Health Expenditures and Health Inflation for Post-Transformation in Health: Time Series Analyses

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 32, 1078 - 1093, 20.11.2021

Hasan Giray Ankara Dolunay Özlem Zeybek

https://doi.org/10.21076/vizyoner.808283

Cited By: 1

Öz

The study examines the components that play a role in the course of health expenditures and health inflation in the post-Health Transformation Programme (HTP) period and the effects of health inflation on general inflation. Secondary data are utilized in the study. Health expenditures, general inflation and health inflation data reported by Turkish Statistical Institute (TSI) and Central Bank of the Republic of Turkey (CBRT) are used in the analyses. General inflation and health inflation data are obtained from the CBRT reports, and data on health expenditures are obtained from the health statistics annuals. Since the subject of the study covers the period after the HTP the analyses of health expenditures are carried out using data between 2003 and 2017 while the analyses of health inflation exploits the data between 2005-2019. The long run and the short run relationships those are investigated in the study are revealed using time series analyses. As a result of the analyzes, it is understood that the most important component of the increase in total health expenditures after the HTP is the increase in public health expenditures. It is observed that the increase in the expenditures of the SSA (Social Security Agency), which is established within the scope of the HTP, caused an increase in public health expenditures, and the increases in household expenditures have a significant impact on the increases in private health expenditures. It is understood that the most important component of health inflation over time is the price increases in medical products and outpatient services. In addition, it is determined that increases in health inflation have statistically significant effect on general inflation and unexpectedly, play a slightly reducing role in general inflation in the long run.

Anahtar Kelimeler

Health Inflation, Health Expenditure, Inflation

Sağlıkta Dönüşüm Sonrası Sağlık Harcamaları ve Sağlık Enflasyonu: Zaman Serisi Analizleri

Öz

Bu çalışma Sağlıkta Dönüşüm Programı (SDP) sonrası süreçte sağlık harcamalarının ve sağlık enflasyonunun seyrinde rol oynayan bileşenlerle sağlık enflasyonunun genel enflasyon üzerindeki etkilerini incelemektedir. Çalışma kapsamında ikincil veriler kullanılmıştır. Analizlerde Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından raporlanan sağlık harcamaları, genel enflasyon ve sağlık enflasyonu verileri kullanılmıştır. Genel enflasyon ve sağlık enflasyonu verileri TCMB raporlarından, sağlık harcamaları verileriyse sağlık istatistikleri yıllıklarından temin edilmiştir. Çalışmanın konusunun SDP sonrası dönemi kapsaması dolayısıyla çalışma kapsamındaki sağlık harcamaları analizleri 2003-2017 yılları arası veriler kullanılarak sağlık enflasyonu analizleri ise 2005-2017 yılları arası veriler kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında araştırılan kısa ve uzun dönemli etkiler zaman serisi analizleriyle ortaya konulmuştur. Analizler sonucunda SDP sonrası toplam sağlık harcamalarındaki artışın en önemli bileşeninin kamu sağlık harcamalarındaki artışlar olduğu anlaşılmıştır. SDP kapsamında kurulan SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu), harcamalarındaki artışın kamu sağlık harcamalarının artışına neden olduğu ve özel sağlık harcamalarındaki artışlara hane halkı harcamalarındaki artışların önemli ölçüde etki ettiği görülmüştür. Sağlık enflasyonunun zaman içerisindeki seyrinin en önemli bileşeninin tıbbi ürünlerde ve ayakta tedavi hizmetlerinde yaşanan fiyat artışları olduğu anlaşılmıştır. Ayrıca sağlık enflasyonundaki artışların genel enflasyon üzerinde istatistiksel olarak anlamlı etkiye sahip olduğu ve beklenmedik bir şekilde, uzun dönemde genel enflasyonu az da olsa azaltıcı rol oynadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Enflasyonu, Sağlık Harcamaları, Enflasyon

