SAĞLIK ÇALIŞANLARINDA LİDERLİK TARZLARI-İŞ TATMİNİ-ÖRGÜTSEL BAĞLILIK MODELİ

Yıl 2015, Cilt: 6 Sayı: 13, 50 - 61, 05.08.2016

Nuran Akyurt Ali Murat Alparslan Ömer Faruk Oktar

Öz

Bu araştırmanın amacı; işe ve örgüte yönelik en önemli olumlu tutumlardan iş tatmini ve örgütsel bağlılık üzerinde farklı liderlik tarzlarından hangilerinin nasıl bir etkiye sahip olduklarını ortaya koymaktır. Bu amaçla gerçekleştirilen saha araştırmasında örneklem olarak, sektörün ve çalışan niceliğinin önemli düzeylere ulaşmasından ötürü sağlık çalışanları tercih edilmiştir. İstanbul’da bulunan özel ve devlet hastanelerinde çalışan 1785 sağlık çalışanı üzerinde, anket yöntemi ile yapılan araştırmanın analizleri yapısal eşitlik modellemesi aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Analiz sonuçları; sırasıyla araçsal ve etkileşimci liderliğin, iş tatmini ve örgütsel bağlılık üzerinde istatistiksel açıdan anlamlı ve olumlu bir etkisinin olduğunu göstermektedir. Dönüşümcü liderliğin, işe ve örgüte yönelik bu olumlu tutumlar üzerinde anlamlı bir etkisi bulunmamaktadır. İş tatminin de örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi, duygusal bağlılık önde olmak üzere oldukça yüksektir

Anahtar Kelimeler

Dönüşümcü Liderlik, Etkileşimci Liderlik, Araçsal Liderlik, İş Tatmini, Örgütsel Bağlılık

LEADERSHIP STYLE-JOB SATISFACTION-ORGANIZATIONAL COMMITMENT MODEL IN HEALTHCARE STAFF

Öz

The purpose of this study is to reveal the effects of different leadership styles on job satisfaction and organization commitment which are the most important and positive attitudes towards job and organization. For this purpose, a sample from medical staff was preferred in this field research due to the critical level of the sector and its employee quantity reached to. Analysis of there search conducted by survey method on 1785 medical staff who worked at private and government hospitals in Istanbul was performed through Structural Equation Modeling. Analyses results showed that there is a statistically significant effect of instrumental and transactional leadership on job satisfaction and organizational commitment, respectively. Transformational leadership does not have a significant impact on the positive attitude toward job and organization. The effects of job satisfaction on organizational commitment is quite high, emotional commitment being the major one

Anahtar Kelimeler

Transformational Leadership, Transactional Leadership, Instrumental Leadership, Job Satisfaction, Organizational Commitment

