Rusya-Türkiye İşbirliği Bağlamında “Astana Görüşmeleri”

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 31, 988 - 1001, 20.08.2021

Elçin Neciyev

https://doi.org/10.21076/vizyoner.872943

Öz

1990 yılından bugüne kadar hem ABD hem de müttefiklerinin Irak ve Suriye’de izledikleri politika; ulus devletleri yıpratarak etkisiz hale getirmek ve etnisite ile mezhebe dayalı olarak bölgeyi yeniden yapılandırmak olmuştur. Bunu yaparken de kendi stratejileri çerçevesinde iktidarlar oluşturmayı ve bölgede kalıcı olmayı hedeflemişlerdir. Nitekim bu şekilde bölgede yıllardan beri kalıcı olmuşlardır ve olmaya devam etmektedirler. Ancak söz konusu politika Irak’ta başarılı olmuşsa da Suriye’de başarısızlığa uğramıştır. Çünkü Suriye’de durum farklılık arz etmiştir. Rusya, Türkiye ve İran birlikte hareket etmek konusunda fikir birliğine varmıştı. Bu fikir birliği özelikle Türkiye açısından oldukça önemliydi. Zira Türkiye, Suriye’de uygulanmak istenen politikanın kendisinin bölgede etkisiz hale getirilmesine yönelik olduğunu çok iyi anlamıştı. Bu nedenle, Irak’takinden farklı olarak hemen harekete geçmiş ve “Fırat Kalkanı Harekâtı” ile soruna bizzat müdahale etmiştir. Türkiye’nin bu tutumu Rusya ve İran cephesinde de karşılık bulmuştur. Ayrıca Türkiye’nin önünde Cenevre Görüşmeleri çıkmazı da vardı. Bundan dolayı bu görüşmelerden farklı olarak Astana’da Türkiye ve Rusya’nın öncülüğünde bir toplantı yapılması kararlaştırılmıştır. Biz bu makalede genel olarak Astana Görüşmeleri’ne giden yol, bu yola girilmeden önce Cenevre Görüşmeleri’nden ortaya çıkan anlaşmazlıklar ve bu anlaşmazlıkların sebep-sonuçları üzerinde durmaya çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Suriye, Türkiye, Rusya, İran, Astana Görüşmeleri

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

The “Astana Talks” in the Context of Russia-Turkey Cooperation

Öz

The policy followed by both the USA and its allies in Iraq and Syria since 1990 has been destroying nation states by wearing them down and restructuring the region based on ethnicity and sect. In doing so, they have aimed to create powers within the framework of their own strategies and to be permanent in the region. As a matter of fact, they have been permanent in the region for years and continue to be so. However, although aforementioned policy has been successful in Iraq, it has failed in Syria. The reason was that the situation in Syria was different. Russia, Turkey and Iran had reached consensus about acting together. This consensus was highly important especially for Turkey as Turkey had noticed that the policy followed in Syria was towards counteracting it in the region. This is why, differently from what was in Iraq, it immediately took action and it itself intervened in the question with the "Operation Euphrates Shield". This attitude of Turkey was responded also in the Russian and Iranian party. Furthermore, the Geneva Talks cul-de-sac was lying in front of Turkey. For this reason, unlike these talks, it was decided to hold a meeting under the leadership of Turkey and Russia in Astana. In the study, it is tried to focus on the path leading to the Astana Talks, the disagreements which occurred in the Geneva Talks before entering this path and the causes and consequences of these disagreements in general.

