Access Problems of Disabled Individuals in Restaurants: Case of Isparta

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 29, 46 - 64, 20.02.2021

Gülay Bulgan , Aytül Ergençiçeği

https://doi.org/10.21076/vizyoner.732224

Cited By: 4

Öz

Individuals with disabilities are individuals who experience movement restrictions or disorder for various reasons. Several arrangements are needed to eliminate movement restrictions. These facilities show the development level of a society. Turkey has some necessary regulations for this but however, it is necessary to question the extent to which enterprises realize these legal responsibilities. With this purpose, it is aimed to find out the access barriers the individuals with disabilities face with the services offered by the restaurants in Isparta. A semi-structured interview technique, which is one of the qualitative research methods is applied in the study. According to the results the individuals with disabilities generally face parking problems and equipment problems in the restaurants. The results also show that the restaurants are mostly used by non-disabled individuals. It is also determined that the presence of steep stairs in restaurants for orthopedically disabled people creates an access barrier, there are no ramps and mentally disabled people are more affected by negative attitudes and behaviors than physical barriers.

Anahtar Kelimeler

Individuals with Disabilities, Barrier-Free Restaurant, Accessibility, Isparta

Engelli Bireylerin Restoranlarda Yaşadıkları Erişim Sorunları: Isparta İli Örneği

Öz

Engelliler çeşitli nedenlerle hareket kısıtlaması veya bozukluğu yaşayan bireylerdir. Engelli bireylerin sosyal hayata katılımlarının sağlanabilmesi için hareket kısıtlamalarını bertaraf edecek çeşitli düzenlemelere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu düzenlemeler toplumun gelişmişliğini gösteren unsurlardan biridir. Türkiye’de söz konusu düzenlemeler için çeşitli yasalar mevcuttur. Fakat işletmelerin bu yasal sorumlulukları ne derece hayata geçirdiklerinin sorgulanması gerekmektedir. Bu maksatla gerçekleştirilen bu çalışma ile Isparta’da yaşayan engelli bireylerin restoranların sunmakta oldukları hizmetlere erişim engellerinin ortaya çıkarılması hedeflenmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan yarı yapılandırılmış görüşme tekniği uygulanmıştır. Elde edilen bulgularda, engellilerin gittikleri restoranlarda genellikle otopark alanlarında ve restoranların teçhizat ve donanımları hususunda erişim engelleri yaşamakta oldukları tespit edilirken, Isparta’daki restoranların genellikle sağlıklı bireyler tarafından kullanıldığı belirlenmiştir. Ortopedik engelliler için restoranlarda, dik merdivenlerin varlığının erişim engeli yarattığı, rampaların olmadığı, zihinsel engellilerin ise fiziksel engellere göre daha çok olumsuz tutum ve davranışlardan etkilenmekte oldukları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Engelli Birey, Engelsiz Restoran, Erişilebilirlik, Isparta