Kaynakça

• Akaike, H. (1973). Information theory and an extension of the maximum likelihood principle. B.N. Petro ve F. Çsaki (Ed.), 2nd International Symposium on Information Theory içinde (267-281).
• Bayati, M., Sarikhani, Y. Rad, A.H. Heydari, S.T. ve Lankarani, K.B. (2014). An analytical study on healthcare inflation rate and ıts most ımportant components in Iran. Shiraz E-Med J., 15(4), 1-5.
• Charlesworth, A. (2014). Why is health care inflation greater than general inflation?. J Health Serv Res Policy, 19(3), 129-30.
• Cherne, M.E. ve Newhouse, J.P. (2012). Health care spending growth, handbook of health economics. Waltham: Elsevier.
• Dhoro, N.L., Chidoko, C., Sakuhuni, R.C. ve Gwaindepi, C. (2011). Economic determinants of public health care expenditurein Zimbabwe. International Journal Economic Research, 2(6), 13-25.
• Dickey, D. ve Fuller, W. (1979). Distribution of the estimator for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American Statistical Association, 74, 427-431.
• Engle, R.F. ve Granger, C.W.J. (1987). Co-integration and error correction: representation, estimation, and testing. Econometrica, 55(2), 251-276.
• Hartwig, J. ve Jan-Egbert, S. (2014). Robust determinants of health care expenditure growth. Applied Economics, 46(36), 4455-4474.
• Johansen, S. (1988). Statistical analysis of cointegration vectors. Journal of Economics Dynamic and Control, 12(2-3), 231–254.
• Korkmaz, Ö. (2017). Enflasyon oranını etkileyen faktörlerin belirlenmesi: Türkiye üzerine bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 32(2), 109-142.
• Newhouse, J. P. (1977). Medical care expenditure: a cross national survey. Journal of Human Resources, 12(1), 115-125.
• Öner, H. (2018). Yurt içi üretici fiyat endeksi ile alt enflasyon kalemleri arasındaki ilişki. Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi. 1, 1-12.
• Pentecost, M.J. (2004). Health care inflation and high-tech medicine: A new look. J Am Coll Radiol. 1(12), 901-903.
• Pesaran, M.H. ve Shin, Y. (1999). An autoregressive distributed lag-modeling approaches to cointegration analysis. econometrics and economics theory in the 20th Century: The ragnar frisch centennial symposium. Strom S.-Cambridge University Press, Cambridge.
• Sağlık Bakanlığı. (2009). 2008 yılı sağlık istatistikleri yıllığı. Ankara.
• Sağlık Bakanlığı. (2012). 2011 yılı sağlık istatistikleri yıllığı. Ankara.
• Sağlık Bakanlığı. (2016). 2015 yılı sağlık istatistikleri yıllığı. Ankara.
• Sağlık Bakanlığı. (2019). 2018 yılı sağlık istatistikleri yıllığı. Ankara.
• Taşkaya, S. ve Demirkıran, M. (2016). Enflasyon gelir ve sağlık harcaması arasındaki nedensellik ilişkisi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 15(2), 127-131.
• TCMB. (2019a). Enflasyon fiyat istikrarı. Erişim adresi: https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/06084069-3751-44a3-ba98-fc5a65b908ba/Enflasyon_FiyatIstikrari.pdf?MOD=AJPERES&CVID=, (07.02.2020).
• TCMB. (2019b). Enflasyon istatistikleri. Erişim adresi: https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Istatistikler/Enflasyon+Verileri/Tuketici+Fiyatlari, (01.02.2020).
• TCMB. (2019c). Enflasyon verileri ve formülleri. Erişim adresi: http://www3.tcmb.gov.tr/enflasyoncalc/formul.htm, (01.02.2020).
• Teimourizad, A. Hadian, M. Rezaei, S. ve Homaie Rad, E. (2014). Health sector inflation rate and its determinants in İran: A longitudinal study. Iran Journal of Public Health, 43(11), 1537-1543.
• Turgut, M., Ağırbaş, İ. ve Uğurluoğlu Aldoğan, E. (2017). Türkiye’de sağlık harcamaları ve enflasyon arasındaki ilişki. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi. 5(50), 289-299.
• TÜİK. (2019a). Enflasyon harcama gruplar. Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1014, (01.02.2020).
• TÜİK. (2019b). Tüketici fiyat endeksi verileri. Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33862, (01.02.2020).
• TÜİK. (2019c). Tüketici fiyat endeksi verileri. Erişim adresi: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=84&locale=tr, (01.02.2020).
• Ünsal E. (2011). Makro iktisat. (9.baskı), Ankara: İmaj Yayınevi.