Sağlık Hizmetleri Finansmanında Kullanıcı Katkılarına Yönelik Bir Araştırma

Yıl 2023, , 578 - 606, 25.05.2023

Esra Topçuoğlu , Fatih Şantaş

https://doi.org/10.21076/vizyoner.1191062

Öz

Bu çalışma, araştırmanın yürütüldüğü tarih itibariyle son bir yıl içerisinde sağlık kurumlarından sağlık hizmeti almış kişilerin kullanıcı katkılarına ilişkin bilgi düzeyleri ve görüşlerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmada veri toplama yöntemi olarak anket kullanılmıştır. Çalışmada amaçlı örnekleme yöntemi yoluyla toplam 670 kişiye ulaşılmıştır. Çalışmada analiz yöntemi olarak tanımlayıcı istatistik yöntemleri ve Ki-kare analizi kullanılmıştır. Araştırmada katılımcıların %15,4’ü uygulanmakta olan kullanıcı katkı miktarları hakkında bilgi sahibi olduğunu ifade ederken, %84,6’sı kullanıcı katkıları hakkında herhangi bir bilgilerinin olmadığını belirtmişlerdir. Katılımcıların %70,1’i eczaneye ödemiş oldukları kullanıcı katkısının belirli bir bölümünün sağlık kurumlarından almış oldukları hizmetin bedeli olduğunu bilmektedir. Katılımcıların %15,2’si kullanıcı katkısı alınmayacak haller, sağlık hizmetleri ve kişiler hakkında bilgilerinin olduğunu belirtmişlerdir. Bu bulgular sonucunda kullanıcı katkılarının daha etkili ve verimli uygulanabilmesi için kullanıcı katkılarına yönelik kişilerin bilgi düzeyini artırıcı çalışmalar yapılması gerektiği söylenebilir. Bu kapsamda sağlık hizmeti kullanıcılarında bilinç düzeyinin artması için ilgili kurumlar tarafından konuyu açık bir şekilde anlatan broşürler dağıtılabilir ve özellikle kullanıcı katkılarını anlatan kamu spotları yayınlanabilir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Hizmetleri Finansmanı, Cepten Harcamalar, Kullanıcı Katkıları, Sağlık Hizmeti Kullanıcıları

A Research on User Contributions in Healthcare Financing

Öz

The study is carried out in order to determine the knowledge levels and opinions of people who receive health services from health institutions in the last year as of the date of the research. Questionnaire is used as data collection method. In the study, a total of 670 people is reached through the goal-directed sampling method. As analysis methods, descriptive statistical methods and Chi-Square test are used in the study. As a result of the quantitative research, 15.4% of the participants state that they have information about the amount of user contribution being applied; 84.6% of them state that they don’t have any information about user contribution fees. 70.1% of the participants know that a certain part of the user contribution they pay to the pharmacy is the price of the service they receive from health institutions. 15.2% of the participants state that they have information about the situations, health services and people where user contribution would not be accepted. It can be said that studies should be carried out to increase the knowledge level of people regarding user contributions in order to implement user contributions more effectively and efficiently as a result of these findings. Brochures explaining the issue can be distributed by the relevant institutions in order to increase the level of awareness among health care users and public service announcements can be published, especially describing user contributions.

Anahtar Kelimeler

Health Services Financing, Out-of-Pocket Expenses, User Contributions, Health Services Users

Kaynakça

• 224 Sayılı Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkında Kanun. (1961). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.4.224.pdf.
• Baji, P., Pavlova, M., Gulacsi, L. ve Groot, W. (2011). User fees for public health care services in Hungary: Expectations, experience, and acceptability from the perspectives of different stakeholders. Health Policy, 102(2-3), 255-262.
• Ceylan, B. (2017). Sağlık hizmetlerinde kullanıcı katkılarının ilaç tüketimine etkisi: Hastalar ve eczaneler üzerinden bir değerlendirme [Yüksek Lisans Tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Gümüş, F., Çelikay, F. ve Gümüş, E. (2014). Türkiye’de sağlık hizmetleri ve finansmanı. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 177-216.
• Gündüz, M. Ş. (2015). Bazı Avrupa Birliği üye ülkelerinde sağlık sistemlerinde katkı payları ve Türkiye [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• John, E. U. (2013), The ımpacts of user fees on health services in Sub-Saharan African countries: A critical analysis of the evidence. American Journal of Public Health Research, 1(18), 196- 202.
• Lagarde, M. ve Palmer, N. (2008). The impact of user fees on health service utilization in low and middle income countries: How strong is the evidence?. Bulletin of World Health Organization, 86(11), 839-848.
• Mossialos, E. ve Dixon, A. (2002). Funding health care: An introduction. E. Mossialos vd. (Ed..), Funding health care: Options for Europe içinde (1-30). Open University Press.
• Orhaner, E. (2006). Türkiye’de sağlık hizmetleri finansmanı ve genel sağlık sigortası. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-22.
• Sarı, M. (2021). Sağlık hizmeti kullanıcılarının katılım payı hakkındaki görüşlerinin değerlendirilmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Sepehri, A. ve Chernomas, R. (2001). Are user charges efficiency and equity enhancing?. Journal of International Development, 13(2), 183-209.
• Sezer Korucu, K. (2017). Sağlık hizmetlerinde maliyet paylaşımı konusunda bireylerin bilinç düzeyleri üzerine bir araştırma [Yüksek Lisans Tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Sezer Korucu, K. ve Oksay, A. (2019). Sağlık hizmetlerinde kullanıcı katkısına yönelik bir araştırma: Isparta ili örneği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(40), 246-366.
• SGK. (2013). 2013 yılı sosyal güvenlik kurumu sağlık uygulama tebliği. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/03/20130324-3.pdf
• Sönal, T. (2016). Türkiye sağlık sisteminde kullanıcı katkıları: Paydaşlar açısından beklentiler, deneyimler ve kabul edilebilirlik [Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Thomason, J., Mulou, N. ve Bass, C. (1994). User charges for rural health services in Papua New Guinea. Social Science and Medicine, 39(8), 1105-1115.
• Yıldırım, H. H., Yıldırım, T. ve Erdem, R. (2011). Sağlık hizmetleri finansmanında kullanıcı katkıları: Genel bir bakış ve Türkiye için bir durum değerlendirmesi. Amme İdaresi Dergisi, 44(2), 71-98.