ELDERLY CARE AS AN INFORMAL JOB AND EMPLOYMENT AREA: THE PROBLEMS BETWEEN THE RELATIVES OF THE ELDER AND CAREGIVER

Yıl 2018, Cilt 9, Sayı 20, 1 - 27, 27.02.2018

Metin ÖZKUL İşıl KALAYCI

https://doi.org/10.21076/vizyoner.372115

Cited By: 2

Öz

This study aims to draw attention to one aspect of the old-age phenomenon that has become increasingly visible in Turkey, namely to elderly care and caregiving. The services related to elderly care are increasingly becoming an informal employment area. As the concentration of the demand for caregiver employment or service procurement for elderly care increase, various problems/victimizations arise in the relationship between the relatives of the elderly who are at the employer position and the caregivers as employees. The study is based on data attained with a qualitative research technique and aims to explore the problems and victimizations experienced between caregivers and family members. 15 elderly relatives and 15 elderly caregivers are interviewed. The interviews are recorded with a voice recorder and the data is converted to text. Problems related to reaching the caregivers, social rights, the ambiguity of the job definition, maintenance burden and insufficient level of education are identified between the elderly relatives and caregivers as major findings.

Anahtar Kelimeler

Elderly, Elderly Care, Caregiver, Elderly Relatives

ENFORMEL BİR İŞ VE İSTİHDAM ALANI OLARAK YAŞLI BAKICILIĞI: YAŞLI YAKINLARI İLE BAKICI İLİŞKİLERİNDE YAŞANAN SORUNLAR

Öz

Bu çalışma, Türkiye’de gittikçe görünürlüğü artan bir sorun haline gelen yaşlılık olgusunun genellikle ihmal edilen yaşlı bakımı ve bakıcılığına dikkat çekmeyi amaçlamaktadır. Yaşlı bakımıyla ilgili hizmetler, gittikçe artan bir şekilde enformel bir istihdam alanı haline gelmektedir. Yaşlı bakımına yönelik hizmet alımı ya da bakıcı istihdamına yönelik talep yoğunlaşması arttıkça işveren konumundaki yaşlı yakınları ile iş gören konumundaki bakıcılar arasındaki ilişkilerde, çeşitli sorunlar/mağduriyetler ortaya çıkmaktadır. Çalışma; nitel teknikle bir grup denek üzerinden elde edilen verilere dayandırılmış ve  yaşlı bakıcıları ve aile üyeleri arasında yaşanan bu sorunlar ve yaşanan mağduriyetler saptamaya çalışılmıştır. Araştırma grubunu oluşturan ve enformel yaşlı bakıcılığı hizmetinden yararlanan 15 yaşlı yakını ile yaşlı bakıcılığı yapan 15 bireyle görüşmeler yapılmıştır. Görüşmeler ses kayıt cihazıyla kaydedilmiş ve veriler metne dönüştürülmüştür. Araştırma sonucunda belli başlı bulgular olarak; yaşlı yakınları ve bakıcıları arasında bakıcıya ulaşma, sosyal haklar, iş tanımının belirsizliği, bakım yükü ve eğitim düzeyinin yetersizliğine bağlı sorunlar saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yaşlı, Yaşlı Bakımı, Bakıcı, Yaşlı Yakını

