DETERMINATION OF THE HEALTHY LIFESTYLE BEHAVIOR LEVEL OF INDIVIDUALS IN HEALTH PROTECTION AND HEALTH PROMOTION

Yıl 2020, , 573 - 586, 10.06.2020

Havvana Değerli , Arzu Yiğit

https://doi.org/10.21076/vizyoner.656563

Cited By: 5

Öz

The aim of the study is to measure healthy lifestyle behaviour levels of individuals in terms of the protection of health and health promotion. Lifestyle is the sum of the habits, attitudes and values of individuals. Healthy lifestyle on the other hand is all the behaviours that have impacts on the health status of individuals and is under the control of individuals. These behaviours are an indicator of lifestyle that enables the individual to maintain and improve his / her health. The population of the study consists of individuals aged 18 and over in Isparta city centre. As the sampling method, “convenience sampling method” which is one of the non-random sampling methods is utilised. Healthy Lifestyle Behaviours Scale II (HPLP -II) is used as the data collection tool. The data of 510 people is assessed. Statistical Package for the Social Sciences (SPSS 22.0) is used to transfer the data collected through questionnaires to the computer. The program is also used for the analysis of the data obtained. A “good” score from the Healthy Lifestyle Behaviours Scale means that healthy lifestyle behaviours are paid attention and positive health behaviours are displayed. As a result of the study, it is determined that the participants scored 116.01 points and showed “moderate” positive health behaviour. Based on the research results, it is recommended to create and implement educational programs that would increase and improve the knowledge of individuals about behaviours related to healthy lifestyle.

Anahtar Kelimeler

Health Protection, Health Promotion, Lifestyle, Healthy Lifestyle Behaviours

SAĞLIĞIN KORUNMASI VE GELİŞTİRİLMESİNDE BİREYLERİN SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞ DÜZEYİNİN BELİRLENMESİ

Öz

Bu çalışmanın amacı; sağlığın korunması ve geliştirilmesinde bireylerin sağlıklı yaşam biçimi davranış düzeyini ölçmektir. Yaşam biçimi; bireyin alışkanlıkları, tutumları ve değerlerinin toplamıdır. Sağlıklı yaşam biçimi ise bireylerin sağlık durumu üzerinde etkisi olan ve bireylerin kontrolü altında olan tüm davranışlardır. Bu davranışlar, bireyin sağlığını korumasını ve geliştirmesini sağlayan yaşam biçiminin bir göstergesidir. Araştırmanın evrenini Isparta il merkezindeki 18 yaş ve üzeri bireyler oluşturmaktadır. Örnekleme yöntemi olarak tesadüfi olmayan örnekleme yöntemlerinden olan “kolayda örnekleme yöntemi” kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II” (SYBDÖ-II) kullanılmıştır. Araştırmada 510 kişinin verisi değerlendirilmeye tabi tutulmuştur. Anket formları vasıtasıyla toplanan verilerin bilgisayar ortamına aktarılmasında Statistical Package for the Social Sciences (SPSS 22.0) programı kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde bu programdan faydalanılmıştır. Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeğinden “iyi” puan alınması sağlıklı yaşam biçimi davranışlarına dikkat edildiği ve olumlu sağlık davranışları sergilendiği anlamına gelmektedir. Araştırma sonucunda katılımcıların ölçekten 116,01 puan aldıkları ve “orta” düzeyde olumlu sağlık davranışı sergilediği tespit edilmiştir. Araştırma sonuçlarından hareketle, bireylerin sağlıklı yaşam biçimiyle ilgili davranışlar hakkında bilgilerini artıracak ve geliştirecek eğitim programlarının oluşturulması ve uygulanması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sağlığın Korunması, Sağlığın Geliştirilmesi, Yaşam Biçimi, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları

Kaynakça

• Abedi, P., Jorfi, M., Afshari, P. ve Fakhri, A. (2018). How does health-promoting lifestyle relate to sexual function among women of reproductive age in Iran?. Global Health Promotion, 25(3), 15-21.
• Açıksöz, S., Uzun, Ş. ve Arslan, F. (2013). Hemşirelik öğrencilerinin sağlık algısı ile sağlığı geliştirme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 55(3), 181-187.
• Ahijevych, K. ve Bernhard, L. (1994). Health-promoting behaviors of African American women. Nursing Research, 43(2), 86-89.
• Akgül, N. (2008). Sivas il merkezi birinci basamak sağlık kurumlarında çalışan sağlık personelinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve öz-etkililik-yeterlilik düzeylerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Aksoy, T. (2010). Hemşirelik öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aksoy, T. ve Uçar, H. (2014). Hemşirelik öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 1(2), 53-67.
• Aksungur, A., Göktaş, B., Önder, Ö. R. ve Cankul, İ. H. (2011). Öğrencilerin sağlıklı yaşam davranışlarının değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Dikimevi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 10(1), 1-12.
• Al-Kandari, F. ve Vidal, V. L. (2007). Correlation of the health-promoting lifestyle, enrollment level and academic performance of college of nursing student in Kuwait. Nursing and Health Sciences, 9, 112-119.
• Altay, B., Çavuşoğlu, F. ve Güneştaş, İ. (2015). Tıp Fakültesi Hastanesi’nde çalışan hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 8(1), 12-18.
• Ardıç, C., Yavuz, E. ve Öztürk, G. Z. (2018). Factors affecting healthy lifestyle behaviors in workers working at a tea factory. Family Practice and Palliative Care, 3(1), 45-51.
• Ayaz, S., Tezcan, S. ve Akıncı, F. (2005). Hemşirelik Yüksekokulu öğrencilerinin sağlığı geliştirme davranışları. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 9(2), 26-34.
• Bahar Özvarış, Ş. (2016). Sağlığı geliştirme ve sağlık eğitimi. 2. Baskı, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• Bahar, Z., Beşer, A., Gördes, N., Ersin, F. ve Kıssal, A. (2008). Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği II’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(1), 1-13.
• Bal, H. (2009). Sosyal bilimlerde nicel araştırma yöntem ve teknikleri. 1. Baskı, Isparta: Fakülte Kitabevi Yayınları.
• Bayrak Özarslan, B. (2013). Diyabetik koroner arter hastalarında sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve yaşam kalitesinin belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Bidlack, W. R. (1996). Interrelationships of food, nutrition, diet and health: The National Association of State Universities and Land Grant Colleges white paper. Journal of the American College of Nutrition, 15(5), 422-433.
• Bostan, N. (2013). Hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını etkileyen faktörler. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Bozhüyük, A. (2010). Çukurova Üniversitesi sağlık bilimleri öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. Uzmanlık Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Bozhüyük, A., Özcan, S., Kurdak, H., Akpınar, E., Saatçı, E. ve Bozdemir, N. (2012). Sağlıklı yaşam biçimi ve aile hekimliği. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 6(1), 13- 21.
• Bozkurt, F. (2014). Sağlıklı yaşam (wellness) pazarlamasında, kişisel değerlerle sağlığın tanımının sağlıklı yaşam tarzı üzerindeki etkisi ve bir araştırma. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bulut, A., Bulut, A. ve Erçim, R. E. (2016). Sağlık meslek lisesi öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının incelenmesi. FNG & Bilim Tıp Dergisi, 2(2), 105-112.
• Choi Hui, W. (2002). The health-promoting lifestyles of undergraduate nurses in Hong Kong. Journal of Professional Nursing, 18(2), 101-111.
• Cihangiroğlu, Z. ve Deveci, S. E. (2011). Fırat Üniversitesi Elazığ Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler. Fırat Tıp Dergisi, 16(2), 78-83.
• Cürcani, M., Tan, M. ve Küçükoğlu, S. (2011). Hemşirelik bölümü öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(1), 41-49.
