Cinsiyet Faktörüne Göre Sağlık Yöneticilerinin Yönetsel Güçlülüklerinin Araştırılması

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 30, 612 - 634, 20.05.2021

Sıdıka Güler Belma Keklik

https://doi.org/10.21076/vizyoner.776036

Öz

Bu çalışma; sağlık kurum ve kuruluşlarında görev yapan kadın ve erkek yöneticilerin yönetsel güçlülük açısından aralarında herhangi bir farkın olup olmadığını ölçümlemek, kadın ve erkek olarak ayrıştırarak yapılan alt analizlerle sağlık yöneticilerinin yönetsel güçlülük düzeylerinde demografik özelliklerine göre farklılaşma olup olmadığını belirlemek amacı ile oluşturulmuştur. Çalışmada veri toplamak için Şahin (2009) tarafından geliştirilen Yönetsel Güçlülük Ölçeğinden faydalanılmıştır. Çalışmada parametrik ve parametrik olmayan farklılık analizi yöntemleri kullanılmıştır. Çalışmada kolayda örnekleme yöntemi seçilmiştir. Alan araştırması kapsamında Isparta ilindeki sağlık kurum ve kuruluşlarında görev yapan 111 tepe yöneticisi ve kısım yöneticilerine anket uygulaması gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda sağlık yöneticilerinin yönetsel güçlülük düzeyleri orta seviyede bulunmuştur. Sağlık sektöründe görev yapan kadın ve erkeklerin yönetsel güçlülük düzeyleri karşılaştırıldığında erkek ve kadın yöneticilerin yönetsel güçlülüklerinin benzer olduğu görülmüştür. Eğitim durumu ve yöneticilikteki hizmet süresi gibi değişkenlerin sağlık yöneticilerinin yönetsel güçlülük düzeyleri üzerinde anlamlı bir farklılık oluşturduğu görülmüştür. Araştırma sonuçlarına göre yönetsel güçlülükte cinsiyet etkili bulunmamıştır. Buna istinaden çalışma bulgularının; kadınların yoğunlukta olduğu sağlık alanında karar verici mercilerde, kadın temsilinin istenilen düzeye ulaşmasına, çalışanın cinsiyetine göre değil, niteliğine göre seçim yapılmasına ilişkin yol gösterici bir kılavuz değeri taşıyacağı öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yönetsel Güçlülük, Yönetsel Güç, Kadın Yönetici, Sağlık Yöneticisi, Cinsiyet Eşitliği

Investigation of the Managerial Resourcefulness of Health Managers According to Gender

Öz

The study aims to determine the managerial resourcefulness of health managers and to measure whether there is any difference between male and female managers working in health institutions and organizations in terms of managerial resourcefulness. The Managerial Resourcefulness Scale developed by Şahin (2009) is used to collect data, and parametric and nonparametric difference analysis methods are used in the study. In the study, convenience sampling method is utilized. In the scope of field research, a survey is applied to 111 top managers and department managers working in health institutions and organizations in Isparta province. As a result of the research, the managerial resourcefulness levels of health managers are found to be medium level. It is also observed that variables such as education level and length of service in management make a significant difference on the level of managerial resourcefulness of health managers. According to the results of the study, gender is not effective in managerial resourcefulness. 

Anahtar Kelimeler

Managerial Resourcefulness, Managerial Power, Female Administrator, Health Manager, Gender Equality