Kaynakça

• Ajay, S., Ostbye, T. ve Malhotra, R. (2017). “Caregiving related needs of family caregivers of older Singaporeans”, Australasian Journal on Ageing, 36(1), E8-13.
• Arpacı, F. (2009). “Yaşlıya Bakan Kadınların Bakım Yüklerinin İncelenmesi”, Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 1, 61-72.
• Avşar, N. ve Bozdereli, A. (2012). “Türkiye’de Kayıtdışı Ekonomi ve Vergi Sisteminin Rolü”, Ankara Sanayi Odası Yayın Organı, Kasım-Aralık, 55-65.
• Carter, R. (1994). Helping Yourself Help Others: A Book for Caregivers, New York: Times Books, Random House.
• Devlet Planlama Teşkilatı (DPT). (2001). Kayıtdışı Ekonomi Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, file:///C:/Users/Asus/Downloads/oik614.pdf . (Erişim Tarihi: 01 Ekim 2017).
• Görgülü, Ü. ve Akdemir, N. (2010). “İleri Evre Kanser Hastalarına Bakım Verenlerin Yorgunluk ve Uyku Kalitesinin Değerlendirilmesi”, Genel Tıp Dergisi, 20(4), 125-132.
• Hui, J., Wenqin, Y., ve Yan, G. (2013). “Family paid caregivers in hospital health care in China”, Journal of Nursing Management, 21(8), 1026-1033
• İş Kanunu. (2003). http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4857.pdf. (Erişim Tarihi: 01 Mart.2017).
• Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu. (2006). http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5510.pdf. (Erişim Tarihi: 01 Mart 2017).
• Joseph, L. P. (2017). “Problems of Rural Elderly Women in Kerala: A Social Work Concern”, The Journal of Development Practice, 3, 14-19.
• Kahya, Y. ve Irmak, F. (2014).”Kayıtdışı Ekonomi ve Suç Örgütlenmeleri İlişkisinin Sosyolojik Açıdan Değerlendirilmesi”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (1), 349-362.
• Kalaycı, I. ve Özkul, M. (2017). “Geleneksel Kalabilsem Modern Olabilsem: Modernleşme Sürecinde Yaşlılık Deneyimleri”, Vizyoner Dergisi, 8(18), 90-110.
• Kalaycıoğlu, S. ve Tılıç, H. R. (2012). “Enformel Sektörde Yapılanan Bir İş Biçimi Olan Ev İşçiliğinde Değişen Dinamikler”, Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi (MSG), 12(44), 10-15.
• Kalınkara, V. ve Kalaycı, I. (2017). “Yaşlıya Evde Bakım Hizmeti Veren Bireylerde Yaşam Doyumu, Bakım Yükü Ve Tükenmişlik”, Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 10(2), 19-39.
• Karaarslan, E. (2010). Kayıt Dışı İstihdam ve Neden Olduğu Mali Kayıpların Bütçe Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği, Ankara: Mali Hizmetler Derneği Yayın.
• Karadeniz, O. (2011) “Türkiye’de Atipik Çalışan Kadınlar ve Yaygın Sosyal Güvencesizlik”, Çalışma ve Toplum Dergisi, 2(29), 83-127.
• Okoye, U.O. ve Asa, S.S. (2011). “Caregiving and Stress: Experience of People Taking Care of Elderly Relations in South-Eastern Nigeria”, Arts and Social Sciences Journal, 2(1), 29-31.
• Özkul, M., ve Kanyılmaz, G. (2012). “Yoksulluk ve Enformelleşme Bağlamında Ortaya Çıkan Bir Yaşam Tarzı: Seyyar Satıcılar”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1), 29-61.
• Özyeşil, Z., Oluk, A. ve Çakmak, D. (2014). “Yaşlı Hastalara Bakım Verme Yükünün Durumluk-Sürekli Kaygıyı Yordama Düzeyi”, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 15, 39-44.
• Sadigh, M., Nawagi, F. ve Sadigh, M. (2016). “The Economic and Social Impact of Informal Caregivers at Mulago National Referral Hospital, Kampala, Uganda”, Annals of Global Health, 82(5), 866-874.
• Sarı Gerşil, G. ve Temel, R. (2016). “Kayıtdışı Emek: Ev Hizmeti Ve Çocuk-Yaşlı Bakım Hizmetleri”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 30(5), 1111-1128.