• Çelik, A., Kardaş Kin, Ö. ve Karadakovan, A. (2017). Huzurevinde yaşayan yaşlı bireylerde yalnızlık durumu ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(3), 17-23.
• Çetin, M. (2012). Sağlıklı yaşama ve hastalıklardan korunma. T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü, İkinci Baskı, İstanbul.
• Çetiner, H. (2014). Hastane çalışanlarında sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Üniversitesi, İstanbul.
• Dağdeviren, Z. (2010). Şanlıurfa il merkezindeki lise öğrencilerinin sağlığı geliştirme davranışları ve ilişkili faktörler. Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Şanlıurfa.
• Dağdeviren, Z. ve Şimşek, Z. (2013). Şanlıurfa il merkezindeki lise öğrencilerinin sağlığı geliştirme davranışları ve ilişkili faktörler. TAF Preventive Medicine Bulletin, 12(2), 135-142.
• Dirimeşe, E., Korkmaz, F. D. D. ve Alcan, A. O. (2016). Koroner arter bypass greft cerrahisi öncesi hastaların yaşam kalitesi ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının incelenmesi. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(2), 56-61.
• Duffy, M. E., Rossow, R. ve Hernandez, M. (1996). Correlates of health-promotion activities in employed Mexican American women. Nursing Research, 45(1), 18-24.
• Esin, M.N. (1997). Endüstriyel alanda çalışan işçilerin sağlık davranışlarının saptanması ve geliştirilmesi. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Geçkil, E. (2002). Malatya ilindeki adölesanların sağlık davranışlarının ve sorunlarının tanımlanması, beslenme ve stresle başetme eğitiminin sağlığı geliştirmeye etkisi. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Genç, F., Yeşilyurt, G., Eroğlu, G., Altıparmak, A., Polat, A. ve Söğüt, D. (2015). Sağlık Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin sağlığı geliştirme davranışlarının belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(1), 15-27.
• Gönülal, A. (2005). Yaşlıların sağlığı geliştirme davranışları ve etkileyen etmenlerin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Güler, G., Güler, N., Kocataş, S., Yıldırım, F. ve Akgül, N. (2008). Bir üniversitede çalışan öğretim elemanlarının sağlıklı yaşam biçimi davranışları. CÜ Hemşirelik Dergisi, 12(3), 18-26.
• Gündoğdu, G. ve Kılıç, T. (2017). Sağlığın teşviki ve geliştirilmesinde (health promotion) sosyal medya kullanımının etkisi Sağlık Bakanlığı’nın sosyal medya kullanımı. 1st International Conference on New Trends in Communication, 206-217.
• Gürsel, N., Özbey, S. ve Güzel, P. (2016). Öğretim elemanlarının sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve yaşam kalitesi. International Journal of Social Science Research, 5(2), 10-25.
• İlhan, N., Batmaz, M. ve Akhan, L. U. (2010). Üniversite öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 3(3), 34-44.
• Johnson, R. L. (2005). Gender differences in health-promoting lifestyles of African Americans. Public Health Nursing, 22(2), 130-137.
• Kafkas, M.E., Şahin, A. ve Acet, M. (2012). Beden eğitimi öğretmenlerinin sağlıklı yaşam biçimi davranış düzeylerinin incelenmesi. DPUJSS, 32(2), 47-55.
• Karadeniz, G., Uçum, E. Y., Dedeli, Ö. ve Karaağaç, Ö. (2008). Üniversite öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. TAF Preventive Medicine Bulletin, 7(6), 497-502.
• Kavuncubaşı, Ş. ve Yıldırım, S. (2015). Hastane ve sağlık kurumları yönetimi. 4. Baskı, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Kaya, F., Ünüvar, R., Bıçak, A., Yorgancı, E., Çınar, B., Öz, F. ve Kankaya, F.C. (2008). Öğretim elemanlarının sağlığı geliştirme davranışları ve etkileyen etmenlerin incelenmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 7(1), 59-64.
• Kaya, M., Bahar Özvarış, Ş., Atlaş, H., Altay, M., Atik, Ç., Aytekin, G. ve Badak, E. (2009). Ankara’da bir sağlık ocağına ve belediyeye ait bir spor kompleksine başvuran 18 yaş ve üzeri kadınların sağlığı geliştirici yaşam biçim düzeylerinin belirlenmesi. Toplum Hekimliği Bülteni, 28(1), 8-13.
• Kemm, J. (2015). Health promotion: ıdeology, discipline, and specialism. 1. Baskı, United Kingdom: Oxford University Press.
