BRICS: IS IT A SEARCH FOR AN ALTERNATIVE ORDER?

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 24, 434 - 449, 30.07.2019

Murat Poyraz

https://doi.org/10.21076/vizyoner.509625

Öz

In the post-Cold War World order, the US enjoys a hegemonic position and the international system appears to be a unipolar one, yet the general structure of the system also includes multi-polarity characteristics. According to this latter point, with economic development some countries show a clear dissatisfaction with the hegemonic character of the US-led world order – among these states the BRICS (Brazil, Russia, India, China and South Africa) countries are the most vocal dissatisfied members of the international system. The BRICS countries, with a demand for a more solid floor in the global governance system, have not been able to benefit from the US-led global organizations including the World Bank (WB) and International Monetary Fund (IMF) and to counterbalance them BRICS countries established New Development Bank (a rival to the WB) and the Contingent Reserve Arrangement (against the IMF). With these and many other instruments the BRICS countries challenge the US-led world order and to make this conclusively and break the US influence on the system they want to expand their cooperation among each other. The study examines such endeavours.

Anahtar Kelimeler

BRICS, Hegemony, United States of America, China, Russia

BRICS: BİR ALTERNATİF DÜZEN ARAYIŞI MI?

Öz

Soğuk Savaş sonrası uluslararası sistemde Amerika Birleşik Devletleri hegemonik bir konuma gelse ve tek kutuplu bir dünyadan bahsediliyor olsa da sistemin genel yapısı çok kutuplu görünümlü nitelikler de barındırmaktadır. Bu zeminde özellikle 2000’lerden bu yana, dünyanın farklı coğrafyalarında ekonomik gelişmelerine paralel şekilde kendilerini toparlayan ülkelerin bir kısmı, bugün uluslararası sistemden memnuniyetsiz kesimi oluşturmaktadır. Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’dan oluşan BRICS, uluslararası sistemdeki memnuniyetsiz kesimlerden birisidir. Küresel yönetişim sistemine daha çok söz hakkı isteyen BRICS ülkeleri, Dünya Bankası, Uluslararası Para Fonu gibi örgütlerden istediklerini elde edemeyince, kendi aralarında kurumsallaşmaya gitmişlerdir. Ekonomik alanda başlayan kurumsallaşma, Dünya Bankasına karşı New Development Bank, Uluslararası Para Fonuna karşı ise Contingent Reserve Arrangement’ın kurulması ile sonuçlanmıştır. Ayrıca, bu gibi kurumsallaşma girişimleri, Amerikan ve Batı düzenine karşı bir meydan okuma niteliği taşıdığı iddia edilebilir. İşbirliğini genişletmek isteyen BRICS ülkeleri, Amerika Birleşik Devletleri’nin birçok alandaki etkisini kırabilecek güce sahiptir. Bu çalışma söz konusu etki kırma dinamiklerini incelemektedir.

