Mülkleştirilen Kölenin Kendinin Bilincine Ulaşma Mücadelesi: Seremoni ve Parazit Filmlerinin Hegel’in Efendi-Hizmetkar Diyalektiği Bağlamında Karşılaştırılması

Yıl 2022, Sayı: 16, 30 - 51, 30.11.2022

Fazilet Fatıma Alçık

https://doi.org/10.47124/viraverita.1145254

Cited By: 1

Öz

2019 çıkışlı ve 2020 Oscar Ödülü alan Parasite filmi ile 1996 çıkışlı La Cérémonie filmi, sinemanın uzun yıllardan beri sınıfsal farklılıkları ele almaya devam ettiğini gösteren filmlerden ikisidir. Gerek Marx’ın etkisiyle gerek toplumda yüzyıllardır görünen sınıf farkından ötürü bu sorunları konu edinen filmler popülaritesini kaybetmemiştir. Fakat sınıf çatışmasının sahnelenmesinden ziyade kişilerin bizzat mülk olma ve mülksüzleşmesi üzerinden özgür bir bilince sahip olmasının yolunun açılması gerektiği için bu filmleri farklı bir okumaya tabi tutmak gerekir. Bu nedenle kişilerin özgürlüğünü yakından ilgilendiren bu iki film seçilerek Hegel’in efendi-hizmetkar diyalektiğine göre kazanılması olarak hizmetkarın bir mülk haline getirilmesi ama çalışma üzerinden nesnelerle irtibatta bulunması üzerinden bir özgürlük okunması sağlanacaktır. Söz konusu iki film bilinç kazanmanın gerçekleşmesi ve gerçekleşmemesi üzerinden bir zıtlık içinde ele alınacaktır. Çünkü yönetmenlerin ifadelerinin aksine Parazit filmi bir kapitalizm savunusuna dönüşürken Seremoni filmi sınıf sistemine bir başkaldırıyı temsil eder. Dolayısıyla iki filmin en temelinde de mülk çatışması ya da savunusu vardır. Bu karşıtlık çerçevesinde ise yalnızca Hegel’in Tinin Fenomenolojisi kitabında kendinin-bilinci bölümünde yer alan efendi-hizmetkar (mastery-servitude) diyalektiği bağlamında bir tanınma mücadelesine başvurulacaktır. Yapılan soruşturmanın en temel nedeni, soyut bir araştırma yapmak yerine toplumun aynası ve toplumu dönüştüren bir yapı olarak sinemanın bu bağlamda hangi problemlere yol açtığını veya hangi çözüm yollarını açtığını ifade etmek olacaktır. Filmi okuma yöntemi olarak ise göstergebilim kullanılacaktır. Filmleri yönetmenlerinin niyetlerini okuma dışında metafor ve ikiliklerin Hegel perspektifinden ele alındığında hangi sonuçların ortaya çıkacağı tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Hegel, efendi-hizmetkar diyalektiği, tanınma mücadelesi, ölüm, özgürlük, mülk, tüketim, mülksüzleşme

Teşekkür

Ders kapsamında ve makale yazım sürecinde destek ve yorumlarını benden esirgemeyen kıymetli Ömer Albayrak hocama teşekkürlerimi borç bilirim.

Kaynakça

• *Albayrak, Ö. (2021). Zihin Felsefesi. Ömer Albayrak’a ait 2020-21 bahar yarıyılına ait ders notları. İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Felsefe Bölümü, İstanbul.
• *Hegel, G. W. F (2018). The Phenomenology of Spirit. (trans. T. Pinkard). Cambridge University Press.
• *Pinkard, T. (2012). Hegel. (çev. M. B. Albayrak). Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• *Hyppolite, J. (1974). Genesis and Structure of Hegel’s Phenomenology of Spirit. Northwestern University Press.
• *Buck-Morss, S. (2012). Hegel, Haiti ve Evrensel Tarih. (çev. E. Ünal). İstanbul: Metis Yayınları.
• *Honneth, A. (2015). Tanınma Uğruna Mücadele: Sosyal Çatışmaların Ahlaki Grameri Üzerine. (çev. Ö. Aktok). İstanbul: İthaki Yayınları.
• *Hegel, G. W. F. (1988). Introduction to The Philosophy of History. (trans. L. Rauch). USA: Hackett Publishing Company.
• *Sabancı, C. (2018). Hegel, Heidegger ve Levinas’ta Ölümün Kurucu Rolü. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe Anabilim Dalı, Ankara.
• *Sartre, J. P. (2011). Varlık ve Hiçlik. (Çev. T. Ilgaz, G. Ç. Eksen). İstanbul: İthaki Yayınları.
• *Kierkegaard, S. (2019). Ölümcül hastalık Umutsuzluk. (çev. M. M. Yakupoğlu). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• *Akyıldız, Y. (2021). Gerçek-Sonrası Parazitler. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 8(66), 364-376.
• *Taş, T. (2010). Bir Cinayetin Anatomisi: Seremoni’de Cinsiyet, Sınıf ve Şiddet. İletişim Araştırmaları. s. 133-150.
• *Yakir, D. Chabrol, C. (1979). The Magical Mystery World of Claude Chabrol: An Interview. Film Quarterly, Vol. 32, No. 3, pp. 2-14.
• *Hasar, A. (2020). Bong Joon-Ho Röportajı. Erişim Tarihi: 15.06.2021, 15.55, https://alihasar.blogspot.com/2020/03/bong-joon-ho-roportaji.html
• *Yıldırım, E. Aytekin, C. (2019). Fransız Yeni Dalga Sineması İçinde Yenilikçi Bir Yönetmen Jean Luc Godard Filmlerinin İdeolojik Boyutu. Selçuk İletişim, 12 (1): 164-185.