YAŞLILARA YÖNELİK ŞİDDET: “BEYAZ MELEK” FİLMİ ÖRNEĞİ

Yıl 2020, , 726 - 737, 30.09.2020

Meyrem Tuna Uysal , Zeynep Altunay

https://doi.org/10.21076/vizyoner.691866

Öz

Ataerkil zihniyete sahip toplumlarda yaşlı bireyin aile içinde bakılması ve yaşlıların bakımının aile üyeleri tarafından üstlenilmesi kabul gören bir davranıştır. Ancak köyden kente göçle birlikte toplumun yapısında meydana gelen ekonomik ve sosyo-kültürel değişimler, aile yapısının geniş aile tipinden çekirdek aile tipine doğru dönüşümü, kadının çalışma hayatına katılması, yaşam süresinin uzaması, yaşlı nüfusun artışı gibi nedenler yaşlı bireyin evde bakımını güçleştirmiş ve yaşlı bireylerin bakımı sürecinde huzurevlerine daha fazla ihtiyaç duyulmuştur. Bu süreçte yaşlıların gerek aile üyelerinden gerekse de kurum personelinden şiddet görmeleri söz konusu olabilmiştir. Bu çalışma, ‘Beyaz Melek’ isimli sinema filminde yer alan yaşlıların huzurevinde onların bakımını üstlenen çalışanlar tarafından maruz kaldıkları şiddet sahnelerini değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda “Beyaz Melek” filminin incelenmesinde bir nitel araştırma tekniği olan içerik analizi tercih edilerek yaşlılık ve yaşlıya yönelik şiddetin nasıl ele alındığı çözümlenmeye çalışılmıştır. Çalışma sonucunda huzurevinde kalan yaşlıların mutsuz oldukları, kendi istekleri ile huzurevine yerleşmedikleri ve huzurevinde onların bakımını üstlenen çalışanlar tarafından psikolojik ve fiziksel şiddete maruz kaldıkları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Yaşlı, Yaşlılık, Şiddet, Huzurevi

VIOLENCE AGAINST THE ELDERLY: “WHITE ANGEL” MOVIE EXAMPLE

Öz

In patriarchal societies, home care for the elderly person by the family members and inside the household is an accepted behaviour. However, together with reasons such as the rural exodus, economic and socio-cultural changes in the society, the change of family structure from the grandparent family into nuclear family, the increasing participation of women in business, increasing stamina, increasingly aging population have made elderly care by the household harder and has increased the need for nursing homes during the elderly care processes. In this process, the elderly may be violent, both from family members and from the staff of the institution. The study aims to analyse the elderly abuse scenes, which visualize the abuse against the elderly people by the nursing home employees, in the movie ‘Beyaz Melek’. In this context, in the analysis of the movie “Beyaz Melek” a qualitative research method, namely Content Analysis is applied and ageing and how elderly abuse are analysed. As a result of the study, it is observed that the elderly who stayed in the nursing home are unhappy, do not settle in the nursing home voluntarily and are subject to psychological and physical violence by the employees who take care of them in the nursing home.

