir.

Anahtar Kelimeler

Canlı ağırlık, Canlı ağırlık tahmini, Irk, Koyun, Vücut ölçüleri

Assessment of the relationship between body weight and body measurements among Morkaraman, Tushin and Awassi sheeps with different ages

Öz

This study aimed to identify morphological predictors of body weight in Morkaraman, Tushin, and Awassi sheep across different age groups, providing valuable insights for effective livestock management and breeding programs. Data were collected from 260 Morkaraman, 109 Tushin, and 96 Awassi sheep, with body measurements including body length (BL), wither height (WH), chest girth (CG), chest width (CW), chest depth (CD), rump width (RW), rump height (RH), ear length (EL), head length (HL), forehead width (FW), cannon forelimb circumference (CFC), and cannon hindlimb circumference (CHC). Pearson correlation analysis was conducted to assess relationships between body weight and these morphological traits. A multiple linear regression model was developed using the backward stepwise elimination method to estimate body weight based on the collected measurements. The results revealed that the Morkaraman breed and the 3-year-old age group had the highest average body weights. Among the morphological traits, CG (r = 0.702), RH (r = 0.694), BL (r = 0.678), and WH (r = 0.677) exhibited the strongest correlations with body weight. The final regression model identified CG, RW, RH, and HL as the most significant predictors, collectively explaining approximately 78.3% of the variation in body weight. These findings underscore the importance of selecting specific morphological traits for accurate body weight estimation in sheep. The results of this study have significant implications for sheep farming, particularly in enhancing breeding, management, and selection strategies. By focusing on key morphological predictors, livestock producers can improve decision-making processes, optimize resource allocation, and promote the overall productivity and sustainability of sheep farming operations.

Anahtar Kelimeler

Body weight, Body Measurements, Breed, Prediction, Sheep

Etik Beyan

The study was ethically approved by the Local Ethics Committee of Atatürk University Animal Experiments, with approval number 104 from the session numbered 2022/6 on 31st May 2022.

Teşekkür

The authors thank Atatürk University Food and Livestock Application and Research Center for providing animal material and an experimental area.