Kaynakça

• Marmara Üniversitesi, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, [e-mail]  Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, [e-mail]
• Marmara Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, [e-mail]
• Akbolat, M., Işık, O., ve Yılmaz, A. (2013). "Dönüşümcü Liderlik Davranışının Motivasyon Ve Duygusal Bağlılığa Etkisi" International Journal of Economic&AdministrativeStudies, 6(11), 35-50.
• Allen, N. J., ve Meyer. J. P. (1996). "Affective, Continuance, AndNormativeCommitmentToTheOrganization: An Examination Of ConstructValidity." Journal Of VocationalBehavior 49(3), 252-276.
• Allen, N. J., ve Meyer. J. P. (1990). "TheMeasurementAndAntecedents Of Affective, ContinuanceAndNormativeCommitmentToTheOrganization", Journal Of OccupationalPsychology 63(1), 1-18.
• Anderson, J. C, &Gerbing, D. W (1988). Structuralequationmodelingin practice: A reviewandrecommendedtwostep approach. PsychoiogicaiBulletin, 103, 411-423.
• Antonakis, J.,ve House, R. (2004). On İnstrumentalLeadership: Beyond TransactionsAndTransformations. Omaha: UNL GallupLeadershipInstituteSummit.
• Antonakis, J., ve House, R. J. (2014). "Instrumentalleadership: Measurementandextension of transformational–transactionalleadershiptheory." TheLeadershipQuarterly 25(4), 746-771.
• Avolio, B.J. ve Bass, B. M. (2002), DevelopingPotentialacross a Full Range of LeadershipCases on TransactionalandTransformationalLeadership, Lawrence ErlbaumAssociates, Mahwah, NJ.
• Baltacı, F.,Kavacık, M., Şentürk, F. K., ve Kurar, İ. (2014). Yöneticilerin Liderlik Özelliklerinin Çalışanların İş Tatmini Üzerindeki Etkisi: Alanya’da Bulunan 4 ve 5 Yıldızlı Otel Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(14), 59-85.
• Bass, B.M. (1985). Leadership and performance beyond expectations. New York: The Free Press. Bass,
• B.M.,Avolio, B.J., ve Goodheim, L. (1987). “Biographyandtheassessment of transformationalleadership at theworldclasslevel”. Journal of Management, 13, 7-19.
• Bass, B. M. (1990), Bass&Stogdill‟sHandbook of Leadership, 3rd Edition, TheFreePress, New York.
• Bass, Bernard M.,and Paul Steidlmeier. (1999). "Ethics, character, andauthentictransformationalleadershipbehavior." Theleadershipquarterly 10(2), 181-217.
• Becker, H. S. (1960). Notes on theconcept of commitment. Americanjournal of Sociology, 32-40.
• Bernard M. B. (1990). “Fromtransactionaltotransformationalleadership: Learning tosharethevision”, Organizational Dynamics, 18(3), 19-31
• Besler, S. (2012), “Yöneltme”, Baraz, B. ve A. N. Şakar (Ed.), “İşletme Yönetimi”, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Boumans, N., ve Landeweerd, J. A.. (1993). "Leadership in thenursingunit: relationshipswithnurses’ well‐being." Journal Of Advanced Nursing 18(5), 767-775.
• Börü, D. ve Güneşer, B. (2005), “Liderlik Tarzının Çalışanın İş Tatmini ile İlişkisi ve Lidere Olan Güvenin Bu İlişkideki Rolü”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(1), 135-156.
• Braun, S.,Peus, C., Weisweiler, S., ve Frey, D. (2013). “Transformationalleadership, jobsatisfaction, andteamperformance: A multilevelmediation model of trust”. TheLeadershipQuarterly, 24(1), 270-283
• Buchanan, B. (1974). "Buildingorganizationalcommitment: Thesocialization of managers in workorganizations." AdministrativeScienceQuarterly 19(4). 533-546.
• Buluç, B. (2009). "Sınıf öğretmenlerinin algılarına göre okul müdürlerinin liderlik stilleri ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki." Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi 15(1), 5-34.
• Cleveland, J.,Stockdale, M. ve Murphy, K. R. (2000). “WomenAnd Men in Organizations”, London: Lawrence ErlbaumAssociates.
• Çelik, V. (1998). "Eğitimde dönüşümcü liderlik." Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 4 (4), 423-442
• Daft R. L. 1999. Leadership: TheoryandPractice. TheDrydenPress: Orlando, FL.
• Derue, D. S.,Nahrgang,, J. D., Wellman N. ve Humphrey S. E. (2011), TraitAndBehavioralTheories Of Leadership: An Integration And Meta-Analytic Test Of TheirRelativeValidity, 64, 7-52.
• Eren, E. (2008). Örgütsel Davranış Ve Yönetim Psikolojisi (11. Baskı). Beta Basım, İstanbul.
• Erkutlu, H. (2008), “Theimpact of transformationalleadership on organizationalandleadershipeffectivenessTheTurkishcase” Journal of Management Development, 27(7), 708-726