Anahtar Kelimeler

Elderly, Old Age, Violence, Nursing Home

Kaynakça

• Akdemir, N., Görgülü, Ü. ve Çınar, F. İ. (2008). Yaşlı istismarı ve ihmali. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi.15, 68-75.
• Artan, T. (1996). Aile içi fiziksel yaşlı istismarı. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü, İstanbul.
• Artan, T. (2013). Huzur evinde kalmakta olan yaşlılarda aile içi istismar. Toplum ve Sosyal Hizmet, 24(2), 109-122.
• Artan, T. (2016). Huzurevinde kalmakta olan yaşlılarda yaşlı istismarının bir türü olarak ekonomik istismar. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 3(1), 48-56.
• Aybey, S. (2017). Dünden bugüne modernleşme bağlamında ailenin değişim ve dönüşümü. S. Aybey, M. Akın ve T. Ashyrov (Ed.), Aile ve Modernite içinde (103-118), Zonguldak: Bülent Ecevit Üniversitesi Yayınları.
• Bilgin, N. (2014). Sosyal bilimlerde içerik analizi teknikler ve örnek çalışmalar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Boldy, D., Webb, M., Horner, B., Davey, M. ve Kingsley, B. (2002). Elder abuse in Western Australia. Report of a Survey Conducted for the The Department For Community Development-Seniors’ Interests. Centre for Research into Aged Care Services, 3–28.
• Ceylan, H. (2015). Modern hayat ve yaşlılık. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Cooper, C. ve Livingston, G. (2020). Elder abuse and dementia. A. Phelan (Ed.), Advances Elder Abuse Research içinde (137-148). USA: Springer.
• Devlet Planlama Teşkilatı. (2007). Türkiye’de yaşlıların durumu ve yaşlanma ulusal eylem planı. Ankara: DPT Yayınları.
• Diken, B. ve Laustsen, C. B. (2010). Filmlerle sosyoloji, İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Duru, S. ve Duyan, V. (2017). Engelli ailesinde şiddet. İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
• Erkal, S. (2008). Aile içi şiddet ve yaşlılar, Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar Dergisi. Erişim adresi: http://www.sdergi.hacettepe.edu.tr/?page=makaleler, (10 Ocak 2020).
• Geray, H. (2011). Toplumsal araştırmalarda nicel ve nitel yöntemlere giriş-iletişim alanından örneklerle. Ankara: Genetis Kitap.
• Gönül, İ. (2004). Huzurevinde kalan yaşlılar üzerine bir araştırma, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 1(1), 5-24.
• Gülen, M., Aktürk, A., Acehan, S., Seğmen, M. S., Açıkalın, A. ve Bilen, A. (2013). Yaşlı istismarı ve ihmali. Adana Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 22(3), 393-407.
• Habletmitoğlu, Ş. ve Özmete, E. (2010). Yaşlı refahı yaşlılar için sosyal hizmet. Ankara: Kilit Yayınları.
• Hall, J. E., Karch, D. L., ve Crosby, A. E. (2016). Elder abuse surveillance: uniform definitions and recommended core data elements for use ın elder abuse surveillance. Version 1.0. Atlanta (GA): National Center for Injury Prevention and Control, Centers for Disease Control and Prevention.
• Kalaycı, I. ve Özkul, M. (2018). Modernleşme sürecinde toplumsal mağdurları olarak yaşlılar: Türkiye’de yaşlı istismarı ve ihmali. SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (43), 92-119.
• Kalaycı, I., Özbek Yazıcı, S. ve Şenkaynağı, A. (2015). Yaşlı yakınlarının şiddet algısı: Süleyman Demirel Hastanesi örneği. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 1,22-33.
• Kalınkara, V. (2014). Temel gerontoloji yaşlılık bilimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karaca, F. (2010). Huzurevinde kalan yaşlıların hayata bakış açıları ve gelecekle ilgili beklentileri. Aile ve Toplum, 6(22), 50-72.
• Keskinoğlu, P., Giray, H., Pıçakçıefe, M., Bilgiç, N. ve Uçku, R. (2004). Yaşlıda fiziksel, finansal örselenme ve ihmal edilme. Türk Geriatri Dergisi, 7, 57-61.
• Kılıç, Ü. ve Şelimen, D. (2017). Yaşlıların huzurevi yaşamını seçmeye zorlayan nedenlerin belirlenmesi. JAREN, 3(2), 73-82.
• Kıssal, A. ve Beşer, A. (2009). Yaşlı istismar ve ihmalinin değerlendirilmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 8(4), 357-364.
• McBride, K. (2011). Elder abuse. InnovAiT, 4(6), 353-359.
• O’Brien, M., O’Brien-Olinger, S., Boccaletti, L., Milianta, S., Caciula, I., Laurola, H., Perttu, S., Kadzik-Bartoszewska, A., Canning, K. ve Quinn, S. (2016). Elder abuse context and theory: Finland, Ireland, Italy and Romania. Erasmus+ Programme of the European Union.
• Oktuğ Zengin, M. (2015). Televizyonda yaşlı temsilleri ve yaşçılık. İstanbul: Kriter Yayınevi.
• Özgür, Ö. ve Sabbağ, Ç. (2014). Kırsal alanda yaşlılık: Adıyaman Samsat örneği. Ankara: Adıyaman Üniversitesi ve SABEV.
• Payne, B. K. (2011). Crime and elder abuse and an integrated perspective. USA: Charles C Thomas Publisher.
• Sani, A.I., Gonçalves, M.J., Nunes L.M. ve Denise, M. S. (2018). Violence against the elderly: narrative of a case. MOJ Gerontology & Geriatrics, 3(2), 153‒155.
• Şentürk, Ü. (2018). Yaşlılık sosyolojisi yaşlılığın toplumsal yörüngeleri. Bursa: Dora Basım Yayıncılık, 2018.
• UNFPA. (2012). Ageing in the 21st century: A celebration and a challenge. United Nations Populations Fund, New York.USA.
• World Health Organization. (2002). Missing voices. Geneva, Switzerland. Erişim adresi: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/67371/WHO_NMH_VIP_02.1.pdf, (22 Mayıs 2020).
• Yan, E. (2014). Abuse of older persons with dementia by family caregivers: Results of a 6-7 month prospective study in Hong Kong. International Journal of Geriatric Psychiatry, 29(10), 1018–1027.
• Yan, E. (2020). Elder abuse in Chinese populations. M. Kapur Shankardass (Ed.), International Handbook of Elder Abuse and Mistreatment içinde (511-538). Singapore: Springer.
• Yaşlanma Özel İhtisas Komisyonu. (2014). Onuncu kalkınma planı 2014-2018: Yaşlanma: özel ihtisas komisyonu raporu. Ankara: T. C. Kalkınma Bakanlığı Yayını.
• Yeşil, P., Taşcı, S. ve Öztunç, G. (2016). Yaşlı istismarı ve ihlali. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(2), 128-134.
• Yıldırım, S. (2017). “Davaro” filminin sosyolojik analizi. Journal of History and Future, 3(2), 119-138.