• Kılıç, E. (2012). Ameliyathane hemşirelerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kılıç, L. (2017). Beden eğitimi öğretmenlerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının bazı değişkenlere göre değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kısa, A. (2002). Sağlık kurumları, türleri ve işlevleri. N. Uzkesici (Ed.), Sağlık kurumları yönetimi içinde (25-45), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Kocaakman, M., Aksoy, G. ve Eker, H. H. (2010). İstanbul ilindeki hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. SDÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 17(2), 19-24.
• Koçak, H. S., Öncel, S., Zincir, H. ve Seviğ, E. Ü. (2017). Sınıf öğretmenlerinde tip 2 diyabet riski ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının belirlenmesi. Turkish Journal of Public Health, 15(2), 70-83.
• Koçoğlu, D. ve Akın, B. (2009). Sosyoekonomik eşitsizliklerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve yaşam kalitesi ile ilişkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 2 (4), 145-154.
• Kuru, N. ve Piyal, B. (2012). Gülhane Askeri Tıp Akademisi Eğitim Hastanesine başvuran koroner arter hastalığı tanılı bireylerin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının belirlenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 11(3), 287-298.
• Kuster, A. E. ve Fong, C. M. (1993). Further psychometric evaluation of the Spanish language health-promoting lifestyle profile. Nursing Research, 42(5), 266-269.
• Küpeli, E. (2015). Çukurova Üniversitesi doktora öğrencilerinin öz yeterlilik algılarının ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. Uzmanlık Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Lalonde, M. (1974). A new perspective on the health of Canadians, minister of supply and services Canada 1981, Ottawa.
• Mak, Y. W., Kao, A. H., Tam, L. W., Tse, V. W., Tse, D. T. ve Leung, D. Y. (2018). Health-promoting lifestyle and quality of life among Chinese nursing students. Primary Healthcare Research & Development, 19(6), 629-636.
• Maville, J. A. ve Huerta, C. G. (2013). Theoretical foundations of health promotion. J. A. Maville, ve C. G. Huerta (Ed.), Health promotion in nursing içinde (38-52), Third Edition, USA: Delmar Cengage Learning.
• Mohammadi, M., Ramezankhani, A., Mohammadi, S., Zahed, S., Khabiri, F., Khodakarim, S., Roshani, M. ve Ghayur, M. (2017). The predictors of metabolic syndrome based on walker health-promoting lifestyle in Iran 2016. Diabetes & Metabolic Syndrome: Clinical Research & Reviews,11, 745-749.
• Nutbeam, D. (1998). Health promotion glossary,.World Health Organisation: Health Promotion International.
• On, B. (2016). Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin sağlığın geliştirilmesi ile ilgili görüşleri ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Onat, G. ve Aba, Y. A. (2014). Health-promoting lifestyles and related factors among pregnant women, Turkish Journal of Public Health, 12(2), 69-79.
• Özcan, S. ve Bozhüyük, A. (2016). Çukurova Üniversitesi sağlık bilimleri öğrencilerinin sağlıklı yaşam davranışları, Çukurova Medical Journal, 41(4), 664-674.
• Özçelik, H. (2010). Isparta il merkezinde görev yapan toplum öncüsü bazı meslek üyelerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• Özdemir, A. (2008). Yönetim biliminde ileri araştırma yöntemleri ve uygulamalar, 1. Baskı, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Özkan, S. ve Yılmaz, E. (2008). Hastanede çalışan hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları, Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 3(7), 89-105.
• Özyazıcıoğlu, N., Kılıç, M., Erdem, N., Yavuz, C. ve Afacan, S. (2011). Hemşirelik öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının belirlenmesi, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 277-289.
• Pasinlioğlu, T. ve Gözüm, S. (1998). Birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan sağlık personelinin sağlık davranışları, Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2(2), 60-68.
• Perim Ketenciler, A., Yava, A., Güler, S. ve Karakaş Doğan, S. (2013). Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Yüksekokulu öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları, 16. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi, 27-31 Ekim 2013, Antalya, 424-425.