Anahtar Kelimeler

Syria, Turkey, Russia, Iran, Astana Talks

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Aljazeera.com. (2017). Cenevre’de masa yeniden kuruluyor. 27.02.2017, Erişim adresi: http://www.aljazeera.com.tr, (27.11.2020).
• Avim.org. (2017). Astana toplantısında Türkiye, Rusya ve İran’dan ortak karar. 06.07.2017, Erişim adresi: https://avim.org.tr/tr/Bulten, (29.12.2019).
• BBC.com. (2017). Türkiye, Rusya ve İran, Suriye’de çatışmasızlık bölgeleri mutabakatını imzaladı. 04.04.2017, Erişim adresi: https://www.bbc.com, (04.12. 2019).
• CNN Türk.com. (2017). Astana zirvesi sona erdi, 05.07.2017, Erişim adresi: https://www.cnnturk.com, (07.12.2019).
• Çelikpala, M. (2019). Bugüne tarih olarak bakmak: Türkiye-Rusya ilişkilerinin serencamı ve geleceği. EDAM (Ekonomi ve Dış Politika Merkezi) Dış Politika ve Güvenlik, Nisan 2019/5.
• Durgun, H. (2017). Sputnik Türkiye, Cenevre-4 görüşmelerine PYD davet edilmedi. 06.03.2017, Erişim adresi: https://tr.sputniknews.com/ortadogu, (27.11.2019).
• DW.com. (2017, 13 Mart). Astana’da üçüncü tur Suriye görüşmeleri başlıyor. Erişim adresi: https://www.dw.com/tr, (28.11.2019).
• DW.com. (2017, 19 Şubat). Suriye’de ateşkes çözüm umuduna bağlı. Erişim adresi: https://www.dw.com/tr/, (29.11.2019).
• DW.com. (2017, 30 Ekim). Astana’da yeni Suriye zirvesi. Erişim adresi: https://www.dw.com/tr, (07.12.2019).
• DW.com. (2017, 4 Nisan). Astana sürecinde 15 ayın bilançosu. Erişim adresi: https://www.dw.com/tr, (07.12.2019).
• Evrensel Gazetesi. (2017, 15 Eylül). Astana’da Rusya, Türkiye ve İran’dan ‘İdlib uzlaşısı. Erişim adresi: https://www.evrensel.net, (07.12.2019).
• Gazete.com. (2017). Suriye krizinin çözümü için Cenevre-4 görüşmeleri başladı. 23.02.2017, Erişim adresi: https://www.gzt.com, (26.11.2019).
• Haber Masası. (2018). Dünden bugüne tüm Suriye zirveleri (kronolojik). 04.04.2018, Erişim adresi: https://www.stratejikortak.com, (26.11.2019).
• Harmoon.org. (2017). The-Syrian-Opposition-and-the-Brawls-of-Geneva-Four-tr.pdf. Erişim adresi: https://harmoon.org, (28.12.2020).
• Hürriyet Gazetesi. (2017, 23 Ocak). Astana’daki kritik görüşmeler başladı, Erişim adresi: www.hürriyet.com.tr, (26.11.2019).
• Islami Bülten. (2017). Üç ülkenin uzlaştığı Astana mutabakatının tam metni, 17.09.2017, Erişim adresi: https://www.islamibulten.com, (07.12.2020).
• Karabulut, B. (2011) Helsinki’den Astana’ya Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü (AGİT): AGİT’in geleceği üzerine bir değerlendirme. Gazi Akademik Bakış, 4(8), 69-93.
• Kibaroğlu, M. (2017). Türkiye’nin İdlib operasyonu, 06.11.2017, Erişim adresi: http://www.mustafakibaroglu.com, (04.12.2019).
• Köstem, S. (2017). 3. Astana Görüşmesi. Ortadoğu Günlüğü, 9(79), 18-19.
• Mehrnews Agency. (2017, 11 Eylül). Astana-6 görüşmeleri 15 Eylül’de başlıyor. Erişim adresi: https://tr.mehrnews.com/news/1866619, (18.12.2019).
• Mehrnews Agency. (2017, 15 Mart). İran ve Rusya’dan Astana görüşmesi. Erişim adresi: https://tr.mehrnews.com/news, (29.11.2019).
