Lacanian Subject and Possibilities of Struggle Against Capitalism

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 19, 96 - 126, 31.05.2024

Faik Onur Acar

https://doi.org/10.47124/viraverita.1455908

Öz

In this study, which starts from the practice of Lacanian psychoanalysis and proceeds to its theory, trauma is discussed first. Attention is drawn to the importance of the social in overcoming trauma as well as its realization. As a matter of fact, trauma itself has a social quality. What gives trauma this social quality is the unconscious, which is structured like a language and under the influence of language. The unconscious, in this context, means the outside, society, as the Other as well as the inside. It is not possible to address the Lacanian Subject in the most accurate way without taking into account the unconscious, which is the outside inside. In this context, the following parts of the study proceed to the idea of the subject through the unconscious. The basic determinations of the Lacanian subject are tried to be determined in the discussion of feminine and masculine structure. Woman and man are approached not as sexes or genders, but as reference points that need to be addressed in order to reveal the ontological structure of the subject. At the end of this discussion, attention was drawn to the fact that one of the basic determinations of the Lacanian subject that emerges in the oscillation between woman and man is miscommunication. In this ontological structure, the disconnection of the subjects from each other, and the fact that fantasy intervenes between the subjects in every situation, prevents a possible communication. The last stage of the study is devoted to identifying the capitalist conditions we live in on this basis and the methods of struggle against these conditions. Capitalism, defined as unlimited commodity production, exists precisely on the basis of the lack of communication between subjects. Marx's analysis of commodity fetishism is also interpreted in this context. On the other hand, it is concealed by the system that miscommunication is an inevitable consequence of the capitalist system and once again different kinds of commodities are put forward as a solution. As the buyer of these commodities, the masculine structure is put forward as the sole subject. This determination makes it possible to give a new definition of patriarchal capitalism. In this context, it has been shown that the adoption and foregrounding of the feminine structure can result in the opening of new ways of struggle against capitalism.

Anahtar Kelimeler

Unconscious, Trauma, Woman, Subject, Capitalism

Lacancı Özne ve Kapitalizmle Mücadele Olanakları

Öz

Lacancı psikanaliz pratiğinden yola çıkıp teorisine ilerleyen bu çalışmada, öncelikle travma ele alınmıştır. Travmanın gerçekleşmesi kadar üstesinden gelinmesinde de toplumsal olanın önemine dikkat çekilmiştir. Nitekim travma kendisinde toplumsal bir nitelik taşımaktadır. Travmaya bu toplumsal niteliğini kazandıran ise bir dil gibi ve dilin etkisiyle yapılanan bilinçdışıdır. Bilinçdışı, bu bağlamda, içerisi olduğu kadar Öteki olarak dışarısı, toplum anlamına da gelmektedir. Lacancı Özneyi ise en doğru şekilde dışarıdaki içerisi olan bilinçdışını hesaba katmadan ele almak mümkün değildir. Bu bağlamda çalışmanın ilerleyen kısımlarında bilinçdışı üzerinden özne düşüncesine geçilmiştir. Lacancı öznenin temel belirlenimleri ise feminen ve maskülen yapı tartışmasında belirlenmeye çalışılmıştır. Kadın ve erkek, cinsiyet ya da toplumsal cinsiyetler olarak değil, öznenin ontolojik yapısının ortaya serilmesi için ele alınması gereken referans noktaları olarak düşünülmüştür. Bu tartışma sonunda kadın ile erkek arasındaki salınımda ortaya çıkan Lacancı öznenin temel belirlenimlerinden birinin iletişimsizlik olduğuna dikkat çekilmiştir. Kurulan bu ontolojik yapıda öznelerin birbirinden kopukluğu, öznelerin arasına her durumda fantezinin girmesi, olası bir iletişimin önünü kesmektedir. Çalışmanın son aşaması, bu temel üzerinde, yaşadığımız kapitalizm koşullarının ve bu koşullara karşı mücadele yöntemlerinin belirlenmesine ayrılmıştır. Sınırsız meta üretimi olarak tarif edilen kapitalizm tam da öznelerin birbirleri ile iletişimsizliği temelinde varlık sürdürmektedir. Marx’ın meta fetişizmi analizi de bu bağlamda yorumlanmıştır. Diğer yandan iletişimsizliğin kapitalist sistemin kaçınılmaz bir sonucu olduğu da sistem tarafından gizlenmekte ve çözüm olarak bir kez daha farklı türden metalar öne sürülmektedir. Bu metaların alıcısı olarak ise maskülen yapı yegane özne olarak öne sürülmektedir. Bu belirlenim patriyarkal kapitalizmin yeni bir tanımını yapma olanağı vermektedir. Bu bağlamda, feminen yapının benimsenip ön plana çıkarılmasının kapitalizme karşı yeni mücadele yollarının açılması ile sonuçlanabileceği gösterilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bilinçdışı, Travma, Kadın, Özne, Kapitalizm