• Porta, M. (2008). Dictionary of epidemiology. 5.Basım, Oxford University Press.
• Rootman, I., Goodstadt, M., Potvin, L. ve Springett, J. (2011). Sağlığın teşviki ve geliştirilmesi alanındaki değerlendirmeler: ilkeler ve bakış açıları. S. Bakanlığı (Çev.), Ankara: Anıl Matbaacılık.
• Sayan, A. ve Erci, B. (2001). Çalışan kadınların sağlığı geliştirici tutum ve davranışları ile öz-bakım gücü arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi, Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(2), 11-19.
• Sözen, C. (2003). Sağlık yönetimi, Ankara: Palme Yayıncılık.
• Şimşek, H., Öztoprak, D., İkizoğlu, E., Safalı, F., Yavuz, Ö., Onur, Ö., Tekel, Ş. ve Çiftçi, Ş. (2012). Tıp Fakültesi öğrencilerinde sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve ilişkili etmenler, DEÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 26(3), 151-157.
• Tambağ, H. ve Turan, Z. (2012). Öğrencilerin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarına halk sağlığı hemşireliği dersi'nin etkisi. Turkish Journal of Research & Development in Nursing, 14(1), 46-55.
• Tatarlı, N. (2007). Sağlık hizmetlerinde hasta tatminini etkileyen unsurlar ve sağlık sektöründe bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Thacker, K., Stavarski, D. H., Brancato, V., Flay, C. ve Greenawald, D. (2016). An ınvestigation into the health-promoting lifestyle practices of RNs, AJN The American Journal of Nursing, 116(4), 24-30.
• Topçu, S. (2006). Göç eden ve göç etmeyen kadınların sağlığı geliştirme davranışlarının değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2017). Erişim adresi: http://tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1084, (13 Nisan.2019).
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2018). Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist, (8 Mart 2019).
• Uncu, B. ve Üstündağ, H. (2018). Cerrahi kliniklerde çalışan hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi/ evaluation of healthy living behaviors in nursing in surgical clinics, 3, 306-315.
• Ünalan, D., Şenol, V., Öztürk, A. ve Erkorkmaz, Ü. (2007). Meslek yüksekokullarının sağlık ve sosyal programlarında öğrenim gören öğrencilerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve öz-bakım gücü düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 14(2), 101-109.
• Ünsal, A. (2016). Avrupa Birliği ülkeleri ve Türkiye'nin sağlık sistemler ve sağlık göstergelerinin karşılaştırmalı analizi. Yüksek Lisans Tezi, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bilecik.
• Walker, S. N., Sechrist, K. R. ve Pender, N. J. (1987). The Health-promoting lifestyle profile: Development and psychometric characteristics. Nursing Research, 36(2), 76-81.
• Walker, S. N., Volkan, K., Sechrist, K. R. ve Pender, N. J. (1988). Health-promoting life styles of older adults: comparisons with young and middle-aged adults, Correlates and patterns, advances in nursing science, 11(1), 76-90.
• Walker, S. N. ve Hill-Polerecky, D. M. (1996). Psychometric evaluation of the health promoting lifestyle profile II. University of Nebraska Medical Center.
• World Health Organization, (2005). Preventing chronic diseases: A vital ınvestment: WHO Global Report. Geneva/Switzerland: WHO Press.
• Xiao, L., Wang, P., Fang, Q. ve Zhao, Q. (2018). Health-promoting lifestyle in patients after percutaneous coronary ıntervention. Korean Circulation Journal, 48(6), 507-515.
• Yalçınkaya, M., Gök Özer, F. ve Yavuz Karamanoğlu, A. (2007). Sağlık çalışanlarında sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(6), 409-420.
• Yıldırım, N. (2015). Hemşirelik lisans öğrencilerinin eleştirel düşünme ve sağlıklı yaşam davranışları. Akademik Platform, 459-469.
• Yüksel, H. (2012). Üniversite öğrencilerinin sağlığı geliştirici yaşam biçimi davranışlarına etki eden sosyal faktörler. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34, 137-150.
• Zaybak, A. ve Fadıloğlu, Ç. (2004). Üniversite öğrencilerinin sağlığı geliştirme davranışı ve bu davranışı etkileyen etmenlerin belirlenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 20(1), 77-95.