• Sarılı, M. A. (2002). “Türkiye’de Kayıt Dışı Ekonominin Boyutları, Nedenleri, Etkileri ve Alınması Gereken Tedbirler”, Bankacılar Dergisi, 41, 32-50.
• Selçuk, K. T. ve Avcı, D. (2016). “Kronik Hastalığa Sahip Yaşlılara Bakım Verenlerde Bakım Yükü ve Etkileyen Etmenler”, SDÜ Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(1), 1-9.
• Süleyman Demirel Üniversitesi Isparta Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu (SDÜ). (2017). Yaşlı Bakımı, http://shmyo.sdu.edu.tr/tr/yasli-bakimi.html. (Erişim Tarihi: 05 Mart 2017).
• Sörensen, S., Pinquart, M. ve Duberstein, P. (2002). “How Effective Are İnterventions With Caregivers? An Updated Meta-Analysis”, The Gerontologist, 42(3), 356-372.
• Sullivan, A.B. ve Miller, D. (2015). “Who is Taking Care of The Caregiver?”, Journal of Patient Experience, 1(2), 7-12.
• Şirzai, H., Ünsal Delialioğlu, S., Sarı, İ. F. ve Özel, S. (2015). “İnme ve Bakım Verme Yükü”, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Bilimleri Dergisi, 18(3), 162-169.
• Taşdelen, P. ve Ateş, M. (2012). “Evde Bakım Gerektiren Hastaların Bakım Gereksinimleri İle Bakım Verenlerin Yükünün Değerlendirilmesi”, Hemşirelikte Eğitim Ve Araştırma Dergisi, 9(3), 22-29.
• Tekin, N., Türker, E. ve Koç, E. (2011). “Evaluation of View of Caregivers of Old People about the Profession and Vocational Training”, Medical Sciences, 6(2), 26-32.
• Tor, H. (2010). “Türkiye’de Çocuk İşçiliğinin Boyutları”, Journal of World of Turks, 2(2), 25-40.
• Tufan, İ., Zengin M.O. ve Köse, M.T. (2017). “Sosyal Gerontoloji”, İ. Tufan, M. Durak (Eds.), Gerontoloji, içinde (73-87 ), Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2013). Nüfus Projeksiyonları, 2013-2075, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15844. (Erişim Tarihi: 05 Ocak 2017).
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2014). İstatistiklerle Yaşlılar, 2013, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=16057. (Erişim Tarihi: 05 Şubat 2017).
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2017). İstatistiklerle Yaşlılar, 2016. www.tuik.gov.tr/PdfGetir.do?id=24644. (Erişim Tarihi: 18 Aralık 2017). Uğur, Ö. ve Fadıloğlu, Z. Ç. (2012). “Kanser Hastasına Bakım Verenlere Uygulanan Planlı Eğitimin Bakım Veren Yükü Üzerine Etkisi”, Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 1(2), 53-58.
• Wang, M., He, B., Wang, Y., Wu, F., Chen, X., Wang, W. ve Yang, X. (2016). “Depression Among Low-Income Female Muslim Uyghur and Kazakh Informal Caregivers of Disabled Elders in Far Western China: Influence on the Caregivers’ Burden and the Disabled Elders’ Quality of Life”, PloS One, 11(5), 1-18.
• Willemse, E., Anthierens, S., Farfan-Portet, M. I., Schmitz, O., Macq, J., Bastiaens, H., Dillens, T. ve Remmen, R. (2016). “Do Informal Caregivers for Elderly in the Community Use Support Measures? A Qualitative Study in Five European Countries”, BMC Health Services Research, 16(1), 270-280.
• Wolff, J. L., Spillman, B. C., Freedman, V. A. ve Kasper, J. D. (2016). “A National Profile of Family and Unpaid Caregivers who Assist Older Adults with Health Care Activities”, JAMA Internal Medicine, 176(3), 372-379.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yıldırımalp, S. (2014). “Türkiye’de Ev Hizmetinde Çalışanların Sorunları”, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4 (1), 45-59.