Kaynakça

• Althusser, L. (2000). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları (4. Baskı). (Y. Alp ve M. Özışık Çev.). İletişim Yayınları. (Özgün eser basım 1970).
• Althusser, L. (2021). Ne Yapmalı? (1.Baskı). (Y. C. Uslu Çev.). Sel Yayınları .(Özgün eser basım 2018).
• Barthes, R. (1979). Göstergebilim İlkeleri (1. Baskı). (B. Vardar ve M. Rifat Çev.). Kültür Bakanlığı Yayınları. (Özgün eser basım 1964).
• Evans, D. (1999). Lacancı Psikanalize Giriş Sözlüğü (1. Baskı). (U. Y. Kara ve T. Sivrikaya Çev.). Islık Yayınları. (Özgün eser basım 2017).
• Fink, B. (1995). Lacancı Özne (1. Baskı). (K. Güleç Çev.). Encore Yayınları. (Özgün eser basım 1995).
• Freud, S. (1994). Psikanalize Giriş Dersleri (1.Baskı). (S. Budak Çev.). Öteki Yayınları. (Özgün eser basım 1916-1917).
• Freud, S. (2020a). Küçük Hans (1. Baskı). (A. Fırat Çev.). İş Bankası Yayınları. (Özgün eser basım 1909).
• Freud, S. (2020b). Totem ve Tabu (1. Baskı). (Z.A. Yılmazer Çev.). İş Bankası Yayınları. (Özgün eser basım 1913).
• Green, A. (1992). Kastrasyon Kompleksi (1. Baskı). (L. Kayaalp Çev.). İletişim Yayınları. (Özgün eser basım 1990).
• Lacan, J. (1993). The seminar of Jacques Lacan: Book III: The psychoses 1955-1956 (1. Baskı). (R. Girgg Çev.). W. Norton & Company.(Özgün eser basım 1981).
• Lacan, J. (1994). Fallus’un Anlamı (1.Baskı). (S. M. Tura Çev.). Afa Yayınları. (Özgün eser basım 1971).
• Lacan, J. (2017). Babanın Adları (1. Baskı). (M. Erşen Çev.). Monokl Yayınları. (Özgün eser basım 2005).
• Lacan, J. (2019). Yine / Hala (1. Baskı). (M. Erşen Çev.). Metis Yayınları. (Özgün eser basım 1975).
• Lacan, J. (2022). Freud’un Teorisinde ve Psikanalizin Tekniğinde Ben (1.Baskı). (S. Kılıç Çev.). Metis Yayınları. (Özgün eser basım 1978).
• Marx, K. (2010). Kapital 1. Cilt (12. Baskı). (M. Selik ve N. Satlıgan Çev.). Yordam Yayınları. (Özgün eser basım 1867).
• McGowan, T. (2018). Sahip Olmadığımız Şeyin Keyfini Sürmek (1.Baskı). (K. Güleç Çev.). İmge Yayınları. (Özgün eser basım 2013).
• Sokal, A. & Bricmonth, J. (2023). Son Moda Saçmalar (2.Baskı). (B. Gönülşen Çev.). Alfa Yayınları. (Özgün eser basım 1998).
• Tomsic, S. (2017). Kapitalist Bilinçdışı (1.Baskı). (B. E. Aksoy Çev.). Metis Yayınları.(Özgün eser basım 2015).
• Zupancic, A. (2011a). Cinsellik Nedir? (1.Baskı). (B. E. Aksoy Çev.). Metis Yayınları. (Özgün eser basım 2017).
• Zupancic, A. (2011b). Komedi: Sonsuzun Fiziği (1. Baskı). (T. Birkan Çev.). Metis Yayınları. (Özgün eser basım 2007).
• Zupancic, A. (2018). Neden Psikanaliz?. (2.Baskı). (B. E. Aksoy Çev.). Metis Yayınları. (Özgün eser basım 2008).