Anahtar Kelimeler

BRICS, Hegemonya, Amerika Birleşik Devletleri, Çin, Rusya

Kaynakça

• AA (2017). BRICS Liderler Zirvesi Yarın Çin’de Başlıyor, http://aa.com.tr/tr/dunya/brics-liderler-zirvesi-yarin-cinde-basliyor/899949?amp=1, (Erişim Tarihi: 17 Kasım 2018).
• Abay E. ve Yıldırım G. (2018). Dünya Ticaret Örgütü’nde Tartışmalar 24. Yılında da Devam Edecek, https://www.aa.com.tr/tr/analiz-haber/dunya-ticaret-orgutunde-tartismalar-24-yilinda-da-devam-edecek/1352673, (Erişim Tarihi: 16 Mayıs 2019).
• Ağır, H., ve Yıldırım, S. (2015). “Türkiye ile BRICS Ekonomilerinin Makroekonomik Performans Kaşılaştırıması: Betimsel Bir Analiz”, Kahramanmaraş Sütçi İmam Üniversitesi Dergisi, 12(2), 39-66.
• Aktaş, M. (2014). “Avrupa'da Yükselen İslamofobi ve Medeniyetler Çatışması Tezi”, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 13(1), 31-54.
• Araz, S. (2015). Küresel Güney ve BRICS Ülkeleri, http://akademikperspektif.com/2015/02/25/kuresel-guney-ve-brics-ulkeleri/, (Erişim Tarihi: 30 Ekim 2018).
• AREM (2012). Küresel Eğilimler: 2030 Alternatif Dünyalar, http://www.arem.gov.tr/kuresel-egilimler-2030-alternatif-dunyalar, (Erişim Tarihi: 30 Kasım 2018).
• Arı, T. (2004). Uluslararası İlişkiler ve Dış Politika, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Armijo, L. (2007). “The BRICS Countries As Analytical Category: Mirage or Insight?”, Asian Perspective, 7-42.
• Ateş, D. (2012). Uluslararası Örğütler Devletlerin Örgütlenme Mantığı, Bursa: Dora Yayınları.
• Ayar, S. (2014). BRICS Kalkınma Bankası Ne Anlama Geliyor, http://www.abhaber.com/brics-kalkinma-bankasi-ne-anlama-geliyor/, (Erişim Tarihi: 19 Kasım 2018).
• BBC (2018). ABD Yüksek Mahkemesi Trump’ın Seyehat Yasağını Onayladı, https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-44614717, (Erişim Tarihi: 2 Kasım 2018).
• BRICS Information Centre (2009). Joint Statement of the BRIC Countries’ Leaders, http://www.brics.utoronto.ca/docs/090616-leaders.html (Erişim Tarihi: 1 Kasım 2018).
• BRICS Information Centre (2010). 2nd BRIC Summit of Heads of State and Goverment Joint Statement, http://www.brics.utoronto.ca/docs/100415-leaders.html, (Erişim Tarihi: 1 Kasım 2018).
• BRICS Information Centre (2011). Sanya Decleration, http://www.brics.utoronto.ca/docs/110414-leaders.html, (Erişim Tarihi: 3 Kasım 2018).
• BRICS Information Centre (2012). BRICS and Africa: Partnership for Development, Integration and Industrialisation, http://www.brics.utoronto.ca/docs/130327-statement.html, (Erişim Tarihi: 11 Kasım 2018).
• BRICS Information Centre (2013). Media Note on the Informal Meeting of BRICS Leaders: Ahead of the G20 Summit in St. Petersbutg, http://www.brics.utoronto.ca/docs/130905-note.html, (Erişim Tarihi: 11 Kasım 2018).
• BRICS Information Centre (2014). The 6th BRICS Summit: Fortaleza Decleration, http://www.brics.utoronto.ca/docs/140715-leaders.html, (Erişim tarihi: 13 Kasım 2018).
• BRICS Information Centre (2015). VII BRICS Summit: 2015 Ufa Decleration, http://www.brics.utoronto.ca/docs/150709-ufa-declaration_en.html, (Erişim Tarihi: 14 Kasım 2018).
• BRICS Information Centre (2016). 8th BRICS Summit: Goa Decleration, http://www.brics.utoronto.ca/docs/161016-goa.html, (Erişim Tarihi: 29 Kasım 2018).
• BRICS Information Centre (2017). BRICS Leaders Xiamen Decleration, http://www.brics.utoronto.ca/docs/170904-xiamen.html, (Erişim Tarihi: 29 Kasım 2018).
• BRICS Information Centre (2018). BRICS in Africa: Collaoration for Inclusive Growth and Shared Prosperity in the 4th Industrial Revolution, http://www.brics.utoronto.ca/docs/180726-johannesburg.html, (Erişim Tarihi: 16 Mayıs 2018).
• Brütsch, C. ve Papa, M. (2013). “Deconstructing the BRICS: Bargaining Coalition, Imagined Community, or Geopolitical Fad”, The Chinese Journal of International Politics, 299-327.
• Chen, R. (2003). “China Perceives America: Perspectives of International Experts”. Journal of Comtemporary China 12(35), 285-297.
• Chris, A. ve Vieira, M. (2005). The New Diplomacy of the South: South Africa, Brazil, India nad Trilateralism, Oxford: Routledge.