• Fiedler, F. E. (1971). “Validationandextension of thecontingency model of leadershipeffectiveness: A review of empiricalfindings, PsychologicalBulletin, 76(2), 128-148
• Jaros, S. (2007) "MeyerandAllen model of organizationalcommitment: Measurementissues." TheIcfaiJournal of OrganizationalBehavior 6(4), 7-25.
• Jenkins W. O. (1947). “A review of leadershipstudieswithparticularreferencetomilitaryproblems”, PsychologicalBulletin, 44, 54–79.
• Joreskog, K.G. ve Sorbom, D. (1993). Lisrel 8: StructuralEquationModelingWithThe SIMPLIS Command Language, IL:Scientific International Software, Chicago.
• Karahan, A. (2008). "Hastanelerde Liderlik Ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi" Sosyal Bilimler Dergisi 10(1), 145-162.
• Kılınç, T. (1995).“Durumsal Liderlik Anlayışında Gelişmeler: Liderliğe İkameler Yaklaşımı”, İ. Ü. İşletme Fakültesi Dergisi, 59-76.
• Kline, R.B. (1998). PrinciplesandPractice of StructuralEquationModeling, TheGuilford Pres, New York.
• Koçel, T. (2005), “İşletme Yöneticiliği: Yönetim ve Organizasyon, Organizasyonlarda Davranış, Klasik, Modern, Çağdaş ve Güncel Yaklaşımlar”, 10. Baskı, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.
• Loke, J. C. F.(2001). "Leadershipbehaviours: effects on jobsatisfaction, productivityandorganizationalcommitment." Journal Of Nursing Management 9(4), 191-204.
• Lowe, K. B. Kroeck, K. G.veSivasubramaniam, N. (1996). “Effectivenesscorrelates of transformationalandtransactionalleadership: A meta-analyticreview of the MLQ literatüre”. TheLeadershipQuarterly, 7(3), 385-415.
• Mann RD. (1959). “A review of therelationshipsbetweenpersonalityandperformance in smallgroups”,PsychologicalBulletin, 56, 241–270.
• Northouse, Peter G. (2001). LeadershipTheoryandPractice, secondedition. ThousandOaks, CA: Sage Publications, Inc
• Nyberg, A. Bernin, P, andTeorell T. (2005). TheImpact Of Leadership On TheHealth Of Subordinates. Stockholm: NationalInstituteforWorking Life [Arbetslivsinstitutet].
• Odom, L.,&Green, M. T. (2003). “Lawandtheethics of transformationalleadership”. Leadership&Organization Development Journal, 24(2), 62-69.
• Odumeru, J. A.veIfeanyi, G. O. (2013). "Transformational vs. transactionalleadershiptheories: evidence in literature'." International Review of Management and Business Research 1(2), 1-7.
• Reitz, J. (1981).BehaviourInOrganisations, Rev. Ed. Irwin,
• Rowold, J. (2014). "Instrumentalleadership: Extendingthetransformationaltransactionalleadershipparadigm." ZeitschriftfuerPersonalforschung. GermanJournal of Research in Human Resource Management 28(3), 367-390.
• Sabuncuoğlu Z. ve Tüz M. (2008). Örgütsel Psikoloji. Bursa: Alfa Aktüel Yayın Dağıtım.
• Schneider, B.,veSnyder, R.(1975), “SomeRelationshipsBetweenJobSatisfactionAndOrganizationalClimate”, Journal Of AppliedPsychology, 60(3), 318-328.
• Sevimli, F. ve İşcan Ö. F. (2005). “Bireysel ve İş Ortamına Ait Etkenler Açısından İş Doyumu”, Ege Akademik Bakış, 1(5), 55-64.
• Sosik, J. J., ve Jung, D. D. (2011). Full RangeLeadership Development: PathwaysFor People, Profit And Planet. Taylor & Francis,
• Stogdill R. M. (1948). PersonalFactorsAssociatedWithLeadership: A Survey Of TheLiterature. Journal of Psychology, 25, 35–71.
• Stone A.G.,Russell F.R. ve Pattersen K. (2004). “TransformationalVersusServantLeadership-a DifferenceInLeaderFocus”,LeadershipveOrganization Development Journal. 25(3/4), 349-361
• Tanrıverdi, H.ve Safiye Paşaoğlu. (2014). "Dönüşümcü Liderlik, Örgütsel Adalet Ve İş Tatmini Arasındaki İlişkileri Belirlemeye Yönelik Okul Öncesi Öğretmenleri Üzerinde Bir Araştırma." Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 13(50), 274-293.
• Tengilimoğlu, D.veYiğit, A.(2005). "Hastanelerde Liderlik Davranışlarının Personel İş Doyumuna Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Alan Çalışması", Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 8(3), 374-400.
• Tengilimoğlu, D. (2005). “Kamu ve Özel Sektör Örgütlerinde Liderlik Davranışı Özelliklerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Çalışması”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(14).
• Voon, M. L.,Lo, M. C., Ngui, K. S., ve Ayob, N. B. (2011). Theinfluence of leadershipstyles on employees‟ jobsatisfaction in publicsectororganizations in Malaysia. International Journal of Business, Management andSocialSciences, 2(1), 24-32.