Muhasebe Hilelerinin Ortaya Çıkarılmasında Benford Yasası’nın Kullanılmasına Yönelik Bir Uygulama

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 32, 1196 - 1211, 20.11.2021

Bahar Kaşıkcı , Hüseyin Dalgar

https://doi.org/10.21076/vizyoner.872157

Cited By: 2

Öz

Günümüzde işletmelerin karşı karşıya kaldıkları riskler arasında işletme çalışanları ya da diğer kişiler tarafından yapılan hileler yer almaktadır. Bu kişiler tarafından yapılan hileler büyük miktar da maddi ve manevi zarara yol açmalarından dolayı işletmelerin değerini, geleceğini ve kârlılığını olumsuz yönde etkilemekle birlikte, zaman zaman da işletmeleri iflasa sürüklemektedir. Art niyetli kişiler tarafından yapılan hileli işlemler, işletmelerdeki hile önleme prosedürleri ya da iç kontrol eksikliklerinin yetersizliği sebebiyle ortaya çıkartılamamaktadır. İşletmelerde meydana gelen bu hileleri ortaya çıkartmak için birçok denetim yöntemi kullanılmaktadır. Kullanılan bu yöntemlerden birisi de Benford Yasası’dır. Bu çalışmanın amacı analitik inceleme yöntemlerinden birisi olan Benford Yasası’yla muhasebe verilerinde meydana gelen hileli işlemleri ortaya çıkarmak ve muhasebe verilerine nasıl uygulanabileceğini göstermektir. Bu amaç doğrultusunda mermer sektöründe faaliyet gösteren bir işletmenin alış faturalarının kayıtlarında oluşabilecek hata ve hileleri ortaya çıkarmak, öngörülen hile düzeyini tespit etmek için işletmenin verilerine sayısal analiz testlerinden birinci, ikinci, ilk iki basamak ve mükerrer tutarlar testleri uygulanmıştır. Yapılan sayısal analiz testlerinin sonucunda gözlemlenen oranlarla Benford Yasası’nın oranları arasındaki farkları karşılaştırmak için de ki-kare uygunluk testi yapılmıştır. Yapılan sayısal analiz ve ki-kare uygunluk testleri sonucunda işletmenin verilerinde hata veya hile olmadığı, sapmaya neden olan tutarların işletmenin doğal yapısından kaynaklandığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Benford Yasası, Muhasebe Hileleri, Sayısal Analiz, Ki-Kare Testi

Destekleyen Kurum

Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi

An Application on Benford’s Law Usage for Revealing Accounting Frauds

Öz

Today, one of the risks that is faced by the businesses is the frauds made by employees or other people. The tricks made by these people cause a large amount of material and moral damages in the businesses, although they have negatively affect the value, the future and the profitability of the businesses, but may sometimes lead the businesses to bankruptcy as well. Fraudulent transactions made by malicious people cannot be revealed due to inadequate fraud prevention procedures or insufficient internal control. Many audit methods are currently used to reveal these tricks that occur in businesses. One of these controlling methods utilised is the Benford Law. The purpose of the study is to reveal fraudulent transactions occurring in accounting data with Benford Law, which is one of the analytical methods of analysis, and to show how they can be applied to accounting data. In line with this purpose, in order to reveal the errors and frauds that may occur in the records of the purchase invoices of an enterprise operating in the marble sector and to determine the predicted level of fraud, the first, second, first two steps and duplicate amounts tests are applied to the data of the enterprise. In order to compare the differences between the rates observed as a result of the numerical analysis tests and the rates of the Benford Law, chi-square compatibility test is performed. As a result of the numerical analysis and chi-square suitability tests, it is concluded that there has been no errors or frauds in the data of the enterprise and the amounts that cause deviation are caused by the natural structure of the company itself. 