• CIA. (2009). The World Factbook, https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/index.html, (Erişim Tarihi: 12 Ekim 2018).
• CIA. (2017). The World Factbook, https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2253rank.html, (Erişim Tarihi: 12 Ekim 2018).
• CIA. (2017). The World Factbook, https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2244rank.html, (Erişim Tarihi: 12 Ekim 2018).
• Çelik, M. (2017). Devletlerin Egemen Eşitliği: Bir Uluslararası İlişkiler Miti, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Doğan, F. (2017). Çin'in Hegemonik Yükselişi: Pax Americana'dan Pax Sinica'ya, Ankara: Orion Kitapevi.
• Dünya (2018). Nato Zirvesine Trump Gölgesi, https://www.dunya.com/dunya/nato-zirvesine-trump-golgesi- haberi-421311, (Erişim Tarihi: 5 Kasım 2018).
• Ekrem, E. (2012). “ABD’nin Çin Politikası: Obama Yönetiminin Güvenlik Stratejisi”, Stratejik Düşünce, 40-45.
• Ekrem, E. (2013). ABD Hegemonyasının Çöküşü ve Çin, http://www.sde.org.tr/tr/authordetail/2030-abd-hegemonyasinin-cokusu-ve-cin/1210, (Erişim Tarihi: 1 Aralık 2018).
• Elbasan, P. (2011). Çok Kutuplu Bir Dünyaya Doğru, http://www.bilgesam.org/incele/86/-brics--cok-kutuplu-bir-dunyaya-dogru/#.WhXe20pl_IU, (Erişim Tarihi: 2 Aralık 2018).
• Euronews (2017). Nato Zirvesine Trump’ın Gafları Damga Vurdu, https://tr.euronews.com/2017/05/26/nato-zirvesine-trumpin-gaflari-damgasini-vurdu, (Erişim Tarihi: 8 Eylül 2018).
• Fukuyama F. (1992). The End of History and The Last Men, New York: The Free Press.
• Ghosh, J., Havlik, P., Polawski-Ribero, M. ve Urban, W. (2009). Models of BRICs Economic Development and Challenges for EU Competitiveness, Viyana: The Vienna Institute for International Economic Studies.
• Grigoriadis, I. (2010). “Friends No More? The Rise of Anti-American Nationalism in Turkey”, Middle East Journal, 64(1), 51-66.
• Gümüş, N. (2018). Trump Almanyayı Niye Hedef Aldı, http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/nilgun-tekfidan-gumus/trump-almanyayi-niye-hedef-aldi-40895320, (Erişim Tarihi 22 Kasım 2018).
• Habertürk (2018). Ya Meksika Sınırına Duvar Yaparız Ya Da Meksika Sınırını Kapatırım, https://www.haberturk.com/ya-meksika-sinirina-duvari-yapariz-ya-da-devleti-kapatirim-1941939, (Erişim Tarihi: 5 Kasım 2018).
• Hensman, R., & Correggia, M. (2005). “US Dollar Hegemony: The Soft Underbelly of Empire. Economic and Political Weekly”, 40(12), 1091-1095.
• Huntington, Samuel P. (2002). Medeniyetler Çatışması, M. Yılmaz (Der.), Ankara: Vadi Yayınları.
• Hurrell, A. (2006). “Hegemony, Liberalism and Global Order: What space for would- be great powers?”, International Affairs, 82(1), 1-19.
• Ikenberry, G. (2006). Liberal İnternational Theory in the Wake of 9/11 and American Unipolarity Five Years On. Oslo, Princeton: Princeton University Press.
• Ikenberry, G. (2012). Liberal Leviathan: The Origins, Crisis and Transformation of the American World Order, Princeton: Princeton University Press.
• Imamverdiyeva, U. (2014). BRICS in a Changing World: Limits and Possibilities of an Informal Institution, Yüksek Lisans Tezi, Zirve Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Iqbal, B. ve Rahman, M. (2016). “BRIC(S) as an Emerging Block?” R. Van Tulder, A. Verbeke, J. Carneiro, ve M. Gonzalez (Ed.), içinde, The Challenge of Bric Multinationals, içinde (227-245), Bingley: Emerald Publishing.
• Isernia, P. ve Fabrinni, S. (2007). Anti Americanism: History, Causes, Themes, Oxford: Greenwood World Publishing.
• Jash, A. (2017). The Emerging Role of BRICS in the Changing World, http://www.indrastra.com/2017/06/PAPER-The-Emerging-Role-of-BRICS-in-the-Changing-World-Order-003-06-2017-0054html, (Erişim Tarihi: 9 Kasım 2018).
• Jones, S. (2015). Financing Gloval Development: The BRICS New Development Bank, Bonn: German Development Institute.
• Kagan, R. (2014). Tarihin Geri Dönüşü ve Rüyaların Sonu, B. Akgün, N. Akyeşilmen (Çev.), Ankara: Orion Kitapevi.
• Laidi, Z. (2014). “Towards a Post-Hegemonic World: The Multipolar Threat to The Multilateral Order” International Politics, 51(3), 350-365.
• Manyin, M. (2012). Pivot to the Pasific? The Obama Administration’s Rebalancing Toward Asia, Washington: Congressional Research Service.