Kaynakça

• Esen VK, Elmaci C. The estimation of live weight from body measurements in different meat-type lambs. J Agr Sci-Tarim Bil. 2021;27(4):469-75.
• Yakar G. Afyonkarahisar ilinde köy şartlarında pırlak koyunlarının canlı ağırlık ve beden ölçülerini etkileyen çevre faktörlerinin belirlenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2019 [cited 2024 Jul 22]. Available from: https://acikerisim.aku.edu.tr/xmlui/handle/11630/6750
• Ertuğrul M, Dellal G, Soysal İ, Elmacı C, Akın O, Arat S, et al. Türkiye yerli koyun irklarının korunması. Bursa Uludag Üniv Ziraat Fak Derg. 2009;23(2):97-119.
• Tarım ve Orman Bakanlığı, Küçükbaş hayvancılık, koyun yetiştiriciliği [Online]. Tarım ve Orman Bakanlığı, Yerli Koyun Irkları. 2024 [Cited 2024 Aug 3]. Available from: URL: https://www.tarimorman.gov.tr/HAYGEM/Belgeler/Hayvancılık/Küçükbaş%20Hayvancılık/Koyun%20Yetiştiriciliği/2020%20YILI/Yerli+Koyun+Irklari.pdf
• İnal Ş, Coşkun B, Dinç DA, Çam M. Reproductive parameters of primiparous Awassi sheep and mortality rates of their lambs in steppe climates. J Livest Sci. 2021:12: 262-267.
• Özen D, Kocakaya A, Ünal N, Özbeyaz C. A recursive path model for estimation of the live weight using some body measurements in Awassi sheep. Ankara Üniv Vet Fak Derg. 2019;66(3):303-10.
• Onk K, Sari M, Gurcan IS. Estimation of live weights at the beginning and the end of grazing season in Tuj lambs via scores of factor analysis. Ankara Üniv Vet Fak Derg. 2018;65(3):261-266.
• Ambarcıoğlu P, Kaya U, Özen D, Gürcan İS. An examination of the relationships between live weight and body measurements in Karacabey Merino sheep through the path analysis approach. Kafkas Univ Vet Fak Derg. 2017;23(6):857-863.
• Sabbioni A, Beretti V, Superchi P, Ablondi M. Body weight estimation from body measures in Cornigliese sheep breed. Ital J Anim Sci. 2019;19(1):25-30.
• Ibrahim A, Artama WT, Budisatria IGS, Yuniawan R, Atmoko BA, Widayanti R. Regression model analysis for prediction of body weight from body measurements in female Batur sheep of Banjarnegara District, Indonesia. Biodiversitas. 2021;22(7):2723-2730.
• Kumar S, Dahiya SP, Malik ZS, Patil CS. Prediction of body weight from linear body measurements in sheep. Indian J Anim Res. 2018;52(9):1263-6.
• Abera Feyissa A, Kebede Kefeni K, Amaha N. Application of body measurements of blackhead Somali sheep as parameters for estimation of live weight. Iran J Appl Anim Sci. 2018;8(4):647-52.
• Kılıç I, Özbeyaz C. Live weight estimation of Karayaka and Bafra (Chios x Karayaka B1) sheep using some body measurements. Lalahan Hay Araşt Enst Derg. 2010;50(1):1-11.
• Özen D, Kocakaya A, Ozbeyaz C. Estimating relationship between live body weight and type traits at weaning and six months of age in Bafra lambs using canonical correlation analysis. J Anim Plant Sci-JAPS. 2021;31(2):386-393.
• Şahin Ö, Boztepe S, Keskin İ. Anadolu Merinosu erkek kuzularında besi dönemi vücut ölçülerine ait ortalamalardan canlı ağırlık, canlı ağırlık artışı ve yem tüketiminin tahmini. Selcuk J Agr food Sci. 2018;32(2):142-145.
• Sarı M, Önk K, Aksoy AR, Tilki M, Işık SA. Hemşin kuzularında büyüme ve bazı vücut ölçülerinin belirlenmesi. Lalahan Hay Araşt Enst Derg. 2014;54(1):15-20.
• Yılmaz A, Daşkıran İ. Ekstansif koşullarda yetiştirilen Kilis keçilerinde canlı ağırlık ve vücut ölçüleri arasındaki korelâsyonlar ve bazı tanımlayıcı ölçüler. JOTAF. 2018;15(1):51-6.
• Rather MA, Bashir I, Hamdani A, Khan NN, Ahangar SA, Nazki M. Prediction of body weight from linear body measurements in Kashmir Merino sheep. Adv Anim Vet Sci. 2021;9(2):189-93.
• Norris D, Brown D, Moela AK, Selolo TC, Mabelebele M, Ngambi JW, Tyasi L. Path coefficient and path analysis of body weight and biometric traits in indigenous goats. Indian J Anim Res. 2015;49(5):573-8.
• Tatliyer Tunaz A. Görüntü işleme ve klasik yöntem ile şami ve halep keçilerinde canli ağirlik tahminlenmesi. TURKJANS. 2021;8(4):913-927.
• Yağanoğlu AM. A Comparative study of the nonlinear methods for estimating body weight based on body measurements in different sample sizes in Morkaraman sheep. Kafkas Univ Vet Fak Derg. 2022;28(2):261-5.
• Çelikeloğlu K, Tekerli M. Prediction of body weight from body measurements in Pirlak Lambs. Int J Adv Multidiscip Res. 2018;5(6):56-8.
• Ogah MD, Hassan ID, Musa IS. Path analysis of the relationship between various body measurement and live weight in immature West African Dwarf goats. Analele IBNA. 2009;25:72-77.
• Tyasi TL, Tyasi YF, Tyasi AL, Lagu S, Ngambu S. A study of relationship between body weight and morphological traits by using path analysis in South African Indigenous sheep. J Biol Agric Health. 2015;5(10):1-4.
• Karabacak A, Altay Y, Aytekin İ. Akkaraman ve İvesi kuzularinin besi sonundaki bazi vücut ölçüleri ile ultrason ölçüleri arasindaki ilişkiler. Bahri Dağdaş Hayv Arşt Derg. 2020;8(2):56-64.
• Araújo JC, Lima ACS, Nunes MPM, Sousa MAP, Serrão GX, Morais EC, Daher LCC, Silva AGM. Relationships among carcass shape, tissue composition, primal cuts and meat quality traits in lambs: A PLS path modeling approach. Small Rumin Res. 2020:182, 52-66.
• Blanco M, Ripoll G, Delavaud C, Casasús I. Performance, carcass and meat quality of young bulls, steers and heifers slaughtered at a common body weight. Livest Sci. 2020:240: 104156.
• Tahtalı Y, Yıldızbaş AT. Comparison of linear and non-linear models for definition of body features of Romanov lambs. TURJAF. 2020;8(2):499-503.
• Yetişgin SO. Bafra koyun ve kuzularinin biyometrik özelliklerinin incelenmesi. TURJAF. 2019;7(10):1710-1713.
• Yilmaz O, Cemal I, Karaca O. Estimation of mature live weight using some body measurements in Karya sheep. Trop Anim Health Prod. 2013;45(2):397-403.