Kaynakça

• ADA, (2020). Accessesible information. Erişim adresi: https://www.ada.gov/business/accessiblemtg.htm#f2, (10.01.2020).
• ADA, (2020). Accessible parking. Erişim Adresi: https://adata.org/factsheet/parking, (10.01.2020).
• ADA, (2020). Introduction to ADA. Erişim adresi: https://www.ada.gov/ada_intro.htm, (04.12.2019).
• Akar Şahingöz, S. ve Keskin T. (2018). Ankara’daki restoranların engelli bireylerin erişilebilirliğe uygunluğu. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(3), 404-422.
• Akıncı, Z ve Sönmez, N. (2015). Engelli bireylerin erişilebilir turizm beklentilerinin değerlendirilmesine yönelik nitel bir araştırma. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 26(1), 97-113.
• Amanda, H. A. (2003), Accessibility and attitudinal barriers encountered ın sectors of travel and tourism by travelers who have disabilities. The Faculty of Graduate School University of Missouri Columbia.
• Arıkan, R. (2012). Araştırma yöntem ve teknikleri. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Atınç, O., Giritlioğlu, İ. ve Parlak Ö. (2014). ENAT (European network for accessible tourism-Avrupa erişilebilir turizm ağı) ile Türkiye’nin erişilebilir turizme yönelik otel işletmelerini kapsayan düzenlemeleri ve bu düzenlemelerin karşılaştırılması. Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, (2), 127-144.
• Barıs, M. E. ve Uslu, A. (2009). Accessibility for the disabled people to the built environment in Ankara, Turkey. African Journal of Agricultural Research, 4(9), 801-814.
• Bekar, A.ve Balcı İ. (2015). Engelli bireylerin bakış açısıyla yiyecek-içecek işletmelerinde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 50(1),110-123.
• Böke, K. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. İstanbul: Alfa Basım Yayın.
• Bulgan, G. (2014). Engelli turizmi: Antalya ilindeki dört ve beş yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Burnett, J. ve Baker H. B. (2001). Assessing the travel–related behaviors of the mobility–disabled consumer. Journal of Travel Research, 40(1), 4-11.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E. Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Çağlar, S. (2012). Engellilerin erişebilirlik hakkı ve Türkiye’de erişebilirlikleri. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 61(2), 541-598.
• Feerasta, J. (2014). Critical personal attributes for successful employment outcome of ındividuals with intellectual disabilities working in the restaurant business: a qualitative case study. Doktora Tezi, Akron Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ohio.
• Goeldner, C. ve Ritchie, B. (2009). Tourism principles, practices, philosophies. Canada:John Wiley & Sons, Inc.
• Güldemir, O. ve Saatçi, G. (2014). Parmakların okuduğu menü: Braille Alfabesi ile bir model önerisi. Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, 2(1), 20-32.
• Joo, N. ve Cho, K. (2012). Study on the utilization of restaurant services by the disabled and their demand for better access in Korea. Asia Pacific Journal of Tourism Research, 17(3), 338-353.
• Keskin, T. (2019). Engelli bireylerin yiyecek içecek işletmelerinde yaşadıkları sorunlar. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Mülayim, A. ve Özşahin, B. (2010). Bedensel engellilerin konaklama sorunları ve çözüm önerileri üzerine bir inceleme. Öz-Veri Dergisi, 7(2), 1663-1684.
• Nişancı, Z. N. ve Bölüktepe, F. E. (2018). Dışarıda yemek yeme davranışının nedenlerini belirlemeye yönelik İzmir ilinde bir araştırma. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 60-71.
• Özdemir, B. (2010). Dışarıda yemek yeme olgusu: kuramsal bir model önerisi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(2), 218-232.
• Özeren, M. (2019). Turizm paydaşlarının bakış açılarıyla engelli turizmi: Konya örneği. Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Özgür, Göde M. ve Önçel, S. (2016). Yiyecek-içecek işletmelerinde engellilere yönelik düzenlemelerin incelenmesi: Eskişehir örneği. Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 8(2), 189-201.
• Rachael, B. (2014). Effect of accessibity ınformantion on restaurant selection of consumers with disabilities. Yüksek Lisans Tezi, Wisconsin- Milwaukee Üniversitesi, Milwaukee.
• Resmi Gazete. (2005). Turizm tesislerinin belgelendirilmesine ve niteliklerine ilişkin yönetmelik. Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/06/20050621-11.htm, (26.11.2019).
• Resmi Gazete. (2009). Engellilerin haklarına ilişkin sözleşme. Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/07/20090714-1.htm, (24.11.2019).
• Resmi Gazete. (2018). Birleşmiş Milletler, engellerin haklarına ilişkin sözleşme. Erişim adresi: http://www.ttb.org.tr/mevzuat/index.php?option=com_content&view=article&id=686:engeller-haklarina-k-slee&catid=6:uluslararasylge&Itemid=36, (10.01.2020).
• Resmi Gazete. (2018). Otopark yönetmeliği. Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/02/20180222-7.htm, (10.01.2020).
• Smart, J. (2011). Disability across the developmental life span. New York: Springer Publishing Company, LLC.
• Smith, R. W. (1987). Leisure of disabled tourists barriers to participation. Annals of Tourism Research, 14(3), 376-389.
• Sökmen, A. (2010). Yiyecek içecek hizmetleri yönetimi ve işletmeciliği. Ankara: Detay Yayıncılık.
• T.C. Özürlüler İdaresi Başkanlığı. (2002). Türkiye özürlüler araştırması. Erişim adresi: http://eski.bingol.edu.tr/media/225884/15TuRKiYE-oZuRLuLER-ARAsTiRMASi.pdf, (25.10.2019).
• Toker, B. ve Kaçmaz, Y. Y. (2015). Engelli bireylerin turizm deneyimlerine yönelik bir araştırma: Alanya örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,17(2), 235.257.
• TSE. (2011). Özürlüler ve hareket kısıtlılığı bulunan kişiler için binalarda ulaşılabilirlik gerekleri. Erişim adresi: http://hissedilebiliryuzeyler.com/pdf/tse9111.pdf , (10.01. 2020)
• Türkmendağ, Z. (2015). Fiziksel engelli turistlerin karşılaştıkları fiziksel ve tutumsal engellerin tekrar ziyaret etme niyetlerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ulaşılabilirlik Kılavuzu. (2001). Engelli tuvaleti, Erişim Adresi: http://www.izmimod.org.tr/yasa/engelli.html#top, (14.02.2020).
• WHO. (2020). Disabilities. Erişim Adresi: https://www.who.int/topics/disabilities/en/, (10.01.2020)
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma teknikleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yılmaz, Y., Yılmaz, Ö. ve Yılmaz, Ö. (2013). Yiyecek içecek işletmeciliği. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yörük, Ü. K. (2003). Turizm yapılarının tasarımında özürlü etmeninin irdelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.