• Maull, H. (2006). “The Precarious State of International Order. Asia Pasific Review”, 13(1), 68-77.
• Merasheimer, J. (1990). “Bak to the Future: Instability in Europe After the Cold War”, International Security, 15(1), 5-56.
• Montenegro, R. ve Mesquita, R. (2017). “Leaders or Loners? How Do the BRICS Countries and their Regions Vote in the UN General Assembly”, Brazilian Political Science Review, 11(2), 1-32.
• Nairn, M. (2002). “Missing Links: Anti-Americanisms”, Foreign Policy, 103-104.
• Nye, J. (2015). Is American Century Over?, London: Polity Books.
• Odeyemi, C. (2015). “The Responsibility to Protect (R2P) in Libya and Syria: Exploration of the BRICS Role”, Journal of Global Responsibility, 229-245.
• Odom, W. (2007). “American Hegemony How to Use It, How to Lose It”, Proceedings of the American Philosophical Society, 151(4), 404-411.
• O'Neill, J. (2001). Building Better Global Economic BRICs, Los Angeles: Goldman Sachs.
• Öniş, Z. ve Kutlay, M. (2015). “Demokratik BRICS Ülkeleri: Küresel Yönetişimin Yeni Aktörleri”, Analist, 20-23.
• Petropoulosa, S. (2013). “Losing Grasp Over the Global Financial System: The Retreat of the North vs. the Advance of the South. Journal of Global Faultlines”, 1(1), 70-88.
• Pew Research Center (2017). Globally, More People See U.S. Power and Infleunce as a Major Threat, http://www.pewresearch.org/fact-tank/2017/08/01/u-s-power-and-influence-increasingly-seen-as-threat-in-other-countries/, (Erişim Tarihi: 17 Ekim 2018).
• Rieck, C. (2016). One Plus Four: BRICS-Ambitions for Geopolitical Reform and Chinese Dominance, Berlin: The Konrad-Adenauer-Stiftung.
• Routley, N. (2014). How Many Nuclear Weapons Each Country in the World, http://www.businessinsider.com/how-many-nuclear-weapons-each-country-in-the-world-has-2017-8, (Erişim Tarihi: 22 Ekim 2018).
• Roychoudhury, S. ve Costa Vazquez, K. (2016). What is New About The BRICS Led New Development Bank, https://www.devex.com/news/what-is-new-about-the-brics-led-new-development-bank-88126, (Erişim Tarihi:27 Eylül 2018).
• Sayın, Y. (2016). “Arap Baharı Süreci ve Sömürgelerin Çözülmesi”, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 18(30), 65-70.
• Sipri (2017). Trends World Military Expenditure, https://www.sipri.org/sites/default/files/Trends-world-military-expenditure-2016.pdf, (Erişim Tarihi: 17 Kasım 2018).
• Sputnik (2017). BRICS Bugün Toplanıyor, https://tr.sputniknews.com/asya/201709031029974852-brics-bugun-toplaniyor-cin/, (Erişim Tarihi: 7 Ekim 2018).
• Sputnik (2017). BRICS Bugün Toplanıyor, https://tr.sputniknews.com/asya/201709031029974852-brics-bugun-toplaniyor-cin/, (Erişim Tarihi: 12 Ekim 2018).
• Statistics Time (2017). Countries By Projected Gdp, http://statisticstimes.com/economy/countries-by-projected-gdp.php, (Erişim Tarihi: 18 Kasım 2018).
• Statistics Time (2017). Contries By Projected Gdp Capita, http://statisticstimes.com/economy/countries-by-projected-gdp-capita.php, (Erişim Tarihi: 18 Kasım 2018).
• Stuenkel, O. (2016). “The BRICS: Seeking Privileges by Constructing and Running Mulitilateral Instutions”, Global Summity, 1(1), 38-53.
• Sputniknews (2018). Çin Medyası: Trump’ın Politikası ABD’nin Küresel Hegemonyasını Bitirecek, https://tr.sputniknews.com/analiz/201811091036061385-cin-abd-trump-kuresel-hegemonya/, (Erişim Tarihi: 17 Ekim 2018).
• Uzgel, İ. (2017). ABD’nin Bitmeyen Düşüşü, https://www.gazeteduvar.com.tr/yazarlar/2017/07/31/abdnin-bitmeyen-dususu/, (Erişim Tarihi: 14 Kasım 2018).
• Uzgel, İ. (2017). Doların Rezerv Para Egemengliği Sürecek, https://www.borsatek.com/dolarin-rezerv-para-egemenligi-surecek-23719h.htm, (Erişim Tarihi: 14 Kasım 2018).
• Wallerstein, I. (2002). ‘‘The Eagle Has Crash Landed’’, Foreign Policy, (131), 60-68.
• Wilson, D. ve Purushothaman, R. (2003). Dreaming with BRICs: The Path to 2050, Los Angeles: Goldman Sachs.
• Worldometers (2018). Countries in the World By Population, http://www.worldometers.info/world-population/population-by-country/, (Erişim Tarihi: 5 Eylül 2018).
• Zakaria, F. (2008). The Post-American World, New York: W.W.Norton.