Anahtar Kelimeler

Benford, Accounting Fraud, Numerical Analysis, Chi-Square Test

Kaynakça

• Akkaş, M.E. (2007). Denetimde Benford Kanunu'nun uygulanması. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 191-206.
• Alagöz, A. ve Ay, M. (2018). Muhasebe denetiminde Benford Kanunu temelli dijital analiz. SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2(4), 59-76.
• Avcı, O. ve Demirci, Z. (2016). Benford Kanunu’nun vergi denetiminde kullanımı ve bir örnek uygulama. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(7), 2232-2246.
• Aydın, S. (2017). Muhasebe hilelerinin tespit edilmesinde Benford Yasasının Kullanılması. Yüksek Lisans Tezi, Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Benford, F. (1938). The law of anomalous numbers. Proceedings of The American Philosophical Society, 78(4), 551-572.
• Boztepe, E. (2013). Benford Kanunu ve muhasebe denetiminde kullanılabilirliği. LAÜ Sosyal Bilimler Dergisi, IV(I), 73-83.
• Browne, M.W. (1998). Following Benford's Law or looking out for no: 1. The New York Times Science, 4, 1.
• Carslaw, C.A.P.N. (1988). Anomolies in income numbers: evidence of goal oriented behavior. The Accounting Review, 63(2), 321-327.
• Demir, M. (2014). Benford Yasası ve hile denetiminde kullanılması. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Durtschi, C., Hillison, W. ve Pacini, C. (2004). The effective use of Benford’s Law to assist in detecting fraud in accounting data. Journal of Forensic Accounting, V(1524-558), 17-34.
• Dündar, U. (2014). Kamu mali denetiminde istatistiksel bir yaklaşım: Benford Yasası. 29. Türkiye Maliye Sempozyumu, Sakarya Üniversitesi, 16-20 Mayıs 2014, Antalya, 133-144.
• Erdoğan, M., Elitaş, E., Erkan, M. ve Aydemir, O. (2014). Muhasebe hilelerinin denetiminde Benford Yasası. Ankara: Gazi Kitapevi.
• Ertikin, K. (2017). Hile denetimi: Benford Yasası’nın bilgisayar destekli kullanımına yönelik bir hizmet işletmesi örneği. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 19(3), 696-726.
• Haynes, A.H. (2012). Detecting fraud in bankrupt municipalities using Benford's Law. California: Claremont Colleges.
• Hill, T.P. (1995). A statistical derivation of the significant-digit law. Statistical Science, 10(4), 354-363.
• İlkdoğan, S. (2020). İç denetimin hileye yaklaşımında Benford Kanunu’nun uygulanması. Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Kocameşe, M. ve Güçlü, F. Ç. (2018). Muhasebe hilelerinin ortaya çıkartılmasında Benford Kanunu ve rakamsal analiz yönteminin kullanımı. Erişim adresi: http://www.firatcoskunguclu.com/Hakkimda.aspx?Calismalar, (22.12.2018).
• Kocameşe, M. (2006). Benford Kanunu ve vergi denetiminde kullanılabilirliğinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Küçük, İ. (2008). Finansal raporlamada hile-manipülasyonlar ve önlenmesi. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ley, E. (1996). On the pecular distribution of the U.S. stock ındexes digits. The American Statistican, 50(4), 311-133.
• Newcomb, S. (1881). Note on the frequency of use of the different digits in natural numbers. American Journal of Mathematics, 4(1), 39-40.
• Nigrini, M.J. (1999). I’ve got your number. Journal of Accountancy, 187(5), 79-83.
• Nigrini, M.J. (2012). Benford's Law. New Jersey: John Wiley&Sons Inc.
• Pietronero, L., Tosatti, E., Tosatti, V. ve Vespignani, A. (2001). Explaining the uneven distribution of numbers in nature: the laws of Benford and Zipf. Physica A, 293(1-2), 297-304.
• Pinkham, R.S. (1961). On the distribution of first significant digits. The Annals of Mathematical Statistics, 32(4), 1223-1230.
• Samancı, T.H. (2014). Denetimde Benford yaklaşımı. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Şerifler, Ü. (2016), UFRS adaptasyonu'nun şirketlerin hisse hareketlerine etkisi: Benford Kanunu uygulaması. Erişim adresi: https://www.accafin.com/muhasebe/ifrs-ias-ufrs-tms-usgaap/ufrs-nin-hisse-hareketlerine-etkisi-benford-analizi?start=1. (08.08.2021).
• Thomas, J.K. (1989). Unusual patterns in reported earnings. The Accounting Review, 64(4), 773–787.
• Türkyener, C.M. (2007). Benford Yasası ve mali denetimde kullanımı. Sayıştay Dergisi, 64, 111-122.
• Uyar, A. ve Uzuner, M.T. (2014). Benford Yasasının sermaye piyasasında faaliyet gösteren aracı kurumların konsolide bilançolarına uygulanması. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 95-106.
• Uyar, A. ve Uzuner, M.T. (2016). Borsa İstanbul' da işlem gören futbol kulüplerinin konsolide bilançolarına Benford Yasasının uygulanması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(42), 1699-1703.
• Yanık, R. ve Samancı, T.H. (2013). Benford Kanunu ve muhasebe verilerinde uygulanmasına ait kamu sektöründe bir uygulama. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1 ), 335-348.
• Yıldız, M.S. (2018). Benford Yasası’nın veri doğruluğunun değerlendirilmesi amaçlı kullanımı: hastane verileri için bir uygulama. Manisa Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(3), 849-861.