Kaynakça

• Akbulut, Y.ve Kutlu, G. (2019). Sağlık ve kadın. H. Altunok, ve F. G. Gedikkaya, Kamu yönetimi ve kadın içinde (225-255), Ankara: Gazi Kitabevi.
• Arıkan, S. (1997). Kadın yöneticilerin liderlik davranışları. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Arıkan, S. (2003). Kadın yöneticilerin liderlik davranışları ve bankacılık sektöründe bir uygulama. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(1), 1-20.
• Aslan, Z. (2018). Kadın yöneticilerin kariyer engelleri: Cam tavan sendromuna ilişkin okul yönetici görüşlerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aydın, M. (1999). Yasal açıdan kadın işgücü. Türkiye'de kadın işgücü seminerleri I-II. TİSK Yayını, 72-97.
• Baransel, A. (1979). Çağdaş yönetim düşüncesinin evrimi: Klasik ve neo-klasik yönetim ve örgüt teorileri (Cilt 1). İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Barreto, M., Ryan, M.ve Schmitt, M. (2009). The glass ceiling in the 21 st century understanding bariers to gender equality. American Psychological Association, 3-18.
• Bass, M. B. (1981). Bass ve Stogdill’s handbook of leadership: Theory research, and managerial applications. New York: The Free Press.
• Bateman, T. S.ve Crant, J. (1993). The pro-active component of organizational behavior: A measure and correlates. Journal of Organizational Behavior, 14, 103-118.
• Bell, L. E.ve Nkomo, S. (1994-1995). Gender ıssues in organizations. Gender and Women's Studies.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Caruso, R. D.ve Salovey, P. (2004). The emotionally intelligent manager: How to develop and use the four key emotional skills of leadership. ABD: JosseyBass.
• Chatman, A. J. (1989). Improwing interactional organizational research: a model of person-organization fit. Academy of Management Review, 14(3), 333-349.
• Christovam, B. P., Porto, I. S.ve Oliveira, D. C. (2012). Nursing care management in hospital settings: the building of a construct. Rev Esc Enferm USP, 46(3), 729-735.
• Coşkun, R., Altunışık, R.ve Yıldırım, E. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: SPSS uygulamalı (8b.). Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Çakır, N. A. ve Senemoğlu, N. (2016). Yükseköğretimde analitik düşünme becerileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(3), 1487-1502.
• Çelik, E. ve Topçuoğlu, P. (2017). Proaktif kişiliğin öznel zindelik ile merak arasındaki ilişkie aracılık etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 1221-1240.
• Çeşitçioğlu, M. (2003). Kaliteli insan (1b.). İstanbul: Alfa Yayınları.
• Çitci, O. (1982). Kadın sorunu ve Türkiye'de kamu görevlisi kadınlar. Ankara: Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi.
• Dağlı, A. (2000). İlköğretim öğretmenlerinin algılarına göre ilköğretim müdürlerinin etkili müdürlük davranışları. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Deaux, K. (1985). Sex and gender. Annual Review of Psychology, 36, 49-81.
• Dökmen, Z. Y. (2006). Toplumsal cinsiyet/ sosyal psikolojik açıklamalar. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Ekman, P. ve Cordaro, D. (2011). What is meant by calling emotions basic. Emotion Review, 3(4), 364-370.
• Ekmekçi, Y. (2004). Türkiye'de kadın işgücünün gelişimi ve çalışma yaşamında karşılaştıkları engeller. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Erkek, S. ve Karagöz, H. (2009). Kadının iş hayatındaki yeri ve karşılaştığı sorunlar. Erişim adresi: http://www.kto.org.tr/d/file/kadin_is01_rapor.pdf, (10.12.2019).
• Ersözlü, A. (2012). Okul yöneticilerini yönetsel güçlülük düzeylerinin öğretmenlerin örgütsel bağlılık, örgütsel vatandaşlık davranışları ve iş doyumuna etkisi. Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Frese, M., Stewart, J. ve Hannover, B. (1987). Goal orientation and planfulness: action styles as personality concepts. Journal of Personality and Social Psychology, 52(6), 1182- 1194.
• Göl, E. ve Bülbül, T. (2012). İlköğretim okulu yöneticilerinin yenilik yönetimi yeterliklerine ilişkin öğretmen algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 97-109.
• Growe, R. ve Montgomery, P. M. (1999). Women and the leadership paradigm: bridging the gender gap. Erişim adresi: https://www.semanticscholar.org/paper/Women-and-the-Leadership-Paradigm%3A-Bridging-the-Growe, (11.08.2019).
• Güney, S. A. (1999). Yönetsel kademelerde kadın yöneticilerin karşılaştıkları güçlükler. Polis Bilimleri Dergisi,1(4),147-155.
• Hıdıroğlu, Y. Ö., Hıdıroğlu, Ç. ve Tanrıöğren, A. (2018). Okul müdürlerinin yönetsel güçlülükleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 19(1), 83-115.
• ILO (Uluslararası Çalışma Örgütü). (2015). Women in business and management gaining momentum. Erişim adresi: https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---dcomm/---publ/documents/publication/wcms_316450.pdf, (22.12.2019).
• Kabadayı, M. (2018). Yönetsel gücün örgütsel güven-performans ve özdeşleşme etkileşimi kapsamındaki rolü: Bodrum'daki otel işletmelerinde bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Kanungo, N. R. ve Misra, S. (1992). Managerial resourcefulness: A reconceptualization of management skills. Human Relations, 45(2).
• Kanungo, R. N. ve Menon, S. (2005). Managerial resourcefulness: measuring a critical component of leadership effectiveness. The Journal of Entrepreneurship, 14(1).
