TEKİ HESABA KATMAK: LEIBNIZ’DE BİREYSELLİK, OLAY ve GÜÇ

Yıl 2015, Sayı: 1, 61 - 70, 13.07.2016

Çetin Türkyılmaz

Öz

Bu yazıda Hegel’in, Spinoza tersine Leibniz’in felsefede öznellik ve bireysellik alanını açtığı yönündeki iddiasından hareket ediyorum. Leibniz’in felsefe tarihindeki öneminin özellikle bu noktaya dayandırılmasının ne ölçüde haklı olduğu sorunundan hareketle de, Leibniz’de “tek olan”ın, bireyselleşme, tekillik ve monad kavramları çerçevesinde hesaba katılması gerektiğini ortaya koymaya çalışacağım; bu anlamda da, Deleuze’ün Leibniz yorumundan da faydalanarak, bu bireyselliğin fark ve çokluk alanına olanak sağlayan “olay” düşüncesiyle birlikte düşünülmesi gerektiğini iddia edeceğim. Öte yandan, Leibniz’in felsefe tarihindeki asıl öneminin, onun tek olanı hesaba katarken, bunu bir güç, değişim ve gelişim çizgisi çerçevesinde yapmasından kaynaklandığını göstermeye çalışacağım.

Anahtar Kelimeler

Leibniz, tek olan, bireyselleşme, bireysellik ilkesi, fark, Deleuze, olay, güç, değişim, gelişim

Thinking The Single Individual: Leibniz on Individuality, Event and Force

Öz

In this writing I started from Hegel’s claim which argues that Leibniz, on the contrary to Spinoza’s philosophy, introduces an area of subjectivity and individuality in philosophy. Starting from a questioning about whether this claim is right or false which claims that Leibniz’s importance in philosopy is based on this fact, I will try to put forward that the “single individual” in Leibniz must be take into account in relation with another concepts such as individuality, singularity and monad and in this sense, it should be thought that, using Deleuze’s interpretation on Leibniz, this individuality is also related with an idea of “event” which makes possible an area of difference and multiplicity. Besides, I would like to state that Leibniz’s importance in the history of philosophy is based on the fact that he takes into account the “single individual” in a framework of some concepts as “force”, “change” and “progress” which will have been significative in the history of philosophy after him.

Anahtar Kelimeler

Leibniz, single individual, individuality, Principle of individuality, difference, Deleuze, event, force, change, progress

Kaynakça

• Boutroux, E. (2012). Leibniz. (A. Altınörs, Çev.). İstanbul: Paradigma Yayınları.
• De Cusa, N. (1979). De docta ignorantia I. Hamburg: Felix Meiner Verlag.
• Deleuze, G. (2006). Kıvrım (Leibniz ve Barok). (H. Yücefer, Çev.). İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Deleuze, G. (2007). Leibniz. (U. Baker, Çev.). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Deleuze, G. (2009). İki Delilik Rejimi. (M. E. Keskin, Çev.). İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Hegel, G. W. (1970a). Vorlesungen über die Geschichte der Philosophie III. Hegel Werke Band 20. Frankfurt am Main: Suhrkamp Verlag.
• Hegel, G. W. (1970b). Wissenschaft der Logik II. Hegel Werke Band 6. Frankfurt am Main: Suhrkamp Verlag.
• Leibniz, G. W. (1978a). Disputatio Metaphysica de Principio Individui. Die Philosophischen von Gottfried
• Wilhelm Leibniz IV. (C.J. Gerhardt, Ed.). Hildesheim-New York: Georg Olms Verlag. Leibniz, G. W. (1978b). Nouveaux Essais sur L’Entendement. Die Philosophischen von Gottfried Wilhelm Leibniz V. (C.J. Gerhardt, Ed.). Hildesheim-New York: Georg Olms Verlag.
• Leibniz, G.W. (1978c). Monadologie. Die Philosophischen von Gottfried Wilhelm Leibniz VI. (C.J. Gerhardt, Ed.).
• Hildesheim-New York: Georg Olms Verlag. Leibniz, G.W. (1978d). Principes de la Nature et de la Grace, fondés en raison. Die Philosophischen von Gottfried
• Wilhelm Leibniz VI. (C.J. Gerhardt, Ed.) Hildesheim-New York: Georg Olms Verlag. Leibniz, G. W. (1978e). Systeme Nouveau de la Nature et de la Communication des Substances. Die Philosophischen von Gottfried Wilhelm Leibniz IV. (C.J. Gerhardt, Ed.). Hildesheim-New York: Georg Olms Verlag.
• Leibniz, G. W. (2010). Metafizik Üzerine Konuşma. (A. Timuçin, Çev.). İstanbul: Bulut Yayınları.
• Leibniz, G. W. (2011). Monadoloji / Metafizik Üzerine Konuşma. (A. Altınörs, Çev.). İstanbul: Doğu-Batı Yayınevi.
• Lenin, V.I. (2013). Felsefe Defterleri. (A. Tokatlı, Çev.). İstanbul: Minör Yay.
• Nietzsche, F. (1997). Über Wahrheit und Lüge im Aussermoralischen Sinn. Werke in Drei Baenden III. Darmstadt:
• Wissenscahfliche Buchgesellschaft Verlag. Marx, K. ve Engels, F. (2010) Collected Works 43. Electric Book: Lawrence and Wishart
• Santillana, G. (2012). Seçme Metinlerle Rönesans Filozofları. (İ. Yıldız ve A. Gelmez, Çev.). Ankara: Dipnot Yayınevi.
• Timuçin, A. (2010). Leibniz’in Felsefesi. İstanbul: Bulut Yayınları.
• Türkyılmaz, Ç. (2008). Spinoza ve Hegel’de Bilinç. Monokl. 2 (4-5), 271-277. ISSN: 1306 – 715X
• Wittgenstein, L. (1970). Das Blaue Buch. Schriften 5. Frankfurt am Main: Suhrkamp Verlag.