• Mehrnews Agency. (2017, 2 Mayıs). Mistura Astana toplantısına katılacak. Erişim adresi: https://tr.mehrnews.com/news, (18.12.2019).
• Parker, J. W, (2017). Putin’s Syrian Gambit: Sharper Elbows, Bigger Footprint, Stickier Wicket (Government Printing Office, July.
• Pars Today. (2017). Astana 8 görüşmeleri, kapanış bildirisinin okunmasının ardından son buldu. Erişim adresi: https://parstoday.com/tr/news/middle_east-i93251, (11.12.2019).
• Sputniknews.com. (2017, 7 Eylül). Suriye’deki 4 güvenli bölge ile ilgili çalışmanın Astana’da tamamlanması bekleniyor. Erişim adresi: https://tr.sputniknews.com, (07.11.2020).
• Sputniknews.com. (2017, 6 Temmuz). Astana görüşmeleri 2. gününde: Heyetler yeniden bir araya geldi. Erişim adresi: https://tr.sputniknews.com/asya/201701241026905733-suriye-astana-gorusmeleri, (26.11.2019).
• Sudagezer, E. (2017). Rusya, Türkiye ve İran Suriye’deki sürecin belirleyicisi haline geldi. 20.09.2017, Erişim adresi: https://tr.sputniknews.com, (07.12.2019).
• Suiçmez, M. N. (2018). Dünden bugüne tüm Suriye görüşmeleri (kronolojik), 04.04.2018, Erişim adresi: www.stratejikortak.com, (26.12.2019).
• T.C. Dışişleri Bakanlığı. (2017). T.C. Dışişleri Bakanlığı, 04.04.2017, Erişim adresi: http://www.mfa.gov.tr (04.12.2020).
• Takvim.com. (2017). Astana 5 toplantısı sonrası flaş açıklamalar. 05.07.2017, Erişim adresi: https://www.takvim.com.tr/dunya, (04.12.2019).
• Timeturk.com. (2017, 14 Eylül). Suriye konulu 6. Astana Toplantısı başladı, Erişim adresi: https://www.timeturk.com, (15.12.2020).
• Timeturk.com. (2017, 17 Haziran). Suriye konulu Cenevre 7 görüşmeleri 10 Temmuz’da, Erişim adresi: https://www.timeturk.com, (10.12.2020).
• Trenin, D. (2013). Rossiya i Krizis v Sirii, raboçie Materialı Karneqi, 02.02.2013, Erişim adresi: https://carnegieendowment.org, (2. 02.2020).
• Trthaber.com. (2017, 22 Aralık). Suriye konulu 8. Astana toplantısında ‘tutuklular için uzlaşma. Erişim adresi: https://www.trthaber.com, (11.12.2019).
• Trthaber.com. (2017, 29 Haziran). Astana’daki Suriye konulu 5. toplantı 4-5 Temmuz’da. Erişim adresi: https://www.trthaber.com/haber/dunya, (04.12.2019).
• Trthaber.com. (2017, 7 Ağustos). Astana’da Suriye konulu teknik toplantı yapılacak. Erişim adresi: https://www.trthaber.com/haber/dunya-312302. (04.12.2019).
• Ukrinform.com. (2017). Седьмой раунд сирийских переговоров завершился безрезультатно СМИ, 31.10. 2017, Erişim adresi: https://www.ukrinform.ru/rubric-world/2335269, (20.10.2020).
• АЛЕКСАНДР Аксенёнок. (2017). Астана — трудный старт. Erişim adresi: https://russiancouncil.ru/analytics-and-comments/analytics/astana-trudnyy-start, (18.12.2019).
• МИД РФ, (2017). Переговоры по Сирии в Астане намечены на февраль, Курсив деловые новости Казахстана. 18.01.2019, Erişim adresi: https://kursiv.kz/news/politika, (11.12.2019).
• РИА Новости. (2018). Переговоры по Сирии в астанинском формате, 28.11.2018, Erişim adresi: https://ria.ru/20181128/1533526379.html, (25.11.2019).