• Kaplanoğlu, E. (2014). Muhasebe stajyerlerinin meslek mensuplarından ve meslek örgütlerinden beklentileri: Manisa ili araştırması. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(4).
• Karcı, A. (2012). Yöneticilik yaklaşımında cinsiyet faktörü: Afyonkarahisar ili banka yöneticileri üzerinde bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Katz, L. R. (1955). Skills of an effective administrator. Boston: Harvard Business Review.
• Kaya, C. (2009). Çalışma yaşamında kadın işgücü sorunları ve örgütlenme eğilimleri. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Kılıç, T. ve Çakıcı, A. (2016). Sağlık ve eğitim sektöründeki kadın çalışanların cam tavan algısının karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 283-303.
• Kutanis, R. Ö. ve Alpaslan, S. (2006). Girişimci ve yönetici kadınların profilleri farklı mıdır? Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 139-153.
• Locke, E. A. ve Gary P. L. (2002). Building a practically useful theory of goal setting and task motivation: a 35-year odyssey, American Psychologist, 57(9), 705-717.
• Makal, A. (2010). Türkiye’de erken cumhuriyet döneminde kadın emeği. Çalışma ve Toplum Dergisi, 2, 13-40.
• Metcalfe, J. ve Mischel, W. (1999). A hot/cool system analysis of delay of gratification: dynamics of willpower. Psychological Review, 106(1), 3-19.
• Metin, A. (2019). Yüz ifadelerindeki duygular: Derleme çalışması. OPUS/Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10(17), 2029-2055.
• Mintzberg, H. (1975). The manager's job: Folklore and fact. Harvard Business Review, 55(4), 49-61.
• Northcraft, G. B. ve Neale, M. A. (1990). Organizational behavior-a management challenge. Chicago: The Dryden Pres.
• Oğuzkan, A. F. (1989). Orta dereceli okullarda eğitim. Ankara: Emel Matbaacılık.
• Ören, K. (2006). İrade gücü. İstanbul: Alternatif Düşünce.
• Özbudun, S., Sarı, C. ve Demirer, T. (2007). Küreselleşme, kadın ve "yeni"-ataerki. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Özen, Y. (2013). Değerler felsefesi açısından irade ve bileşenleri (Özgür bir irademiz var mı?). Dergipark, 1-14.
• Peter, J. P. (1979). Reliability: A review of psychometric basics and recent marketing practices. Journal of Marketing Research, XVI, 6-17.
• Robbins, S. (2000). Essentials of organizational behavior. New Jerse: Prentice Hall.
• Sacır, S. (1978). Kız meslek lisesi müdürlerinin yeterlilikleri. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Ankara.
• Saracaloğlu, A. S. ve Kanmaz, A. (2012). Eğitim fakültesi birinci sınıf öğrencilerinin problem çözme becerilerine genel bir bakış. E Journal of New World Sciences Academy, 7(2), 683-699.
• Scanlan, B. K. ve Keys, B. (1987). Management and organizational behavior. Malabar: Krieger Publishing.
• Stagner, R. (1969). Corporate decision making: an empirical study, Journal of Applied Psychology, 53(1), 1-13.
• Stajkovic, A. D. ve Luthans, F. (1998). Self-Efficacy and work-related performance: A meta-analysis. Psyohological Bulletin, 124(2), 240-261.
• Stewart, R. (1975). Management educatıon and our knowledge of managers' jobs. International Studies of Management and Organization, 5(2), 73-89.
• Şahin, F. (2009). Yönetsel güçlülük: etkili yönetim ve liderlik bileşeni olarak kavramsallaştırılabilmesi ve ölçülebilmesine ilişkin bir araştırma. Doktora Tezi, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Şerifoğlu, G. (2017). Çalışma hayatında kadın yöneticilerin karşılaştığı sorunlara gelişim temelli bir bakış: "cam tavan sendromu" algısını aşmaya yönelik bir müdahale örneği. Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. (2013). Using multivariate statistics (6 b.). Boston: Allyn ve Bacon.
• Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi. (2015). İGR Toplumsal cinsiyet eitsizliği endeksi (TCEE). Erişim adresi: https://www.tr.undp.org/content/dam/turkey/docs/Publications/hdr/2015%C4%B0GR%20SSS%20TCEE.pdf, (17.03.2019).
• Tetik, S. ve Akkaya, B. (2018). Üniversite gençlerinin duygu yönetim becerileri üzerine bir araştırma. Social Sciences Research Journal, 7(4), 99-121.
• Tunca, S., Elçi, M. ve Murat, G. (2020). Proaktif kişilik yapısının ve yenilikçi davranışın görev performansına etkisi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 325-335.
• TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu). (2017). İstatistiklerle kadın. Erişim adresi: https://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27594.htm, (11.08.2019).
• Wirth, L. (2001). Breaking through the glass ceiling: women in Management. Geneva: International Labour Office.
• Yavuz, M. (2010). Adaptation of the leadership practices inventory (LPI) to Turkish. Eğitim ve Bilim Dergisi, 35(158), 143-157.
• Yılmaz, M. ve Zoğal, Y. (2015). Kadının işgücüne katılımının tarihsel gelişimi ve kadın istihdamını etkileyen faktörler: Türkiye ve Avrupa Örneği. EconWorld,18-20 Ağustos 2015,Torino/Italy, 1-25.
• Yılmaz, S. (2019). Kadınların iş hayatında karşılaştıkları cam tavan sendromu üzerine nitel bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yukl, G. A. (1981). Leadership in organizations. U.S.A: Prentice-Hall Inc.
• Yüksel, B. (2016). Çalışma hayatında kadın çalışanların karşılaştıkları sorunlar: cinsiyet ayrımcılığına ilişkin bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.